Αγρίνιο 1944 , γερμανική κατοχή, δυό φωτογραφίες τεκμήρια «τραβηγμένες» στη κεντρική πλατεία από αντίθετη κατεύθυνση.
του Αλέξιου Γ. Κατεφίδη, καθηγητή στο Γυμνάσιο Νυρεμβέργης.
Πέρασαν 71 χρόνια από το 1944 όπου η πόλις μας βρίσκονταν υπό γερμανική κατοχή. Στην Αγία Τριάδα τη Μ. Παρασκευή, 14 Απριλίου του 1944, 120 Έλληνες πατριώτες εκτελέσθηκαν από τις δυνάμεις κατοχής, όπως επίσης και στις 31 Ιουλίου 1944 εκτελέσθηκαν, από τους κατακτητές ακόμη 59 ‘Έλληνες πατριώτες στις σιδηροδρομικές γραμμές στα Καλύβια. Σίγουρα όμως ο αριθμός των θυσιασθέντων συμπατριωτών μας στη γερμανική κατοχή ήταν μεγαλύτερος.
Δύο σημαντικά τεκμήρια από εκείνη τη περίοδο είναι και οι ακόλουθες φωτογραφίες:
Η πρώτη φωτογραφία, «τραβηγμένη» από τον γνωστό παλαιό φωτογράφο του Αγρινίου Σπ. Ξυθάλη, στις 14 Απριλίου του 1944 από παρακείμενη οικοδομή στο νοτιοανατολικό τμήμα της πλατείας στη συμβολή με την οδό Μπαϊμπά, απεικονίζει απαγχονισμένο έναν απ΄τους 120 πατριώτες, τον Αβραάμ Αναστασιάδη. Η ιστοσελίδα και ο σύνδεσμος απ΄οπου προέρχεται το εν λόγω φωτογραφικό τεκμήριο ευρίσκεται εδώ: http://www.epoxi.gr/memories3%CE%B3.htm
Περισσότερα επίσης για την ιστορία του εν λόγω τεκμηρίου στο βιβλίο του Γερ. Σπυρ. Γερολυμάτου, ΑΓΡΙΝΙΟ-ΔΡΟΜΟΙ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΥΝ ΙΣΤΟΡΙΑ.
Το δεύτερο φωτογραφικό ντοκουμέντο προέρχεται από ευρύτερη συλλογή (άλμπουμ) φωτογραφιών του 734 Jäger–Regiment (=734 Συντάγματος Καταδρομών) των γερμανικών δυνάμεων εκείνης της περιόδου, το οποίο δημοπρατήθηκε πρόσφατα σε γνωστό διαδικτυακό οίκο από παλαιοπωλείον που εδρεύει στη πόλη Jena της ανατολικής Γερμανίας. Εδώ και ο σύνδεσμος απ΄οπου προέρχεται το εν λόγω τεκμήριο: http://www.ebay.de/itm/Foto-Jager-Regiment-734-Flaggenhissung-durch-Evzonen-Agrinio-Griechenland-/121635710692?pt=LH_DefaultDomain_77&hash=item1c520da6e4
Στην λεζάντα που υπάρχει στην οπίσθια πλευρά της εν λόγω φωτογραφίας
αναγράφονται τα εξής : V- 25.7.44 Flaggenhissung durch Evzonen in Agrinion (= V-25/07/44 Επαρση σημαίας από Ευζώνους στο Αγρίνιο).
Βλέπουμε δηλαδή αποτυπωμένη την έπαρση της σημαίας του κατακτητή από Ευζώνους στο Αγρίνιο στις 25 Ιουλίου 1944 λίγο πρίν την εκτέλεση των 59 Ελλήνων πατριωτών στις 31 Ιουλίου 1944 στις σιδηροδρομικές γραμμές στη θέση «Φυλάκιο» στα Καλύβια Αγρινίου.
Παρατηρούμε επίσης αναγεγραμμένα κάποιο λογότυπο με λευκά γράμματα στο επίπεδο της πλατείας.
Η φωτογραφία είναι «τραβηγμένη» από το παράθυρο του πρώτου δωματίου αριστερά του πρώτου ορόφου του ξενοδοχείου Palace τότε (Ακροπόλ αργότερα) , γωνία του σημερινού πεζόδρομου Ηλία Ηλιού με την κεντρική πλατεία. Την πληροφορία αυτή μας την δίδει η λεζάντα έταιρης φωτογραφίας του εν λόγω κτηρίου.
Όπου αναγράφεται : V- 25.7.44 Palace Hotel in Agrinion Zi. 1. Stock links vorübergehend bewohnt (= V-25/07/44 προσωρινή διαμονή στο Αγρίνιο, ξενοδοχείο Παλλάς, αριστερό δωμάτιο πρώτου ορόφου ).
Ας σημειωθεί ότι στο εν λόγω κτήριο στεγάζονταν την περίοδο εκείνη η Gestapo ( Geheime Staatspolizei(= Μυστική Κρατική Αστυνομία)).
To 734 Σύνταγμα Καταδρομών έφτασε στο Αγρίνιο στις 14 Ιουλίου 1943 και μετέπειτα αναπτύχθηκε στο Ξηρόμερο, Αμφιλοχία, Βόνιτσα, Πρέβεζα, Λευκάδα, Άρτα . Ανήκε στην 104 Jäger Division (= 104 Μεραρχία Καταδρομών) που αντικατέστησε στις 27/28 Ιουλίου 1943 το VIII Ιταλικό σώμα στρατού με διοικητή τον στρατηγό Mario Marghinotti και έδρα το Αγρίνιο. Η 104 Μεραρχία Καταδρομών με διοικητή τον αντιστράτηγο Hartwig von Ludwiger έφθασε στο Αγρίνιο και στον ευρύτερο χώρο της δυτικής Ελλάδας προερχόμενη από την Γιουγκοσλαυία . Εκεί απ΄τον Απρίλιο του 1943 συμμετείχε σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις ( όπως η επιχείρηση “Schwarz”) ενάντια στις αντάρτικες ομάδες του Tito και του Draza Mihajlovic. Έτσι αναχωρόντας απ΄το Pozarevac της Σερβίας στις 10/06/1943 μέσω Θεσσαλονίκης φθάνει σιδηροδρομικά στον Μπράλλο στις 15/6/1943 και από εκεί μέσω Άμφισας (29 /6/1943), Λιδορικίου, Ναυπάκτου, Ευηνοχωρίου καταλαμβάνει το Αγρίνιο από τους Ιταλούς στις 28/7/1943. ( Σχετική βιβλιογραφία, για το 734 Σύνταγμα Καταδρομών,
http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen και για την 104 Μεραρχία Καταδρομών , GUIDES TO GERMAN RECORDS MIKROFILMED AT ALEXANDRIA, VA. No 66. Records of German Field Commands: Divisions (Part VI), The National Archives National Archives and Records Service General Services Administration, Washington 1972).
Σχετικά τώρα με τους ευζώνους ,που αποδίδουν φόρο τιμής υψώνοντας την σημαία του κατακτητή στην δεύτερη φωτογραφία τεκμήριο, στην βιβλιογραφία συναντούμε στις 18.02.1944 Εvzonen Bataillon Agrinion renamed III./Evzonen Regiment 2 ( πηγή: National Archives and Records Service General Services Administration, ΝΑRA T-501/256/44) Δηλ. 18/02/1944 Τάγμα Ευζώνων Αγρινίου που μετονομάσθη σε III./ Σύνταγμα Ευζώνων 2. Προφανώς πρόκειται για ευζώνους(=τσολιάδες, ταγαματασφαλίτες) του Τάγματος Ασφαλείας Αγρινίου με διοικητή τον Ταγματάρχη Πεζικού Τολιόπουλον Γεώργιον. Πάντα σε σχέση με την ελληνική βιβλιογραφία των ταγμάτων ασφαλείας των γερμανοτσολιάδων εκείνης της περιόδου.
Σχετική βιβλιογραφία, http://helios– eie.ekt.gr/EIE/bitstream /10442/8762/1/LK_2006_ PAPADOPOULOS_Article.pdf, και η” Έκθεσις Τολιόπουλου”,
“Περί της Ιστορίας του Τάγματος Ασφαλείας Αγρινίου από 21-2-44 ότε συνεκροτήθη μέχρι της 14ης Σεπτεμβρίου 1944 ότε διελύθη”:
http://agriniomemories.blogspot.de/2012/10/blog-post_11.html ,
επίσης σχετικά με τη δράση του Γ. Τολιόπουλου εδώ: http://www.agrinionews.gr/%CE%B3-%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CE%BF-%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B7%CF%84%CE%AE%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%AC%CF%84%CF%89/
Φόρος τιμής λοιπόν 71 χρόνια μετά στους πεσόντες πατριώτες, που χάθηκαν για την ελευθερία της πατρίδος μας από τον κατακτητή.