Άγχος: Τι είναι και πως να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Το στρες είναι μία αίσθηση συναισθηματικής η σωματικής έντασης, ή και τα δύο μαζί. Το συναισθηματικό στρες, το άγχος δηλαδή, συνήθως συμβαίνει όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Ο κάθε ένας από εμάς μπορεί να θεωρεί στρεσογόνο παράγοντα μία κατάσταση διαφορετική από ότι ένας άλλος άνθρωπος.
Το σωματικό στρες έχει να κάνει με σωματικές αντιδράσεις που έρχονται μετά από διαφόρων ειδών ερεθίσματα. Για παράδειγμα μία εγχείρηση είναι δυνατόν να φέρει σωματικό στρες. Το σίγουρο είναι πως το σωματικό στρες θα οδηγήσει σε συναισθηματικό στρες (άγχος) και το άγχος σε σωματικό στρες σαν φαύλος κύκλος.
Η ανάγκη να διαχειριστούμε αποτελεσματικά το στρες είναι επιτακτική και θα έπρεπε να είναι προτεραιότητα μας. Ο διαχειρισμός του στρες περιλαμβάνει το να μπορούμε να ελέγξουμε και το να μπορούμε να μειώσουμε την ένταση.
Αξιολογήστε το στρες
• Στάση- απόψεις: Η θετική ή αρνητική στάση κάποιου ανθρώπου θα επηρεάσει και το κατά πόσον θα εκλάβει μία κατάσταση ως στρεσογόνο ή όχι. Κάποιος με αρνητική στάση, πιο συχνά σε σχέση με κάποιον που έχει θετική στάση, αναφέρει περισσότερο στρες.
• Φυσική κατάσταση: Μία κακή διατροφή θέτει το σώμα σε κατάσταση στρες και αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, την ικανότητα δηλαδή, του οργανισμού να αντιμετωπίζει π.χ. τις μολύνσεις, τους ιούς. Κακή διατροφή μπορεί να σημαίνει μη υγιεινές διατροφικές επιλογές, το να μην τρώμε αρκετά ή το να τρώμε σε ακανόνιστα ωράρια. Όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε μη επαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Αυτού του είδους το σωματικό στρες μειώνει τη δυνατότητα μας να αντιμετωπίζουμε το συναισθηματικό στρες, διότι με το να μην παίρνουμε τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά επηρεάζεται η δυνατότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που δέχεται καθημερινά.
• Σωματική δραστηριότητα: Ακόμα και το να μην έχουμε αρκετή σωματική δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα του σωματικού και ως εκ τούτου και του συναισθηματικού στρες (άγχους). Η σωματική δραστηριότητα έχει πολλά οφέλη. Βελτιώνει την ποιότητα
Άνδρες και κατάθλιψη
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα, 6945507485
Η κατάθλιψη είναι μία σοβαρή αλλά θεραπευτικά αντιμετωπίσιμη διαταραχή. Μπορεί να χτυπήσει τη πόρτα του καθένα από εμάς ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, τη κοινωνικό-οικονομική κατάσταση ή τη καταγωγή μας. Παρόλο που πρόκειται για μία σοβαρή διαταραχή μπορεί και να περάσει στα ψιλά με αποτέλεσμα να μην αναγνωριστεί από αυτόν που την έχει, από την οικογένεια, τους φίλους. Ακόμα και οι γιατροί ίσως δεν καταφέρουν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα. Οι άνδρες ιδιαιτέρως είναι λιγότερο πιθανό να παραδεχτούν το πρόβλημα και ακόμα λιγότερο πιθανό να ζητήσουν βοήθεια.
Κι όμως η κατάθλιψη στους άνδρες δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο. Δεν είναι αλήθεια ότι μόνο οι γυναίκες είναι επιρρεπείς στη κατάθλιψη. Στις Η.Π.Α. κάθε χρόνο, η κατάθλιψη επηρεάζει τις ζωές 6 εκατομμυρίων (και περισσότερων) ανδρών. Με έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση η πλειονότητα των ανδρών με κατάθλιψη μπορούν να βοηθηθούν αποτελεσματικά.
Παρόλο που τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες αναπτύσσουν κάποια κοινά συμπτώματα κατάθλιψης, συχνά τη βιώνουν με διαφορετικό τρόπο. Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να αναφέρουν:
• αδυναμία,
• έλλειψη ενδιαφέροντος για τη δουλειά ή για τα χόμπι που πριν τους ευχαριστούσαν,
• ευερεθιστότητα και
• προβλήματα στον ύπνο
παρά να αναφέρουν συναισθήματα αναξιότητας,
θλίψης,
ενοχής, τα οποία αναφέρονται πιο συχνά από γυναίκες που υποφέρουν από κατάθλιψη.
Άλλη μία τραγική διαφορά ανδρών-γυναικών είναι πως οι άνδρες με κατάθλιψη αυτοκτονούν 4 φορές πιο συχνά σε σχέση με τις γυναίκες που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν χωρίς όμως να χάνουν τελικά τη ζωή τους.
Αντί να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα τους, να ζητήσουν βοήθεια και να αναζητήσουν τη κατάλληλη θεραπεία, οι άνδρες στρέφονται:
• είτε προς το αλκοόλ και τα ναρκωτικά ή
• αισθάνονται τόσο απογοητευμένοι, απελπισμένοι, θυμωμένοι κι ευερέθιστοι
• που τελικά γίνονται βίαιοι κι επιθετικοί προς άλλους ανθρώπους ή αντικείμενα.
• Κάποιοι άνδρες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τη κατάθλιψη ρίχνοντας το στη δουλειά. Δουλεύοντας ατελείωτες ώρες, ουσιαστικά προσπαθούν να κρύψουν το πρόβλημα πρώτα από τον εαυτό τους κι έπειτα από την οικογένεια και τους φίλους.
• Άλλοι άνδρες πάλι, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα εμπλέκοντας τους εαυτούς τους σε απερίσκεπτες, παράτολμες συμπεριφορές, θέτοντας συχνά το εαυτό τους σε κίνδυνο. Κανένας όμως από τους παραπάνω τρόπους δε λύνει το πρόβλημα.
Η καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να κάνει τις απλές καθημερινές δραστηριότητες να φαίνονται βουνό. Οι απολαύσεις που δίνουν νόημα στη ζωή –ένας καλός αγώνας ποδοσφαίρου, το να παίξεις με τα παιδιά σου, το να κάνεις έρωτα- στη κατάθλιψη αποστραγγίζονται από τη χαρά. Χάνουν το νόημα τους. Η ζωή χάνει το νόημα της. Η κατάθλιψη φέρνει πόνο κι έντονη δυσφορία όχι μόνον στο άτομο που πάσχει αλλά και στην οικογένεια του και σε όσους άλλους το αγαπούν.
Αν βιώνεις κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα τότε ίσως να πάσχεις από κατάθλιψη. Ρώτα τον εαυτό σου αν αισθάνεσαι πολύ συχνά:
Θλιμμένος ή κενός
Ευερέθιστος ή θυμωμένος
Συναισθήματα ενοχής ή αναξιότητας
Απαισιόδοξος ή απελπισμένος
Συνέχεια κουρασμένος ή αδύναμος
Σα να μη νοιάζεται κανείς για σένα
Σα να μην αξίζει πια να ζεις
Δυσκολίες στον ύπνο ή να κοιμάσαι πολύ περισσότερο από ότι συνήθιζες
Ότι τρως πολύ περισσότερο ή πολύ λιγότερο από ότι συνήθιζες
Ότι έχεις επίμονους πονοκεφάλους ή και πόνους στο στομάχι
Δυσκολία στη συγκέντρωση σου σε μία δραστηριότητα, στο να θυμηθείς πράγματα που έχεις να κάνεις ή στο να πάρεις αποφάσεις
Παρατήρησε αν έχει πέσει η απόδοση σου στη δουλειά
Αν έχεις χάσει το ενδιαφέρον σου για πράγματα που πριν σε ευχαριστούσαν
Αν έχεις το ενδιαφέρον σου για σεξ.
Αν πολλά από αυτά τα συμπτώματα σου φαίνονται οικεία είναι καιρός να αναζητήσεις βοήθεια. Η κατάθλιψη είναι μία πραγματική ασθένεια που όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία συχνά συνδυάζοντας τη ψυχοθεραπεία με τη φαρμακοθεραπεία. Η υποστήριξη από την οικογένεια και το φιλικό περιβάλλον παίζει πάντα πολύ σημαντικό ρόλο.
Χρειάζεται θάρρος για να ζητήσει κανείς βοήθεια
Τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές που είναι μέρος της κατάθλιψη μπορούν να μειώσουν την ικανότητα κάποιου να ζητήσει βοήθεια. Και οι άνδρες ιδιαιτέρως το βρίσκουν ακόμα πιο δύσκολο να παραδεχτούν το πρόβλημα. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε όμως ότι η κατάθλιψη δεν είναι «στη φαντασία» μας, είναι μία πραγματική ασθένεια και δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο πρέπει να ντρεπόμαστε. Αν βιώνεις καταθλιπτικά συμπτώματα μίλησε σε κάποιον για αυτά. Μίλησε στο γιατρό σου ή απευθύνσου κατευθείαν σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Το να ζητήσεις βοήθεια χρειάζεται θάρρος και δύναμη αλλά είναι αυτό που θα κάνει όλη τη διαφορά στο να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα αποτελεσματικά.
Αυτοεκτίμηση Α΄ μέρος- Βρες πόσο υψηλή ή χαμηλή είναι
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Η αυτοεκτίμηση χτίζεται μέσα από τις σχέσεις σου, τις εμπειρίες σου και τις σκέψεις σου. Μία υγιής αυτοεκτίμηση είναι το κλειδί για να προωθήσεις και βελτιώσεις τη ψυχική σου υγεία, τη δυνατότητα σου να διεκδικείς, τη προσαρμοστικότητα σου και την ανθεκτικότητα. Ουσιαστικά η αυτοεκτίμηση είναι η γενικά άποψη που έχεις για τον εαυτό σου, πως δηλαδή ειλικρινά αισθάνεσαι για σένα και πόση αξία δίνεις στον εαυτό σου. ¨
Οι άνθρωποι με υγιή αυτοεκτίμηση νιώθουν καλά με τον εαυτό τους και θεωρούν πως αξίζουν σαν άνθρωποι. Οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση, από την άλλη, δίνουν λίγη αξία στις δικές τους απόψεις, δεν πιστεύουν στις απόψεις και στις ιδέες τους και συνεχώς σκέφτονται πως «δεν είναι αρκετά καλοί», «δεν αρκετά ικανοί», «δεν είναι αρκετά άξιοι».
Παράγοντες που χτίζουν και επηρεάζουν το χτίσιμο της αυτοεκτίμησης:
Οι δικές σου απόψεις και πεποιθήσεις
Οι απόψεις των άλλων ανθρώπων για σένα
Η ανατροφή σου
Οι εμπειρίες στο σχολείο
Οι εμπειρίες στις αθλητικές δραστηριότητες
Οι εμπειρίες στο χώρο εργασίας
Εμπειρίες στον ερωτικό τομέα
Η ασθένεια ή σωματική αναπηρία
Η κουλτούρα
Η θρησκεία
Ο κοινωνικός σου ρόλος
Η οικονομική σου κατάσταση
Οι σχέσεις με του α ανθρώπους κοντά σου (γονείς, αδέρφια, δασκάλους, φίλους, συγγενείς) έχουν ιδιαίτερη επιρροή στο χτίσιμο της αυτοεκτίμησης. Πολλές από τις πεποιθήσεις που έχεις σήμερα είναι αντανάκλαση των μηνυμάτων που πήρες από όλες σου τις σχέσεις ως τώρα. Αν οι κοντινές, οικείες σου σχέσεις είναι καλές και γενικά λαμβάνεις θετική ανατροφοδότησα είναι πιο πιθανό να νιώθεις ότι «Αξίζω». Όμως αν λαμβάνεις περισσότερο αρνητική ανατροφοδότηση και αρνητική κριτική από τους ανθρώπους γύρω σου, είναι πιο πιθανό να σκεφτείς ότι «Δεν είμαι αρκετά καλός /-η» . «Δεν αξίζω».
Αυτό όμως που έχει μεγαλύτερη σημασία στο χτίσιμο της αυτοεκτίμησης είναι οι δικές σου σκέψεις για τον εαυτό σου. Οι σκέψεις αυτές περιλαμβάνουν:
1 Τον εσωτερικό σου διάλογο, την κουβεντούλα δηλαδή που κάνεις με τον εαυτό σου.
2 Την ερμηνεία που δίνεις για όσα συμβαίνουν γύρω σου.
3 Τις πεποιθήσεις σου για τον εαυτό σου, τους άλλους, τον κόσμο και το μέλλον.
Ας δούμε τις διαφορές μεταξύ χαμηλής αυτοεκτίμησης, ναρκισσισμού, και υγιούς αυτοεκτίμησης.
Ναρκισσισμός η υπερβολικά υψηλή αυτοεκτίμηση: οι άνθρωποι με μη ρεαλιστικές απόψεις και προσδοκίες από τον εαυτό τους, νιώθουν πως αξίζουν πολύ περισσότερο από τους άλλους. Μπορεί να γίνουν υπερόπτες και αλαζόνες. Πιστεύουν πως αξίζουν ιδιαίτερων προνομίων και απαιτούν να έχουν ό,τι θέλουν την ώρα που το θέλουν.
Χαμηλή αυτοεκτίμηση: οι άνθρωποι που πιστεύουν πω αξίζουν λιγότερο από τους άλλους. Τοποθετούν τον εαυτό τους χαμηλά και πιστεύουν πως οι απόψεις και οι ιδέες τους «δεν αξίζουν αρκετά». Συνήθως νιώθουν ντροπή για τον εαυτό τους.
Υγιής αυτοεκτίμηση: Ανάμεσα στα πάνω 2 παραδείγματα βρίσκεται η υγιή αυτοεκτίμηση. Σημαίνει πως έχεις μία ισορροπημένη και ακριβή άποψη για τον εαυτό σου.
1.Έχεις μία καλή εικόνα για τον εαυτό σου, αναγνωρίζοντας όμως τα όρια σου.
2. Έχεις αυτοπεποίθηση και σκέφτεσαι θετικά για τις ικανότητες και τις δυνατότητες σου.
3. Σέβεσαι και αγαπάς τον εαυτό σου πάρα τα ελαττώματα και τις αδυναμίες σου. Δεν τον υποτιμάς, ούτε τον υπερτιμάς
Αυτοεκτίμηση Β΄μέρος- Τα 5 βήματα για μία υγιή αυτοεκτίμηση
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να επηρρεάσει αρνητικά σχεδόν κάθε τομέα της ζωής σας, συμπεριλαμβανομένου των σχέσεων, της δουλειάς και της υγείας τόσο της σωματικής όσο και της ψυχικής. Μπορούμε όμως να κάνουμε 5 βήματα για να αυξήσουμε την αυτοεκτίμηση μας σε ένα υγιές επίπεδο ακόμα κι αν ανήκουμε σε αυτούς τους ενήλικες που είχαμε χαμηλή αυτοεκτίμηση από την παιδική μας ηλικία.
Η φράση κλειδί για αυτή την αλλαγή είναι «αλλαγή του τρόπου σκέψης». Ας δούμε ποια βήματα θα χρειαστεί να κάνουμε:
1. Αναγνώρισε τις προβληματικές καταστάσεις: σκέψου και βρες τις καταστάσεις μέσα στην καθημερινότητα σου, στη δουλειά σου, στις σχέσεις σου που σου «ρίχνουν» την αυτοεκτίμηση.
2. Αυτοπαρατηρήσου: Παρατήρησε και ανγνώρισε τις σκέψεις, τις απόψεις, τα πιστεύω σου. Δηλαδή παρατήρησε τον εσωτερικό σου διάλογο, τα πράγματα που λες στον εαυτό σου καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Μπορεί να είναι σκέψεις θετικές, αρνητικές ή ουδέτερες.
3. Τώρα ψάξε συγκεκριμένα για αρνητικές σκέψεις και μη ακριβείς συλλογισμούς: Οι απόψεις και οι σκέψεις σου για ένα γεγονός, επηρεάζουν την αντίδραση σου μετά. Όταν οι σκέψεις για το γεγονός είναι αρνητικές ή μη ακριβείς, τότε ενεργοποιούνται μη υγιείς συναισθηματικές αντιδράσεις και δυσλειτουργικές συμπεριφορές.
Σωματικές αντιδράσεις: πόνοι στον αυχένα, ταχυπαλμία, στομαχικά προβλήματα, αυπνία.
Συναισθηματικές αντιδράσεις: δυσκολία συγκέντρωσης, μελαγχολικά συναισθήματα, θυμός, θλίψη, νευρικότητα, ενοχές.
Αντιδράσεις σε επίπεδο συμπεριφοράς: υπερφαγία, το να δουλεύεις υπερβολικά, το να αποφεύγεις να φέρεις εις πέρας τις υποχρεώσεις σου, το να απομονώνεσαι κ.α.
4. Άλλαξε τον αρνητικό ή μη ακριβή τρόπο σκέψης: Αφού βρεις και καταγράψεις τις αρνητικές σκέψεις, ήρθε η ώρα να καταγράψεις και τον μη ακριβή και δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης. Αναρωτήσου δηλαδή αν ισχύει για σένα κάποιος από τους παρακάτω δυσλειτουργικούς τρόπους σκέψεις και βρες παραδείγματα από τη ζωή σου που να το αποδεικνύουν:
Όλα ή τίποτα
Το να φιλτράρεις τα γεγονότα υπό ένα αρνητικό πρίσμα
Το να μετατρέπεις τα θετικά πράγματα σε αρνητικά ή να παραβλέπεις τα θετικά
Το να βγάζεις αυθαίρετα συμπεράσματα
Το να έχεις τη συναισθηματική συλλογιστική «αφού νιώθω χάλια, όλα είναι χάλια».
5. Άλλαξε τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις σου για σένα:
Χρησιμοποίησε ελπιδοφόρους και αισιόδοξους συλλογισμούς
Συγχώρεσε τον εαυτό σου
Απόφυγε τα «Πρέπει»
Επικεντρώσου στα θετικά
Αποδέξου τα ελαττώματα σου και «βάλε τα στη άκρη»
Χρησιμοποίησε νέους τρόπους για να δεις τα πράγματα, νέους τρόπους για να ερμηνεύσεις αυτά που βλέπεις
Ενθάρρυνε τον εαυτό σου για τη θετικά αλλαγή.
Δεν θα γίνεις τέλειος αλλά μπορείς να κάνεις αυτό που μπορείς, πάλεψε το και σίγουρα θα είναι αρκετά καλό.
Εάν δεν τα καταφέρεις, ζήτησε βοήθεια από έναν ειδικό της ψυχικής υγείας ώστε να βρείτε μαζί τρόπους να βελτιώσεις την αυτοεκτίμηση σου.
Η κατάθλιψη στις γυναίκες
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Σε σχέση με τους άνδρες οι γυναίκες πλήττονται 2 φορές περισσότερο από τη κατάθλιψη. Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που κάνουν πιο επιρρεπείς τις γυναίκες;
1. Βιολογικοί παράγοντες: Οι ορμόνες των ωοθηκών καθώς και άλλοι σχετικοί βιολογικοί παράγοντες επηρεάζουν τη διάθεση μίας γυναίκας, αν θα είναι ευχάριστη ή αν θα είναι μελαγχολική:
• Εφηβεία: τα κορίτσια μπαίνουν στην εφηβεία συνήθως, πιο νωρίς σε σχέση με τα αγόρια και άρα είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν καταθλιπτική συμπτωματολογία σε μία πιο μικρή ηλικία από ότι τα αγόρια. Οι ορμονικοί παράγοντες σε αυτή την περίοδο αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της κατάθλιψης. Οι άλλες αλλαγές που παίζουν ρόλο στην κατάθλιψη είναι:
o Αλλαγές στο σώμα
o Θέματα αναζήτησης ταυτότητας και σεξουαλικότητας
o Συγκρούσεις με γονείς
o Κοινωνικές προσδοκίες και απαιτήσεις.
• Προ-εμμηνορυσιακά προβλήματα: γνωρίζουμε καλά τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές που εμφανίζονται λίγες μέρες πριν την έμμηνο ρύση. Αγγελιοφόροι του προ-εμμηνορυσιακού συνδρόμου είναι οι: κοιλιακοί πόνοι, το ευερέθιστο στήθος, ο πονοκέφαλος, το άγχος, τα ξεσπάσματα θυμού, και η μελαγχολική διάθεση. Οι έρευνες δείχνουν πως κυκλικές αλλαγές συμβαίνουν στο σώμα λόγω των διακυμάνσεων των ορμονών (οιστρογόνα, προγεστερόνη κ.α.) που εμποδίζουν τη δράση της ορμόνης σεροτονίνης η οποία ελέγχει τη διάθεση με αποτέλεσμα να έχουμε μελαγχολική διάθεση.
• Εγκυμοσύνη: Οι άνδρες είναι πιθανόν να εμφανίσουν κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της συντρόφου τους, αλλά σε γενικές γραμμές το πιο πιθανό είναι οι γυναίκες να εμφανίσουν κατάθλιψη αυτή τη περίοδο. Και ο κίνδυνος αυξάνεται όταν έχουμε:
Δραματικές ορμονικές αλλαγές
Προβλήματα στις σχέσεις
Ιστορικό κατάθλιψης
Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης
Αμφιθυμία για εγκυμοσύνη
Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη
Προβλήματα υγείας.
• Επιλόχειος κατάθλιψη: Σχεδόν οι μισές νέες μητέρες αφού γεννάνε νιώθουν θλιμμένες, θυμωμένες, ευερέθιστες. Τις περισσότερες φορές αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και διαρκούν 1-2 εβδομάδες. Μερικές φορές όμως υποδεικνύουν την εμφάνιση επιλόχειου κατάθλιψης, ιδίως όταν στα συμπτώματα περιλαμβάνονται:
Ανικανότητα της νέας μητέρας να φροντίσει το βρέφος
Σκέψεις να κάνει κακό στο βρέφος
Άγχος, ταραχή
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Αυτοκτονικές σκέψεις
• Περίοδος πριν και κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης: κατά τη διάρκεια της μετάβασης στην εμμηνόπαυση, όταν τα επίπεδα των ορμονών έχουν μεγάλες διακυμάνσεις, ο κίνδυνος της κατάθλιψης αυξάνεται. Οι περισσότερες γυναίκες δεν εκδηλώνουν τελικά κατάθλιψη. Πιο ευάλωτες είναι όσες:
Έχουν προβλήματα ύπνου
Έχουν ιστορικό κατάθλιψης
Έχουν σοβαρά προβλήματα στη συζυγική τους ζωή, στις σχέσεις με τα παιδιά τους ή στη δουλειά τους.
2. Εμπειρίες ζωής- κουλτούρα:
• Ανισότητα στις σχέσεις με το άλλο φύλο
• Ανισότητα στη δουλειά και στις οικονομικές αποδοχές σε σχέση με του άνδρες
• Χαμηλό κοινωνικό και οικονομικό στάτους
• Δυσκολία πρόσβασης στις παροχές υπηρεσιών υγείας
• Ρατσιστικές διακρίσεις έναντι των μεταναστριών, με αποτελέσματα αυξημένα επίπεδα στρες και αίσθηση ότι δεν υπάρχει έλεγχος στη ζωή τους, αύξηση της παθητικότητας, της απαισιοδοξίας και μείωση της αυτοπεποίθησης.
• Σεξουαλική και σωματική κακοποίηση
• Συναισθηματική κακοποίηση.
Κρίσεις πανικού- Τι είναι και πως αντιμετωπίζονται
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Ξαφνικές κι επαναλαμβανόμενες κρίσεις φόβου και ταχυπαλμίας, που μπορεί να διαρκέσουν από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι και αρκετά λεπτά, είναι οι κρίσεις πανικού.
Χαρακτηρίζονται από :
1. φόβο πως «Θα χαθεί ο έλεγχος», «Θα πεθάνω», «Θα τρελαθώ»,
2. σωματικά συμπτώματα όπως:
• Ταχυπαλμία
• Τρέμουλο
• Εφίδρωση
• Πόνο στο στήθος
• Πόνος στον αυχένα και στο κεφάλι
• Ζαλάδες, λιποθυμικές τάσεις
• Στομαχόπονοι
• Ξαφνικό αναψοκοκκίνισμα
3. από μία αίσθηση πως τα πράγματα που βιώνω δεν είναι «αληθινά»,
4. από έντονη την ανησυχία για την πιθανότητα η κρίση πανικού να ξανάρθει και όλο το συνεπακόλουθο άγχος που φέρνει η πιθανότητα αυτή,
5. από συναισθήματα ντροπής για αυτό που μου συμβαίνει,
6. από συναισθήματα απογοήτευσης που δεν μπορώ να ανταποκριθώ στις καθημερινές μου δραστηριότητες όπως πριν τις κρίσεις πανικού. Συχνά το να έχεις διαταραχή πανικού επηρεάζει την απόδοση σου στην δουλειά και στις καθημερινές σου ασχολίες.
7. τέλος συχνά όσοι πάσχουν από διαταραχή πανικού αποφεύγουν μέρη ή δραστηριότητες που είναι συνδεδεμένες με τις κρίσεις.
Πότε ξεκινούν οι κρίσεις πανικού
Το πιο συχνό είναι να ξεκινούν προς το τέλος της εφηβείας και στη αρχή της ενήλικης ζωής του ατόμου. Όμως τελικά όλοι όσοι βιώνουν κρίσεις πανικού δεν αναπτύσσουν πάντα και τη διαταραχή πανικού.
Αίτια
• γενετικά
• χρόνιο στρες
• αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας συγκεκριμένων τμημάτων του εγκεφάλου
Παράγοντες επικινδυνότητας
• οικογενειακό ιστορικό κρίσεων πανικού
• χρόνιο στρες
• θάνατος ή ασθένεια αγαπημένου προσώπου
• μεγάλες αλλαγές ζωής ακόμα και θετικές (π.χ. ο ερχομός στη ζωή ενός παιδιού)
• ιστορικό σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική ηλικία
• πρόσφατο ψυχο-τραυματικό γεγονός όπως ένα ατύχημα ή βιασμός.
Υπάρχει τρόπος να το αντιμετωπίσω;
Ναι υπάρχει βοήθεια. Η διαταραχή πανικού είναι μία από τις αντιμετωπίσιμες αγχώδεις διαταραχές. Εάν έχεις τα συμπτώματα των κρίσεων πανικού ζήτα βοήθεια το συντομότερο δυνατό. Είναι δύσκολο να διαχειριστείς αποτελεσματικά τις κρίσεις από μόνος σου. Πρώτα απ’ όλα ο πάσχον θα χρειαστεί να επισκεφτεί το γιατρό του, για πλήρη ιατρική εξέταση, ώστε να αποκλειστεί ο οργανικός παράγοντας. Το επόμενο βήμα είναι να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό της ψυχικής υγείας, ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Η συνδυαστική μέθοδος ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας είναι η πιο αποτελεσματική ώστε ο πάσχον να θέσει τη διαταραχή πανικού υπό έλεγχο και να ζήσει μία φυσιολογική ζωή. Ο ειδικός θα σε εκπαιδεύσει στη διαχείριση των κρίσεων πανικού και του στρες γενικότερα. Θα σε εκπαιδεύσει στις τεχνικές χαλάρωσης και στις καθοδηγούμενες νοερές εικόνες.
Βρείτε λύσεις για το στρες
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Το να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα προβλήματα μας και ο να θέτουμε σε εφαρμογή λύσεις είναι το κλειδί για την αποτελεσματική διαχείριση του στρες. Απλά ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα.
1. Αναγνώριση
Για να μειωθεί το στρες θα χρειαστεί αρχικά να αναγνωρίσουμε τα θέματα που το προκαλούν κι έπειτα να δημιουργήσουμε τις στρατηγικές εκείνες που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε τα θέματα λιγότερο προβληματικά.
Ποια είναι λοιπόν η αιτία του στρες.
• Ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα;
• Είναι το πρόβλημα τελικά τόσο μεγάλο; Τι πιστεύουν άλλοι άνθρωποι για αυτό;
• Μήπως χρησιμοποιείς αυτό το πρόβλημα για να αποφύγεις να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα ακόμα μεγαλύτερο;
• Υπάρχει κάποιο κομμάτι της προβληματικής κατάστασης πάνω στο οποίο να έχεις έλεγχο; Ας ψάξουμε για πράγματα μέσα στο πρόβλημα που μπορούν να αλλάξουν.
2. Ξεκαθαρίστε
Ξεκαθαρίστε μέσα σας τις πιθανές επιλογές που έχετε ώστε να διώξετε το πρόβλημα.
• Τι θέλεις πραγματικά να συμβεί;
• Τι θέλεις να μη συμβεί;
• Θέλεις να λύσεις την πραγματική αιτία ή μήπως δεν έχεις εντοπίσει ακόμα την αιτία;
3. Δημιούργησε
Αφού έχετε ήδη ορίσει ποιο είναι το πρόβλημα είναι ώρα να σκεφτούμε τι επιλογές λύσεις έχουμε. Ώρα δηλαδή να πέσουν στο τραπέζι όλες οι ιδέες που μπορούμε να φανταστούμε. Μη περιορίζετε τη φαντασία σας. Οι επιλογές μπορεί να είναι πολλές ακόμα κι αν δεν είναι όλες εφαρμόσιμες.
• Σκέψου προβλήματα που είχες στο παρελθόν και πως τα έλυσες. Έμοιαζαν με αυτό που αντιμετωπίζεις τώρα; Μήπως οι τότε λύσεις ταιριάζουν και στο παρόν πρόβλημα;
• Ρώτησε φίλους, συναδέλφους, συγγενείς, ανθρώπους που εμπιστεύεσαι να σου πουν τη γνώμη και τις ιδέες τους.
• Λάβε υπόψη σου οποιαδήποτε επιλογή σου έρθει στο μυαλό ακόμα κι αν σου φανεί «χαζή». Μπορεί τελικά να αποδειχθεί βοηθητική στην προσπάθεια σου να μειώσεις το στρες.
4. Επέλεξε
Από όλες τις ιδέες που σου ήρθαν στο μυαλό, ποιες είναι αυτές που σου ταιριάζουν πιο πολύ; Που ταιριάζουν στην κατάσταση πιο πολύ;
Σκέψου για κάθε μία επιλογή-ιδέα ξεχωριστά:
• Τι είναι πιθανόν να συμβεί αν επιλέξεις αυτή τη λύση;
• Πώς θα σε κάνει αυτή η λύση να αισθάνεσαι;
• Πώς θα κάνει τους άλλους να αισθάνονται;
• Ποιες οι θετικές και ποιες οι αρνητικές επιπτώσεις;
• Θα μπορέσεις να τα βγάλεις πέρα;
• Είναι μία ρεαλιστική επιλογή με πολλές πιθανότητες επιτυχίας ή έστω με περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας από ότι οι άλλες λύσεις που σκέφτηκες;
5. Αξιολόγησε
Τώρα που κάναμε την επιλογή της λύσης είναι ώρα να επαναξιολογήσουμε την επιλογή μας.
• Θα είσαι λιγότερο αγχωμένος/ αγχωμένη στο τέλος ή αυτή η λύση θα φέρει μεγάλα προβλήματα;
• Τι μπορεί να πάει στραβά; Πώς θα το προβλέψουμε και θα το προλάβουμε;
• Έχεις την τόλμη να προχωρήσεις το σχέδιο σου;
• Είναι τελικά η λύση αυτή η πιο ταιριαστή στη προβληματική κατάσταση αλλά και στις δικές σου δυνατότητες να τη θέσεις σε εφαρμογή;
6. Εφαρμογή
Πίστεψε στον εαυτό σου. Δεσμεύσου να προχωρήσεις το σχέδιο σου. Προσπάθησε το.
7. Ανατροφοδότηση
• Τελικά λύθηκε το πρόβλημα;
• Λύθηκε αποτελεσματικά;
• Μειώθηκε το άγχος;
• Αν λύθηκε το πρόβλημα και το άγχος παραμένει υψηλό, τι συμβαίνει και το άγχος δεν μειώθηκε; Μήπως η λύση δεν ήταν η κατάλληλη ή μήπως άλλο ήταν το πρόβλημα τελικά;
• Αν το πρόβλημα δεν λύθηκε, τι πήγε στραβά;
• Ποιο νέο σχέδιο θα πετύχει καλύτερα;
Αν ο παραπάνω τρόπος επίλυσης των προβλημάτων, με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση του άγχους, δεν δουλεύει σε εσάς τότε κρίνεται σκόπιμο να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας (ψυχολόγο, ψυχοθεραπευτή, ψυχίατρο) για να σας βοηθήσει να μάθετε τρόπους διαχείρισης του άγχους σας.
Στρες-Πώς θα το θέσετε υπό έλεγχο για τα καλά
Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Δέσμευση κι αφοσίωση είναι οι λέξεις κλειδιά. Δέσμευση και αφοσίωση στις στρατηγικές διαχείρισης άγχους, ώστε να θέσετε το άγχος υπό έλεγχο για τα καλά.
Το άγχος μπορεί να σας καταβάλει αν δεν φροντίζετε τον εαυτό σας. Για αυτό θυμηθείτε ότι ο εαυτός σας έχει προτεραιότητα.
Οι παρακάτω στρατηγικές θα σας βοηθήσουν να συνεχίσετε να είστε αποτελεσματικοί στη διαχείριση άγχους:
• Απλοποίησε τη ζωή σου: Αντί να προσπαθείς να βρεις τρόπους να στριμώξεις κι άλλες δραστηριότητες μέσα στη μέρα σου, βρες ένα τρόπο να αφήνεις κάποια πράγματα έξω. Ρώτα τον εαυτό σου:
1. Τι πραγματικά είναι αναγκαίο να γίνει;
2. Τι μπορεί να περιμένει;
3. Τι μπορεί να «πεταχτεί» έξω από το πρόγραμμα μου;
Είναι ΟΚ το να λες ΟΧΙ.
• Διαχειρίσου σοφά το χρόνο σου
1. Κάνε λίστα με τις καθημερινές δραστηριότητες σου τόσο στη δουλειά όσο και στο σπίτι,
2. Ανέθεσε δραστηριότητες/ αγγαρείες και σε άλλους ανθρώπους αν και όποτε μπορείς,
3. Σπάσε τις δύσκολες δραστηριότητες σε μικρότερες,
4. Θέσε τις δραστηριότητες σου σε εφαρμογή βήμα-βήμα.
• Να είσαι προετοιμασμένος/ -η για αναποδιές. Υπολόγισε επιπλέον χρόνο για τέτοιου είδους αργοπορίες.
• Ασκήσου συστηματικά. Η άσκηση βοηθάει στη διαχείριση όχι μόνο του άγχους αλλά και της διάθεσης. Θεώρησε την άσκηση σαν ένα διάλειμμα από την ένταση της καθημερινότητας.
• Φάε έξυπνα. Μία διατροφή πλούσια σε φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης και λαχανικά μπορεί να σου δώσει περισσότερη ενέργεια και να θέσει υπό έλεγχο το στρες.
• Προσάρμοσε τις απόψεις σου. Παρατήρησε τον εαυτό σου όταν κάνεις αρνητικές σκέψεις. Ξανασκέψου το. Μήπως υπερβάλεις; Μπορείς την ίδια κατάσταση να τη δεις διαφορετικά; Πώς θα τη βλέπεις σε 2 μήνες από τώρα;
• Κάνε ένα διάλειμμα. Αν αισθανθείς ότι καταλαμβάνεσαι από συναισθήματα άγχους κάνε ένα διάλειμμα και δώσε λίγο χρόνο στον εαυτό σου, να καθαρίσει το μυαλό σου.
• Χαλάρωσε. Δώσε κάθε μέρα στον εαυτό σου λίγο χρόνο αφιερωμένο μόνο σε σένα, ακόμα κι αν είναι λίγα λεπτά. Πάρε βαθιές διαφραγματικές αναπνοές κι άφησε όλη την ένταση να φύγει.
• Γέλασε. Το χιούμορ είναι ένας καταπληκτικός τρόπος ανακούφισης από το στρες το γέλιο όπως και η άσκηση, απελευθερώνει ενδορφίνες- φυσικές ουσίες του οργανισμού που μας ανακουφίζουν από τον πόνο και μας φτιάχνουν τη διάθεση.
• «Άφησε το». Πάρε ευθύνη για τα πράγματα που πρέπει να φέρεις εις πέρας αλλά πάψε να ανησυχείς για τα πράγματα που δεν μπορείς να ελέγξεις.
Αν οι παραπάνω τρόποι διαχείρισης του στρες είναι για εσένα αναποτελεσματικοί τότε θα ήταν αναγκαία η συνδρομή ενός ειδικούς της ψυχικής υγείας, ψυχολόγου, ψυχοθεραπευτή, ψυχιάτρου που θα σε βοηθήσει να μάθεις στρατηγικές αντιμετώπισης του στρες συμπεριλαμβανομένων και των τεχνικών χαλάρωσης.