Μία μεγάλη κατηγορία συμπολιτών μας που χαρακτηρίζεται ως «εμποδιζόμενα άτομα» στην οποία περιλαμβάνονται και τα Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ), αντιμετωπίζει δυσχέρειες στην αυτόνομη διαβίωση και διακίνηση του. Τα ΑμεΑ αποτελούν το 10% έως 12% του πληθυσμού της χώρας, ενώ στα εμποδιζόμενα αντιστοιχεί ένα ποσοστό περίπου 50%, δηλαδή ένας στους δύο συμπολίτες μας δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την αστική υποδομή της πόλης, με αποτέλεσμα την περιθωριοποίησή του.
Η πόλη του Αγρινίου προσφέρει στα ΑμεΑ και στα «εμποδιζόμενα άτομα» την προσβασιμότητα σε δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες, σε Ιερούς Ναούς, σε σχολεία και σε χώρους κοινωνικής συνάθροισης; Σχεδιάζονται και προσφέρονται λύσεις που να μην απευθύνονται αποκλειστικά σε ΑμεΑ ή σε οποιαδήποτε άλλη κατηγορία πολιτών δημιουργώντας διακρίσεις, αλλά να χρησιμοποιούνται από όλους;
Το Σύνταγμα στην παράγραφο 6 του άρθρου 21 προβλέπει την άρση της ανισότητας αυτής καθώς αναφέρει «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας». Η αρχή της ίσης μεταχείρισης των πολιτών παραβιάζεται καθώς δεν διασφαλίζεται η ίση πρόσβαση των ΑμεΑ σε δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες, αλλά και σε κάθε μορφής εργασία και κοινωνική δραστηριότητα (π.χ. πρόσβαση σε Ιερούς Ναούς για να παρακολουθήσουν τη Θεια Λειτουργία), κατοχυρώνοντας στην πράξη το δικαίωμα της ελεύθερης κίνησης.
Δυστυχώς η πρόσβαση σε δημοτικά και ιδιωτικά κτίρια, αλλά και σε περιβάλλοντες χώρους θεωρείται από πολλούς ως δευτερεύον θέμα, παραβλέποντας την επιταγή του Συντάγματος για ίση μεταχείριση και για τη μη διάκριση των πολιτών. Η ως τώρα πρακτική, στην ουσία η άρνηση μας ή ακόμη χειρότερο η αδιαφορία μας για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ οδηγεί σε αποκλεισμούς και γκετοποίηση. Αντί να ακολουθείται μια πολιτική ένταξης και ενσωμάτωσης, κατασκευάζονται σχολεία για τα «ικανά» παιδιά και ειδικά σχολεία για να ανάπηρα, αντί να φτιάχνουμε σχολεία, όπου θα μπορούν να φοιτήσουν όλα τα παιδιά. Φτιάχνονται ιδρύματα και άσυλα με μεγάλο κόστος λειτουργίας αντί να επιλεγεί η πολύ οικονομικότερη λύση της προστατευόμενης κατοικίας. Φτιάχνονται εν τέλει σκαλοπάτια για τους ικανούς και δεν φτιάχνονται ράμπες για τα ΑμεΑ, αντί να φτιάχνεται ισόπεδη πρόσβαση για όλους.
Φιλοσοφία των δημοτικών αρχών, αλλά και όλων των φορέων της πόλης πρέπει να γίνει «σχεδιάζουμε υποδομές, προσβάσεις και εξυπηρετήσεις για όλους τους χρήστες χωρίς διαφοροποιήσεις, χωρίς να προκαλούνται αποκλεισμοί». Σύμφωνα με αυτή τη φιλοσοφία οι κύριοι είσοδοι των κτιρίων δεν προβλέπουν σκαλοπάτια για ικανούς και ράμπες για τα ΑμεΑ, αλλά ισόπεδη πρόσβαση που εξυπηρετεί τους πάντες. Προβλέπονται μεγάλοι κοινόχρηστοι χώροι και χώροι υγιεινής με τον σχετικό εξοπλισμό και με σωστή χωροθέτηση αυτού και άλλες παρεμβάσεις.
Η προσβασιμότητα δεν αφορά μόνο τους υπαίθριους ή κλειστούς χώρους, σχετίζεται και με το διαδίκτυο και τις ιστοσελίδες. Οι Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών διαθέτουν τις λύσεις και τα εργαλεία που διευκολύνουν την προσβασιμότητα των ΑμεΑ στο διαδίκτυο και στις υπηρεσίες του. Οι δικτυακοί τόποι των φορέων της πόλης (π.χ. του Δήμου, του Επιμελητηρίου, της Ιεράς Μητρόπολης κ.α.) πρέπει να παρέχουν την αναγκαία προσβασιμότητα στις ιστοσελίδες τους.
Τα ΑμεΑ και τα «εμποδιζόμενα άτομα» πρέπει να έχουν πρόσβαση στο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της πόλης του Αγρινίου χωρίς να επιβαρύνουν ή να «υποχρεωθούν» σε κάποιους να τους βοηθήσουν. Να έχουν πρόσβαση χωρίς να αγχωθούν, να φοβηθούν, να το σκεφτούν δεύτερη φορά, να επιβαρύνουν τους δικούς τους ανθρώπους ή να νιώσουν σε οποιοδήποτε στιγμή «βάρος» για κάποιους ή «διαφορετικοί» από τους συμπολίτες τους.
Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί όσοι θεωρούμαστε «ικανοί» αν θα διατηρήσουμε αυτή την ικανότητα ως το τέλος της ζωής μας, χωρίς ατυχήματα, χωρίς αρρώστιες ή και ακόμα χωρίς γηρατειά. Σωρεία παραδειγμάτων συμπολιτών μας που ύστερα από κάποια αρρώστια ή ατύχημα, δεν μπόρεσαν να συνεχίσουν την εργασία τους, όχι γιατί δεν είχαν την ικανότητα, αλλά γιατί αποκλείστηκαν από το κοινωνικό γίγνεσθαι εξαιτίας της κακής και λαθεμένης κατασκευής των χώρων και των κτιρίων. Η ύπαρξη ή η διασφάλιση πρόσβασης για τα Άτομα με Αναπηρία, επιτρέπει σε όλους τους συμπολίτες μας να κινούνται σε ένα περιβάλλον περισσότερο ασφαλές, περισσότερο φιλικό.
Η προσβασιμότητα των ΑμεΑ αποτελεί σήμερα για την Ευρώπη μείζον θέμα για το οποίο έχουν ψηφιστεί ειδικές Νομοθεσίες που προωθούν την απρόσκοπτη, ασφαλή και αυτόνομη πρόσβαση όλων των πολιτών. Αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εξάλειψη των διακρίσεων εις βάρος των Ατόμων με Αναπηρία, καθώς και των «εμποδιζόμενων ατόμων». Η απρόσκοπτή και ασφαλής διακίνηση των ατόμων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα κινητικότητας είναι έκφραση πολιτισμού για μια οργανωμένη κοινωνία.
* Ο Θεοφάνης Παπαδόπουλος έχει σπουδάσει Πληροφορική στο Ε.Α.Π., είναι κάτοχος M.B.A. με εξειδίκευση στην Τραπεζική & Χρηματοοικονομική από το Α.Π.ΚΥ., έχει διδάξει Πληροφορική και εργάζεται ως στέλεχος σε Χρηματοπιστωτικό Οργανισμό.
Στο παρόν άρθρο εκφράζονται προσωπικές απόψεις.
e-mail επικοινωνίας: fanispap76@yahoo.gr