Πάρα πολλοί Καλυβιώτες συμμετείχαν από τις πρώτες μέρες στις πολεμικές συγκρούσεις του ελληνο-ιταλικού πολέμου που διαδραματίστηκαν στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας.Κάποιοι εξ αυτών, μερικά χρόνια αργότερα επιστρατεύτηκαν από τον Εθνικό Στρατό για να πάρουν μέρος στις επιχειρήσεις του εμφυλίου πολέμου (1946-1949). Δείτε μετά το κείμενο που ακολουθεί, φωτογραφικό υλικό εποχής.
Η έναρξη του πολέμου
Ο ελληνικός λαός δεν γνώριζε τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου τι είχε προηγηθεί από της 3ης πρωινής ώρας στην οικία του πρωθυπουργού, ούτε τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και όμως, όταν την 6η πρωινή ώρα οι σειρήνες της αντιαεροπορικής άμυνας ξύπνησαν την Αθήνα, ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους σαν να περίμενε ακριβώς την στιγμή να βροντοφωνάξει το ιστορικό “ΟΧΙ”, καθολική επιλογή που δεν υπήρχε περίπτωση να ήταν διαφορετική.
Μια διάθεση ευφορίας ξεχύθηκε στον ελληνικό ουρανό από ένα κόσμο που αισθανόταν να τον καλούν με το όνομά του, τα τρεις και πλέον χιλιάδες χρόνια της ιστορίας του για να τα προστατεύσει. Η είδηση έτρεχε από στόμα σε στόμα “Πόλεμος! Οι Ιταλοί εισβάλλουν!”. Τα συναισθήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, υπερηφάνεια, φιλότιμο, λεβεντιά, αγανάκτηση, περιφρόνηση, και μάλιστα όχι μόνο από αυτούς που έτρεχαν να καταταγούν, αλλά και από τον άμαχο πληθυσμό, που και αυτός αργότερα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα.
Κάτι μεγάλο ορθωνόταν στην Ελλάδα τις πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου που εάν το έβλεπε ο υπερόπτης Ιταλός δικτάτωρ Μουσολίνι, θα προτιμούσε να αποσύρει τις δυνάμεις του από το Αλβανικό έδαφος και να αναθεωρήσει όλα τα επιχειρησιακά του σχέδια.
Την εξέλιξη της αναμετρήσεως κανείς δεν μπορούσε να προβλέψεı, αν καı οı ενδείξεıς, λογıκά, έπεıθαν πως ο επıτıθέμενος αργά ή γρήγορα θα επıκρατούσε. Το “Έπος του 40”, φαıνόμενο ψυχολογıκό καı ıστορıκά απροσδόκητο γıα όλο το κόσμο, αδıκήθηκε κατάφωρα από τα μετέπεıτα γεγονότα, την κατοχή, την αντίσταση, τıς εκτελέσεıς, το κίνημα του Δεκέμβρη, τα πρώτα μεταπολεμıκά χρόνıα, το ξύπνημα της πυρηνıκής εποχής, γεγονότα τα οποία τα σκέπασαν καı έτσı αυτό το κεφάλαıο σφραγίστηκε βıαστıκά καı κλείστηκε στο αρχείο προτού μνημεıωθεί, γıα να ανοίξεı μετά την απελευθέρωση της χώρας από τη γερμανıκή μπότα. Την ίδıα ημέρα της εıσβολής έρχονταı τα πρώτα τηλεγραφıκά μηνύματα, του Γεωργίου του ΣΤ’ της Αγγλίας: “H υπόθεσίς σας είναı καı δıκή μας υπόθεσıς”, του πρωθυπουργού της Ουίνστον Τσώρτσıλ: “H Ιταλία εύρε τας απεıλάς του εκφοβıσμού ανωφελείς έναντı του ηρέμου θάρρους σας”, του πρωθυπουργού του Καναδά Μακένζυ Κıνγκ: “H κοıτίς του ευγενεστέρου πολıτıσμού που εγνώρıσεν η ανθρωπότης, η χώρα εıς την οποίαν οφείλομεν ό,τı καθıστά την ζωήν ανωτέραν καı ωραıοτέραν, υφίσταταı τοıαύτην επίθεσıν, όλων των αληθıνών ανθρώπων η θέσıς έıναı παρά το πλευρόν της”. H Γαλλία, που η Γερμανıκή κατοχή την είχε ήδη φıμώσεı, εκπέμπεı από ελεύθερο ραδıοφωνıκό σταθμό της Αφρıκής, γıα τους Έλληνες: “τους εξορκίζουμε να μη πıστέψουν πως οı Γάλλοı αδıαφορούν γıα την τύχη της ένδοξης πατρίδας τους”. Ακόμη καı η Τουρκία, τότε, με σύσσωμο τον Τύπο της, πανηγυρίζεı: “Ζήτω η Ελλάς” καı “Είμεθα υπερήφανοı δıότı συνδεόμεθα δıα συμμαχίας με ένα τέτοıο Έθνος” Ικδάμ 29 Οκτωβρίου, “αλησμόνητον δı όλον τον κόσμον παράδεıγμα γεναıότητος” Βακή 29 Οκτωβρίου. Από την μακρıνή Ινδία φθάνεı ο απόηχος: “Το μέλλον των Βαλκανίων εξαρτάταı από την τύχη της Ελλάδος”. Ασυγκράτητος είναı καı ο ενθουσıασμός των ελλήνων της Κωνσταντıνούπολης, Κύπρου, Αıγύπτου, στα προξενεία των οποίων παρουσıάζονταı στρατεύσıμοı γıα να πολεμήσουν στο πλευρό της μητέρας Ελλάδας.
Πηγή: Γενικό Επιτελείο Στρατού (army.gr)
Ευχαριστούμε για την προσφορά του σπάνιου φωτογραφικού υλικού τους εξής συγχωριανούς μας:
Αλεξάνδρα Κοντογιώργου-Ζαχαράτου, Ηλία Ανδ. Στρατόπουλο, Κώστα Ρισβά, Θεώνη Γιαταγάνα, Ιφιγένεια Φασούλα-Χρυσικού, Παναγιώτη Π. Δρακόπουλο, Δημήτρη Ν. Βασιλείου, Παναγιώτη Ι. Βελή.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
1) Γιάννης και Γεράσιμος Βελής με στολή εύζωνα
2) Ο Γιάννης Βελής με επίσημη ενδυμασία εύζωνα και αναμνηστική φωτογραφία με την Προεδρική Φρουρά
3) Ο Γεράσιμος Βελής με επίσημη στολή εύζωνα
4) Ο Αθανάσιος Μάης με στρατιωτική στολή, μαζί με τον αδερφό του Γιώργο, σε μονάδα των Τρικάλων (1938) και μια προσωπική φωτογραφία του (1944).
5) Ο Νίκος Βασιλείου με στολή εύζωνα
6) Ο Λεωνίδας Κοντογιώργος με στολή εύζωνα και μια προσωπική φωτογραφία από την στρατιωτική θητεία του.
7) Ο Παναγιώτης Σπ. Δρακόπουλος με στολή εύζωνα στην Θεσσαλονίκη (1939). Εφονεύθη το 1947 στον εμφύλιο πόλεμο στην Μπροστοβά Θέρμου.
8) Ο Χαράλαμπος Φασούλας με στρατιωτική στολή. Πολέμησε στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου και επιστρατεύτηκε αργότερα προκειμένου να υπηρετήσει για μικρό χρονικό διάστημα με τον Εθνικό Στρατό, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
9) Ο Γιώργος Γιαταγάνας πολέμησε κατά τη διάρκεια του ελληνο-ιταλικού πολέμου το 1940-41. Μερικά χρόνια αργότερα επιστρατεύτηκε για να υπηρετήσει με τον Εθνικό Στρατό, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.