Δομή, Λειτουργία, Διασφάλιση της Ποιότητας των Σπουδών και Διεθνοποίηση των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Αισθάνομαι το βάρος του να εισηγούμαι μια μεγάλη μεταρρύθμιση για την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή.
Ειδικά, μετά από όλα όσα ειπώθηκαν, γράφηκαν, μετά από πολλές συγκρούσεις, μέτωπα αλλά και επιχειρήματα.
Σε ένα δεδομένο ωστόσο υπήρξε εξαρχής συμφωνία, ότι αν η χώρα μας πρέπει γρήγορα να οργανώσει σε συνθήκες ύφεσης το δύσκολο εγχείρημα της επανεκκίνησης της αναπτυξιακής διαδικασίας, τότε μόνο η γνώση μπορεί να είναι το κλειδί στην ανάπτυξη.
Μόνο η γνώση μπορεί να είναι το επίκεντρο της αλλαγής του αναπτυξιακού προτύπου.
Και όλοι συμφωνούμε ότι αν είναι αυτός ο ρόλος που οφείλει να αποκτήσει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα τότε επείγει η αναβάθμισή του, ώστε να εξελιχθεί σε έναν φορέα αλλαγής προς την οικονομία και την κοινωνία της γνώσης.
Να μην είναι δηλαδή ένας μηχανισμός απλής πιστοποίησης τίτλων.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη το πανεπιστημιακό σύστημα βρίσκεται στο επίκεντρο σημαντικών διαρθρωτικών μετασχηματισμών.
25 από τις 27 χώρες της ΕΕ έχουν, από το 1990, μεταρρυθμίσει συνολικά τα πανεπιστήμιά τους.
Από την αποστολή, τον χαρακτήρα και τον τρόπο διοίκησής τους ως τη σχέση των ΑΕΙ με την οικονομία και την κοινωνία. Ήρθε η ώρα και για μας.
Στην Ελλάδα, το πρώτο θεσμικό πλαίσιο ήταν το Βαυαρικό μοντέλο, το 1932, το οποίο στην πορεία πήρε στοιχεία από το γαλλικό σύστημα.
Η πρώτη βαθιά αλλαγή έγινε το 1982, με τον λεγόμενο νόμο-πλαίσιο από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που άνοιξε την 3βάθμια εκπαίδευση σε όλα τα κοινωνικά στρώματα – και όχι πρωτίστως στην ελίτ – τόσο σε επίπεδο διδασκόντων όσο και σε επίπεδο φοιτητών.
Αυτό το πρότυπο έχει πλέον εξαντλήσει τη δυναμική του και χρειάζεται ριζική μεταρρύθμιση.
Σήμερα, με το παρόν σχέδιο νόμου ερχόμαστε να απαντήσουμε για μια ακόμη φορά ως κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ σε εξαιρετικές προκλήσεις.
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την κρίση αξιών από την οποία υποφέρει το ελληνικό σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Και να αντιμετωπίσουμε παρωχημένες οργανωτικές δομές μετά από 30 χρόνια λειτουργίας ενός συστήματος.
Το ζητάει πλέον η ελληνική κοινωνία που έχει κατανοήσει εδώ και πολύ καιρό την επείγουσα ανάγκη για βαθιές τομές στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Η μεταρρύθμιση του Πανεπιστημίου επείγει και εκκρεμεί εδώ και πολλά χρόνια.
Και η κρίση που βιώνουμε δεν επιτρέπει άλλες αναστολές και αναβολές.
Είναι κοινή απαίτηση πλέον να οργανωθεί με έναν πιο πειστικό τρόπο η διοίκηση του Πανεπιστημίου και να λειτουργήσει με τις αυτονόητες αρχές, την αξιοκρατία, και τον σεβασμό στο Σύνταγμα.
Δυστυχώς, σήμερα σε αρκετά πανεπιστήμια η εξίσωση τείνει προς τα κάτω.
Αντί να επιδιώκεται η αριστεία, επικρατεί η εσωστρέφεια και η έλλειψη διαλόγου με τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, με αποτέλεσμα η συνολική λειτουργία να καταλήγει σε αδυναμία λήψης αποφάσεων στρατηγικού χαρακτήρα.
Δεν λείπουν βέβαια και οι νησίδες αριστείας ή τα λαμπρά παραδείγματα ιδρυμάτων και εκπαιδευτικών σε ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο δύσκολο εγχείρημα είναι ένα νομοσχέδιο που επιχειρεί να λύσει προβλήματα που χρονίζουν και παθογένειες βαριές.
Το Υπουργείο Παιδείας ξεκίνησε τον επίπονο διάλογο πριν από έναν ακριβώς χρόνο.
Πέρυσι, στις 28 Ιουλίου, η Άννα Διαμαντοπούλου παρουσίασε στη Σύνοδο των Πρυτάνεων στο Δίον, το γενικό πλαίσιο, δηλαδή τις κομβικές αλλαγές, το Συμβούλιο, την εκλογή του πρύτανη, τις Σχολές, τα Τμήματα κλπ.
Το Σεπτέμβριο του 2010 έγινε η συνάντηση του Πρωθυπουργού στους Δελφούς με όλους τους κοινωνικούς φορείς.
Το Νοέμβριο του ίδιου έτους η Υπουργός συμμετείχε στη Σύνοδο των Πρυτάνεων στο Ρέθυμνο και στη συνέχεια κατετέθη ένα κείμενο διαβούλευσης. Συστήθηκε Διακομματική Επιτροπή.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ δεν δέχτηκαν να συμμετάσχουν. Η ΝΔ, ο ΛΑΟΣ, η Δημοκρατική Αριστερά, η Δημοκρατική Συμμαχία και οι Οικολόγοι Πράσινοι συμμετείχαν και κατέθεσαν τις προτάσεις και τις διαφωνίες τους.
Είχα την τιμή να συμμετέχω εκ μέρους τους ΠΑΣΟΚ σε αυτή την διακομματική επιτροπή στην οποία έγινε ενδελεχής και επίπονη συζήτηση.
Ακολούθησε η ηλεκτρονική διαβούλευση με λεπτομέρειες για όλα τα θέματα, επί τρεις μήνες. Υπήρξαν εκατοντάδες επιμέρους προτάσεις, υπήρξαν 400 προτάσεις συνολικής τοποθέτησης.
Το σχέδιο του Υπουργείου πήγε στη συνέχεια στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας όπου συμμετέχουν όλα τα κόμματα και οι φορείς.
Έγιναν εκεί τέσσερις κύκλοι συναντήσεων και βγήκαν τα πρακτικά ομόφωνα στο διαδίκτυο.
Συστήθηκε επιτροπή με προσωπικότητες από τις πέντε ηπείρους, οι οποίοι ήταν πρυτάνεις στα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια στον κόσμο και κάποιοι ήταν οι ίδιοι υπουργοί Παιδείας στις χώρες τους, όπως της Νορβηγίας και της Δανίας.
Είναι ένας χρόνος ακριβώς. Και ήταν εντυπωσιακό το θάρρος με το οποίο όλα τα κόμματα, όλοι οι φορείς αλλά και η ίδια η πανεπιστημιακή κοινότητα συζήτησε τις ελλείψεις, τις παθογένειες, το δράμα του ελληνικού πανεπιστημίου αλλά και τα πολύ θετικά.
Ποια είναι η κατάσταση σήμερα ; Ας δούμε τις επιδόσεις. Στη Μέση Εκπαίδευση, η σειρά κατάταξης των επιδόσεων της χώρας μας στο αξιολογικό πρόγραμμα PISA του ΟΟΣΑ είναι Τρίτη από το τέλος.
Στην Ανώτατη Εκπαίδευση είναι επίσης σχετικά φτωχή – το καλύτερο ΑΕΙ, το Καποδιστριακό, κατατάσσεται κάτω από τη θέση 175 στην παγκόσμια κατάταξη.
Τέλος οι επιδόσεις μας σε καινοτομική δραστηριότητα είναι επίσης φτωχές, σύμφωνα με όλους τους διαθέσιμους δείκτες του ΟΟΣΑ.
Κύριοι συνάδελφοι,
Υπάρχει και η οικονομική διάσταση. Στη σημερινή συγκυρία δεν μπορούμε να συνεχίσουμε την αναποτελεσματική οργάνωση σπουδών που στοιχίζει σε όλους. Στοιχίζει στην Πολιτεία, στα Ιδρύματα, στις οικογένειες και στους φοιτητές. Μέχρι σήμερα έχουμε δαπάνες χωρίς ορατό αποτέλεσμα.
Η χώρα μας είναι 5η σε δαπάνες για τα ΑΕΙ ως ποσοστό του ΑΕΠ και είναι 24η όσον αφορά στην απόδοση αυτών των δαπανών. Δαπανών, μέχρι σήμερα, χωρίς κριτήρια, χωρίς δείκτες και χωρίς αντικειμενικά δεδομένα.
Στο παρόν σχέδιο νόμου αυτό αλλάζει με μια βαθιά τομή : η δημόσια χρηματοδότηση θα γίνεται με εισήγηση Ανεξάρτητης Αρχής και ένα μέρος της θα εξαρτάται από την επίτευξη των στόχων που τίθενται.
Επίσης, έξι ή επτά ή οκτώ έτη για την ολοκλήρωση των σπουδών των φοιτητών –που απαιτούν 4 έτη- είναι μια παθογένεια.
Υπάρχουν 578 χιλιάδες εγγεγραμμένοι φοιτητές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση από τους οποίους μόνο οι 360 χιλιάδες είναι ενεργοί και από αυτούς μόνο 244 περίπου χιλιάδες ήταν αυτοί που γράφτηκαν στο πρόγραμμα ΕΥΔΟΞΟΣ που καθιέρωσε το Υπουργείο Παιδείας για την διανομή των βιβλίων.
Αυτή η τεράστια απόκλιση μεταξύ των εγγεγραμμένων και ενεργών φοιτητών είναι μια παθογένεια.
Τα ΑΕΙ κατέληξαν να είναι εξεταστικά κέντρα χωρίς ακαδημαϊκή συνέχεια και χωρίς ενότητα. Αφέθηκαν στην τύχη τους και πολλές φορές κατέληξαν να είναι κλειστοί χώροι όπου δύσκολα μπορεί κανείς να παρέμβει ή να αλλάξει οτιδήποτε.
Δυο δισεκατομμύρια ευρώ δόθηκαν πέρυσι για συγγράμματα, χωρίς κανέναν δημόσιο έλεγχο στο σύστημα διανομής και κανείς δεν ξέρει αν πιάνουν τόπο αυτά τα χρήματα.
Κύριοι συνάδελφοι,
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θέλει όλα αυτά να αλλάξουν. Έχουμε αίσθηση της δυσκολίας του εγχειρήματος αλλά οι στόχοι μας είναι συγκεκριμένοι. Θέλουμε να βελτιώσουμε την ποιότητα των ΑΕΙ.
Να ενισχύσουμε την ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, να εξασφαλίσουμε διεθνή χαρακτήρα και διεθνή παρουσία στα ΑΕΙ μας.
Να συνδέσουμε τα Πανεπιστήμια με την ανάπτυξη και την αγορά εργασίας.
Και είναι σημαντικό αυτό το νομοσχέδιο όχι να το ψηφίσει απλά η πλειοψηφία και να τελειώνουμε αλλά έχει σημασία να ψηφιστεί και να μπορέσει να εφαρμοστεί, να μπορέσει να έχει το βάθος που έχουν οι μεταρρυθμίσεις στην 3βάθμια εκπαίδευση.
Επί της αρχής,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Θα αναφερθώ στα σημαντικά σημεία του νομοσχεδίου.
1.
Αυτό το νομοσχέδιο εξασφαλίζει την ουσιαστική αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Την πραγματική αυτοδιοίκηση μέσα από πολλούς νέους φορείς, μέσα από πολλές νέες διαδικασίες και πολλά νέα όργανα.
Τους δίνουμε τη δυνατότητα να αποφασίσουν οι ίδιοι για το μέλλον τους, την τύχη τους και τη διοίκησή τους. Καθιερώνουμε τον Οργανισμό για κάθε ίδρυμα που ρυθμίζει την οργάνωση και τη λειτουργία του και το απεξαρτούμε από τον σφιχτό εναγκαλισμό της κεντρικής διοίκησης.
Ο Οργανισμός είναι η κεντρική ιδέα αλλαγής των ΑΕΙ γιατί καθένα θα βρει την ταυτότητά του. Δεν υπάρχει μια ενιαία ταυτότητα στα Ιδρύματα.
Άλλες είναι οι ανάγκες του ΤΕΙ Μεσολογγίου, άλλες του ΤΕΙ Αθηνών.
Σήμερα λειτουργούν με την ίδια ρύθμιση, μικρά και μεγάλα πανεπιστήμια, σχολές κάθε είδους και γνωστικού αντικειμένου στην ίδια ρύθμιση.
Η ομοιομορφία σκότωσε τη δημιουργία, η μανία του νομοθέτη να έχει ενιαία οργανωτική, διοικητική και ακαδημαϊκή αντιμετώπιση των πανεπιστημίων έβλαψε τις σπουδές και την έρευνα.
2.
Θεσμοθετούμε το Συμβούλιο του ιδρύματος, ένα όργανο για το οποίο έγινε πολύ συζήτηση και έγιναν πολλές συγκρούσεις.
Ένα όργανο που υπάρχει παντού στην Ευρώπη.
Ένα όργανο που έχει επιλεγεί σαν διοικητική μονάδα και μέχρι σήμερα έχει παράξει θετικά αποτελέσματα όπου έχει εφαρμοστεί.
Το Συμβούλιο του ιδρύματος, το οποίο για πρώτη φορά θα έχει εσωτερικά και εξωτερικά μέλη είναι αναγκαία προϋπόθεση για να ενισχύσουμε την διαφάνεια, τη λογοδοσία και την αυτοδιοίκηση στο πανεπιστήμιο.
Σε πολλές χώρες ΟΛΑ τα μέλη του Συμβουλίου είναι εξωτερικά, και εμείς θα εμπιστευτούμε τους Έλληνες πανεπιστημιακούς που θα συμμετέχουν στο Συμβούλιο ότι για εξωτερικά μέλη θα επιλέξουν σημαντικές προσωπικότητες που θα έχουν την εμπειρία και το κύρος να προσθέσουν στα ελληνικά Πανεπιστήμια.
Θα επιλέξουν διανοούμενους, καλλιτέχνες, σημαντικούς επιχειρηματίες, γιατί όχι, όπως έχει πει η Υπουργός, ένας εφοπλιστής να μην είναι μέλος στο Συμβούλιο του Πανεπιστημίου Πειραιώς που είναι ναυτικό Πανεπιστήμιο.
Υπήρξαν σοβαρές ενστάσεις για το Συμβούλιο, γιατί να υπάρχει λογοδοσία εκτός Πανεπιστημίου, γιατί δεν αφήνουμε τους καθηγητές να κανονίσουν μόνοι τα του οίκου τους.
Διότι το Πανεπιστήμιο δεν είμαι μια κλειστή εσωστρεφής κοινωνία που δεν λογοδοτεί πουθενά.
Και γιατί το ελληνικό Πανεπιστήμιο δεν είναι οίκος κάποιων αλλά ανήκει στην ελληνική κοινωνία και στη νέα γενιά.
3.
Το άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ο Πρύτανης.
Σήμερα έχουμε ένα μοναδικό φαινόμενο, συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα, να ψηφίζεται ο Πρύτανης από αυτούς που καλείται να διοικήσει, καθηγητές, διοικητικούς και φοιτητές.
Διοικεί τους διοικούμενους οι οποίοι τον εκλέγουν. Αυτό είναι κομβική παθογένεια. Κι αυτό πρέπει να αλλάξει.
Στο εξής ο πρύτανης θα εκλέγεται από το Συμβούλιο ύστερα από διεθνή πρόσκληση, και θα είναι καθηγητής αναγνωρισμένου κύρους ΑΕΙ της Ελλάδας ή του εξωτερικού.
Τους ακριβείς όρους εκλογής θα τους δούμε στη συζήτηση επί των άρθρων.
4.
Η Σύγκλητος είναι το κατεξοχήν όργανο που θα έχει την ακαδημαϊκή ευθύνη.
Επίσης, η Σχολή θα είναι η διοικητική μονάδα, το Τμήμα θα παραμείνει η βασική εκπαιδευτική μονάδα. Και για το θέμα αυτό υπήρξαν πολλές αντιδράσεις.
Δεν μπορεί να αγνοεί όμως κανείς σε αυτή την αίθουσα ότι η ίδρυση τμημάτων έγινε παντού στην Ελλάδα χωρίς κριτήρια, δείκτες και αντικειμενικά δεδομένα, έγινε ανάλογα με απαιτήσεις και ισορροπίες, με διεκδικήσεις και με πολιτικές παρεμβάσεις, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί κι εδώ μια άλλη παθογένεια.
5.
Η αξιολόγηση.
Η Υπουργός έχει δημόσια αναφερθεί στην πολύ ουσιαστική προσπάθεια της κυρίας Μαριέττας Γιαννάκου στο θέμα της αξιολόγησης.
Έγιναν τότε μετωπικές συγκρούσεις, κάηκε το σύμπαν αλλά και πάλι από τα 599 τμήματα έχουν ως τώρα αξιολογηθεί μόνο τα 80.
Όλοι σήμερα συμφωνούμε με την αξιολόγηση, και με το σχέδιο νόμου εισάγουμε αξιολόγηση του καθηγητή κάθε πενταετία, αξιολόγηση του τμήματος και της σχολής και του Πανεπιστημίου, αξιολόγηση του φοιτητή με νέο πλαίσιο που θέτει όρους και προϋποθέσεις για την παρακολούθηση, τη συμμετοχή και τις εξετάσεις.
Και βεβαίως τη σύνδεση της αξιολόγησης με τη χρηματοδότηση. Δεν μπορούν τα χρήματα του ελληνικού λαού να πέφτουν σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο.
6.
Η διεθνοποίηση.
Το σχέδιο νόμου κάνει για πρώτη φορά συστηματική προσπάθεια να ανοίξει το ελληνικό Πανεπιστήμιο στον κόσμο.
Να έρχονται ξένοι καθηγητές να διδάσκουν στην Ελλάδα, οι δικοί μας καθηγητές να μπορούν να διδάξουν στο εξωτερικό, να υπάρχει δυνατότητα να γίνονται μαθήματα σε ξένη γλώσσα, να γίνονται κοινά μεταπτυχιακά.
Κι αυτό γιατί η γνώση είναι παγκόσμια και δεν μπορούμε να την κλείσουμε στα σύνορα μιας χώρας ή ενός Ιδρύματος.
7.
Οι φοιτητές.
Έχουν ακουστεί πολλά αλλά οι φοιτητές εξακολουθούν να συμμετέχουν στη διοίκηση του Πανεπιστημίου.
Λιγότερο, βεβαίως, αλλά εξακολουθούν να είναι παρόντες σε όλα τα θέματα που τους αφορούν.
Εκπροσωπούνται στα όργανα διοίκησης των Ιδρυμάτων, αλλά, πλέον εκλέγονται από ενιαίο ψηφοδέλτιο με άμεση και καθολική ψηφοφορία από το σύνολο των ενεργών φοιτητών, ψηφοφορία που μπορεί να γίνει και ηλεκτρονικά.
Δεν καταργούμε τις παρατάξεις αλλά αλλάζει ο τρόπος εκλογής, αλλάζει ο τρόπος συμμετοχής των φοιτητών. Δεν μπορεί πλέον οι φοιτητικές παρατάξεις να εκλέγουν όλες τις ακαδημαϊκές συνιστώσες.
Αλλάζει επίσης η έννοια του αιώνιου φοιτητή. Δεν είναι οικονομικό θέμα ο αιώνιος φοιτητής, είναι θέμα οργάνωσης, είναι θέμα κανόνων και ηθικής του πώς λειτουργεί ένα ΑΕΙ.
Μπαίνουν προαπαιτούμενα μαθήματα για τον αιώνιο φοιτητή, κάτι που σε όλες τις χώρες είναι αυτονόητο, εδώ το συζητάμε ακόμη.
8.
Το άσυλο.
Η τραγική ιστορία του ασύλου, στα τελευταία 10-20 χρόνια αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα πολιτικού εκφυλισμού.
Δεν πρέπει να λυθεί αυτό το πρόβλημα με ευθύνη των ΑΕΙ, με ευθύνη της βουλής ;
Το άσυλο, από σύμβολο ελευθερίας της παιδείας κατέληξε σε άσυλο βιαιοπραγίας και πολιτικών αντιπαραθέσεων, σε πεδίο μάχης και επίδειξης δύναμης των κομμάτων και των παρατάξεων.
Πανεπιστημιακές, εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές δεν τόλμησαν. Ήρθε η στιγμή να καταργήσουμε το άσυλο όπως το γνωρίζαμε.
Θεσμοθετούμε, επίσης, τρεις κύκλους σπουδών, όπως αντιστοιχεί σε όλη την Ευρώπη. Γίνεται πρώτος κύκλος, δεύτερος κύκλος (το μεταπτυχιακό) και τρίτος κύκλος (το ντοκτορά), κάτι το οποίο μέχρι σήμερα δεν είχαμε αναγνωρίσει.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πάρα πολλές φορές οι Έλληνες φοιτητές να έχουν δυσκολία αντιστοίχισης πτυχίων, αναγνώρισης μαθημάτων ακόμη και συμμετοχής στο πρόγραμμα ERASMUS.
Συνεχίζω εν τάχει.
Απλοποιούνται οι βαθμίδες σε τρεις, καθηγητές, αναπληρωτές και επίκουρους.
Θεσμοθετούνται οι επώνυμες έδρες που δίνουν τη δυνατότητα σε ανθρώπους που θέλουν να προσφέρουν στο ελληνικό πανεπιστήμιο και στην ελληνική οικονομία.
Έτσι παρέχεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα ίδρυσης ακαδημαϊκών εδρών με χορηγία, καθώς είναι παγκόσμια πρωτοτυπία Έλληνες να χρηματοδοτούν έδρες και κέντρα σπουδών σε όλο τον κόσμο και αυτό να απαγορεύεται στην Ελλάδα.
Εδώ υπήρχε πάντα αρνητική προδιάθεση και απαγόρευση σε παρόμοιες δραστηριότητες.
Τώρα ανοίγει ένα παράθυρο αλλαγής νοοτροπίας, τουλάχιστον και θεσμικού πλαισίου.
Να μην παραλείψω σημαντικές καινοτομίες του νομοσχεδίου, όπως η Σχολή Δια Βίου Μάθησης, ο Συνήγορος του φοιτητή, τα άτοκα φοιτητικά δάνεια, ειδικά μέτρα για τη διευκόλυνση των εργαζόμενων φοιτητών, η ενίσχυση με ηλεκτρονικά συγγράμματα, η κινητικότητα του φοιτητή από ένα ΑΕΙ σε άλλο, για πρώτη φορά, οι φοιτητές εκτός από το πτυχίο του τμήματος μπορούν να πάρουν μαθήματα από άλλα τμήματα, σχολές και πανεπιστήμια, τα οποία αναφέρονται ρητά στο πτυχίο τους.
Και να σημειώσω, τέλος, και κάτι ακόμη βασικό, σε αντίθεση με τους νόμους των τελευταίων δεκαετιών, οι οποίοι ρύθμιζαν τα ζητήματα των ΑΕΙ μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, το παρόν νομοσχέδιο επιχειρεί μια τομή : διαγράφει μόνο τις βασικές κατευθύνσεις στις οποίες οφείλουν να κινηθούν τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.
Από τις 980 σελίδες νομικής ευθύνης που είχε ο προηγούμενος νόμος, πάμε σε ένα νόμο 150 σελίδων, αφού όλα παραχωρούνται πλέον στους οργανισμούς των Πανεπιστημίων.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Όπως πολλοί από σας, σπούδασα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, είχα εδώ λαμπρούς καθηγητές τον Δημήτρη Μαρωνίτη, τον Γεράσιμο Βώκο, μεταξύ άλλων, που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τον Βιντάλ Νακέ ή τον Σιρινέλι που είχα καθηγητές αργότερα.
Άθελά μου, συνέκρινα όμως την οργάνωση και την ποιότητα σπουδών στο εξωτερικό, τις άρτιες βιβλιοθήκες, την επιμέλεια, την αξιολόγηση, τα εργαστήρια, τον μόχθο των καθηγητών, την τάξη και την πειθαρχία στα Ιδρύματα, τα πανέμορφα κτίρια και κάμπους.
Σκεπτόμουν γιατί η Ελλάδα δεν προσελκύει χιλιάδες φοιτητές να σπουδάσουν εδώ αρχαία ελληνικά, ιατρική και φιλοσοφία και συμβαίνει μόνο το αντίθετο.
Δεν είναι στη λογική μου η άκριτη αγάπη του ξένου ή η πάση θυσία μεταφορά του ξένου προτύπου εδώ, είναι όμως θετικό να αναγνωρίσουμε τι δεν κάνουμε σωστά, τι μας λείπει και να το προσαρμόσουμε στα ελληνικά δεδομένα.
Και πρέπει να είναι κοινή αυτή η προσπάθεια, από όλα τα κόμματα της βουλής, να ανταποκριθούμε στην απαίτηση της ελληνικής κοινωνίας για αναβάθμιση των Πανεπιστημίων με τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση.
Σας καλώ να υπερψηφίσετε το σημερινό νομοσχέδιο γιατί απαντάει σε πολλές από τις προκλήσεις και τα προβλήματα.
Είναι ένα μεγάλο εγχείρημα, όχι μια σειρά άρθρων και έχει πίσω του ιδεολογική και πολιτική βάση, εθνική ευθύνη, σεβασμό στο δημόσιο συμφέρον, όραμα και πίστη ότι κάτι θα αλλάξει.
Κι είναι βέβαιο ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει το επιστημονικό προσωπικό για να ανταποκριθεί στην πρόκληση του εκσυγχρονισμού του που είναι μια δραματικά πρακτική και επείγουσα ανάγκη.
Σας ευχαριστώ.