Της Φωτεινής Τσιτσώνη-Καβάγια
Καλοκαίρι 2013!
Αυτές τις μέρες στο Μεσολόγγι πραγματοποιείται το 2ο κατά συνεχή χρονιά Φεστιβάλ Φωτογραφίας. Είναι πραγματικά η γιορτή της φωτογραφίας!
Διοργανωτής: Η Φωτογραφική Λέσχη Μεσολογγίου (ΦΩΤΟ.ΛΕ.ΜΕ.).
Συμμετέχουν: Το Μουσείο Μπενάκη, ο πολεμικός φωτορεπόρτερ Άρης Μεσσίνης,
( πραγματικά ριψοκίνδυνος στο είδος του, που με τόλμη καταγράφει πολεμικά γεγονότα που συμβαίνουν σ’ όλον τον κόσμο, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ενημέρωση και πληροφόρηση του κοινού), καθώς και δέκα φωτογραφικές Λέσχες από όλη την Ελλάδα.
Το Φεστιβάλ είναι διάρκειας 10 ημερών, από 21 ως 30 Ιουνίου 2013, και λειτουργεί με τη φροντίδα του προέδρου της Λέσχης Μεσολογγίου, κ. Βασιλείου Αρτίκου και των μελών της., όπου εκτός από τις Εκθέσεις των φωτογραφιών των Φωτογραφικών Λεσχών, που συμμετέχουν σ’ αυτό, (Πάτρας, Κοζάνης, Λάρισας, Πρέβεζας, Καβάλας, Χανίων, Καλαμάτας, Αγρινίου, Αίγινας, Μεσολογγίου),που εκτίθενται σε διάφορα δημόσια και ιδιωτικά κτήρια της πόλης μας, πραγματοποιούνται και άλλες εκδηλώσεις, γι’ αυτούς που αγαπούν την τέχνη και που τη θεωρούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής τους χαρίζοντάς τους ψυχαγωγία, γνώση αλλά και επίπεδο, όπως, προβολές ταινιών, διαλέξεις, συναυλίες, περιηγήσεις στα αξιοθέατα της πόλης μας, αλλά και στο γειτονικό και γραφικό Αιτωλικό, στη λιμνοθάλασσα και ξενάγηση στο εθνικοθρησκευτικό πανηγύρι του Αη –Συμιού, που συνέπεσε ο γιορτασμός του να γίνεται αυτές τις μέρες της Πεντηκοστής.
Στο Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο της πόλης μας λειτουργεί σε τρεις αίθουσες μια πολύ ενδιαφέρουσα Έκθεση φωτογραφίας, που έχει έρθει από το Μουσείο Μπενάκη (δωρεά του Κώστα Μπαλάφα), που πραγματικά είναι η αντανάκλαση της ίδιας μας της ζωής, όπου συναντώνται τα ήθη, τα έθιμα, οι γεωγραφικές διαδρομές στην πατρίδα μας και η ιστορία μας!
Η Έκθεση αυτή είναι αφιερωμένη σ’ έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες φωτογράφους, τον Κώστα Μπαλάφα, που το καλλιτεχνικό του ταλέντο υπήρξε πολύπλευρο, καθώς αποθανάτισε και κατέγραψε τον τρόπο ζωής της ελληνικής υπαίθρου, την πορεία του ελληνοϊταλικού στρατού προς το αλβανικό μέτωπο, την περίοδο της γερμανικής κατοχής και τον ένοπλο αγώνα του ΕΛ.ΑΣ., που ακολούθησε ως τυφεκιοφόρος.
Το 2008, δώρισε το αρχείο του στο Μουσείο Μπενάκη, αποτελούμενο από 15.000 ασπρόμαυρα αρνητικά, από το 1939 ως το 2.000 και 20 ταινίες μικρού μήκους με κεντρικό θέμα τα ήθη και τα έθιμα της ηπειρωτικής και νησιώτικης Ελλάδας.
Γλώσσα μυστική, της φωτογραφίας η γλώσσα!
Ένα αλφαβητάρι το ίδιο σημαντικό με αυτό του λόγου.
Και πρέπει να κατανοήσουμε πως δεν υπάρχει φωτογραφία δίχως φως. « Φως» και «γράφω» – «Γράφω με το φως».- Φωτογραφία! Φως και χρώμα, που έχει τη δική του ταυτότητα, και που δίνει και την ανάλογη ποιότητα στη φωτογραφία.
Αλήθεια, αναρωτηθήκαμε ποτέ, πώς γίνεται και τα φτερά π.χ. μιας πεταλούδας φαίνονται κίτρινα στη φωτογραφία; Είναι, γιατί απορροφούν όλες τις ακτινοβολίες του φωτός εκτός από την κίτρινη, που την ανακλούν!
Και κάτι για την ιστορία…
Για να φτάσει στο σημείο αυτό η φωτογραφία, να αποτυπώνει δηλ. χρωματιστά αντικείμενα, πρόσωπα, εικόνες, τοπία πάνω στο χαρτί, πέρασε από πολλά στάδια, εργάστηκαν πολλοί επιστήμονες, καταναλώθηκε πολλή φαιά ουσία!
Οι προσπάθειες του ανθρώπου σχετικά μ’ αυτό ανάγονται στην αρχαιότητα.
Γύρω στα 350 π. Χ. ο Αριστοτέλης περιγράφει τον τρόπο λειτουργίας μιας απλής μηχανής που καθρεφτίζει μια εικόνα.
Στα 1490, αιώνες αργότερα, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, χρησιμοποιεί την πρώτη «μεταφερόμενη φωτογραφική κατασκευή».
Το 16ο αι. τοποθετήθηκε σ’ αυτήν την κατασκευή από άλλους ερευνητές φακός και διάφραγμα.
Στη συνέχεια, εμφανίστηκε φορητή μηχανή, που μεταφερόταν από δύο άτομα και η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ο πρόγονος της σημερινής φωτογραφικής μηχανής.
Στα 1676, ο Γερμανός μαθηματικός Γιόχαν Στρουμ κατασκεύασε την πρώτη μηχανή με μεταβλητή εστιακή απόσταση και καθρέφτη αναστροφής της εικόνας.
Τον επόμενο πολύτιμο ρόλο στη φωτογραφία έπαιξε η χημεία, που επέτρεψε να σχεδιάζονται με ακρίβεια εικόνες με προοπτική.
Στα 1826 ο Γάλλος εφευρέτης Νιέπς υπήρξε ο πρώτος, που κατάφερε να καταγράψει εικόνες με τη βοήθεια του φωτός και να τις διατηρεί.
Στα 1839 πραγματοποιείται η πρώτη φωτογραφική Έκθεση στη Γαλλία, ενώ, στα 1840 ανοίγει το πρώτο φωτογραφείο για φωτογραφίσεις πορτρέτων στη Νέα Υόρκη, για να φτάσουμε έπειτα στις αρχές του 20ού αι., στη λήψη των πρώτων τηλεφωτογραφιών, την παρασκευή έγχρωμων διαφανειών, και την ίδρυση φωτοειδησεογραφικού πρακτορείου.
Στα 1853 ανοίγει το πρώτο φωτογραφείο στην Αθήνα, του Φίλιππα Μάργαρη, ενώ στα 1855 κυκλοφορούν οι πρώτες συγκλονιστικές φωτογραφίες από τον πόλεμο της Κριμαίας από τους Ρότζερ Φέντον και Τζέιμς Ρόμπερτσον, που υπήρξαν οι πρώτοι πολεμικοί ρεπόρτερς.
Στα 1880 κυκλοφορούν οι πρώτες φωτογραφίες στις εφημερίδες με τη μέθοδο της φωτοτσιγκογραφίας, ενώ στα 1896, η πρώτη ακτινογραφία είναι το γεγονός της χρονιάς!
Στα 1904, τυπώνεται η πρώτη έγχρωμη φωτογραφία από τον Αύγουστο Λουμιέρ και στη δεκαετία του 50, έχουμε τις πρώτες φωτογραφίες της Γης από δορυφόρο και στις 20 Ιουλίου 1969, το πρώτο ανθρώπινο αποτύπωμα στην επιφάνεια της Σελήνης, που θα παραμείνει στην ανθρωπότητα για εκατομμύρια χρόνια.
Στα 1997 γίνεται η λήψη των πρώτων ψηφιακών φωτογραφιών από τον Άρη, για να φτάσουμε ως τις μέρες μας, όπου στο διαδίκτυο κυκλοφορούν εικόνες συγκλονιστικές από όλη την ιστορία της ανθρωπότητας!
Κι επιστρέφουμε στο σήμερα!
Στο Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο, λοιπόν, σε τρεις αίθουσές του, λειτουργεί η Έκθεση Φωτογραφίας, που περιλαμβάνει τρία θέματα.
Δημιουργός της: Κώστας Μπαλάφας.
Ταυτότητα: Μαχητής της κουλτούρας, που ανήκει στη γενιά των μεταπολεμικών Ελλήνων δημιουργών, που στιγμάτισαν την ελληνική φωτογραφία!
ΘΕΜΑ 1ο : Εδώ συναντώνται η καθημερινότητα των κατοίκων κυρίως της Ηπείρου τα ήθη τους, τα έθιμά τους, σε μια εποχή των δεκαετιών του 50, του 60 και του 70.
Κι είναι πράγματι, όλες οι ξεχωριστές αυτές φωτογραφίες η αντανάκλαση της ίδιας της ζωής!
Μέσα απ’ αυτές, ταξιδεύεις γνωρίζεις γεωγραφικές περιοχές, που ίσως δεν επισκέφτηκες αλλά και ούτε πρόκειται να επισκεφτείς, ονειρεύεσαι, σκέφτεσαι κι αν θέλεις, δακρύζεις κιόλας, αφού η εικόνα έχει τη δύναμη να επηρεάζει συνειδήσεις.
Σε κάνει να αναπολείς πράγματα του παρελθόντος, που ίσως έζησες ή έμαθες από τους παλιότερους!
Για όση ώρα περιηγείσαι στο μαγικό κόσμο αυτό των φωτογραφιών, νιώθεις να ταυτίζεσαι με τους ήρωές τους και να ζεις μαζί τους τις περιπέτειές τους!
Ένα ταξίδι, λοιπόν, με τη φαντασία σου, στον ιδιαίτερο κόσμο που έχει δημιουργήσει ο καλλιτέχνης και η σκέψη μου είναι, πως η φωτογραφία, πέρα από το ότι συμβάλλει στην ψυχαγωγία του ανθρώπου, συντελεί μ’ έναν τρόπο ξεχωριστό στο να γνωρίσεις τον κόσμο, να στοχαστείς τα προβλήματα της ζωής, να καλλιεργηθείς πνευματικά!
ΘΕΜΑ 2ο : Το Εθνικοθρησκευτικό πανηγύρι του Αη-Συμιού, που είναι άμεσα δεμένο με την τοπική μας ιστορία, μέσα από φωτογραφίες, «έργα τέχνης», ιστορικές μαρτυρίες, φωτογραφίες, που μπορούν ατενίζοντάς τες να αγγίξουν την ψυχή σου και να ξυπνήσουν σε κάποιους παλιότερους μνήμες ακριβές και μια ταινία από το πανηγύρι μικρού μήκους της δεκαετίες του 60 αλλά και μεταγενέστερων χρόνων.
ΘΕΜΑ 3ο : Κι ύστερα, μέσω της 3ης αίθουσας, παραπλέοντας, λες, σε θάλασσα γαλήνια και σε ακτές γραφικές της Χαλκιδικής, μέσα στο βαθύ γαλάζιο των νερών, συντροφιά με κάποιο δελφινάκι, που αναπηδά στα πλαϊνά του καραβιού, πλησιάζεις στο Άγιο Όρος.
Πέρα μακριά, του Άθως το βουνό, φαντάζει ίδιος βιγλάτορας του απέραντου ορίζοντα του Αιγαίου. Κι είναι της Παναγιάς το περιβόλι, το Όρος της μετάνοιας και της προσευχής, της γαλήνης αλλά και της σιωπής, με τα μοναστήρια, τα ησυχαστήρια και τα ασκηταριά, που όλα τους μοιάζουν με αετοφωλιές, θαρρείς, μέσα σε μια φύση γεμάτη από ομορφιά, τρεχούμενα νερά και δέντρα. Ένας επίγειος παράδεισος!
Μονή Μεγίστης Λαύρας, Καρακάλου, Σταυρονικήτα, Παντοκράτορα, Βατοπεδίου,… μεσαιωνικά τείχη, πύργοι, τρούλοι εκκλησιών, όλα διαφορετικά μεταξύ τους στην αρχιτεκτονική, ένα απέραντο βυζαντινό μουσείο, το μεγαλύτερο της πατρίδας μας, όπου φυλάσσονται πολύτιμα κειμήλια (χειρόγραφα, χρυσοποίκιλτα Ευαγγέλια, χρυσόβουλα αυτοκρατόρων, μήτρες, περγαμηνές, δώρα αυτοκρατόρων, λείψανα αγίων σε χρυσές και ασημένιες θήκες, κομμάτια από τα πολύτιμα δώρα των Τριών Μάγων και τόσα άλλα…)
Και μέσα σ’ όλα αυτά, οι μοναχοί, μορφές βιβλικές, άγιες, που έχουν αφιερώσει την επίγεια ζωή τους στην υπηρεσία του Θεού, ζώντας με νηστεία και προσευχή, καταπολεμώντας τα πάθη τους.
Και πραγματικά, νιώθεις να ταυτίζεσαι με τους ήρωες των εικόνων, νιώθεις να κάνεις ένα φανταστικό ταξίδι σ’ αυτόν τον τόσο μακρινό κόσμο, που η φωτογραφία φέρνει τόσο κοντά σου, ίσως έναν κόσμο, που σου προκαλεί μοναδικές συγκινήσεις, και που ποτέ δε θα γνωρίσεις εκ του πλησίον, αφού υπάρχει το «άβατο» για τις γυναίκες σ’ αυτόν!
Είναι αλήθεια, λοιπόν, πως ο συναρπαστικός κόσμος της φωτογραφίας αποτελεί διέξοδο από την ανία, την πλήξη, τη μονοτονία της καθημερινότητας, που φθείρουν τον άνθρωπο.
Η μαγεία της εικόνας κυριεύει την ψυχή του θεατή, την απαλλάσσει από το άγχος και την πίεση της ρουτίνας, τον καλλιεργεί πολύπλευρα, τον προβληματίζει, τον ευαισθητοποιεί πάνω σε ποικίλα ζητήματα της ζωής, τον πλουτίζει σε εμπειρίες, του αποκαλύπτει άγνωστες πλευρές της ζωής προκαλώντας του έντονα συναισθήματα, χαράς, φόβου, αγωνίας, συγκίνησης, και του προσφέρει γνώσεις, αφού «Μια εικόνα, Χίλιες λέξεις!».
Το 2ο Φεστιβάλ, λοιπόν, Φωτογραφίας, είναι πια γεγονός για την πόλη μας. Μακάρι να συνεχιστεί με την ίδια διάθεση από τους συντελεστές του, αφού όλοι μας έχουμε την ανάγκη να βλέπουμε, να μαθαίνουμε, να αγγίζουμε, να μυρίζουμε, να γευόμαστε μέσα από την τέχνη της φωτογραφίας, που είναι μαγική η δύναμή της!
Για δέκα μέρες, λοιπόν, το Μεσολόγγι γιορτάζει τη φωτογραφία επιδιώκοντας να γνωρίσει στο κοινό καταξιωμένους φωτογράφους, ευαισθητοποιώντας τους θεατές, που πραγματικά βιώνουν πληθώρα εντυπώσεων!
Συγχαρητήρια στη Φωτο.Λε.Με. για τη διοργάνωση!