Το EAN είναι ένας μηχανισμός συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών που σχετίζονται με τον καρκίνο και προέρχονται από το Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα Υγείας. Παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη συχνότητα (επίπτωση και επιπολασμό) της νόσου καθώς και των ποσοστών επιβίωσης των ογκολογικών ασθενών. Αποτελεί την αφετηρία για τον έλεγχο του καρκίνου σε εθνικό επίπεδο και την κύρια πηγή πληροφόρησης για τη χάραξη ορθολογικής εθνικής αντικαρκινικής πολιτικής. Εξαιτίας της σημασίας τους, τα πληθυσμιακά αρχεία νεοπλασιών χαρακτηρίζονται ως το αόρατο κλειδί για τον έλεγχο του καρκίνου [1] και είναι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος να αποτυπωθεί το μέγεθος του προβλήματος σε μια χώρα και να αξιολογηθούν, με βάση τον πληθυσμό, τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, η αποτελεσματικότητα των θεραπειών, ο χρόνος επιβίωσης των ογκολογικών ασθενών και η ποιότητα της θεραπείας και φροντίδας που λαμβάνουν.
Επειδή ο καρκίνος αποτελεί μία τις κυριότερες αιτίες θανάτου στην Ευρώπη, η συστηματική συλλογή αξιόπιστων δεδομένων μέσω των Εθνικών (πληθυσμιακών) Αρχείων Νεοπλασιών στα κράτη-μέλη θεωρήθηκε αναπόσπαστο κομμάτι της Υγειονομικής Πολιτικής της κάθε χώρας και συμπεριλήφθηκε στα Συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Καταπολέμηση του Καρκίνου [2], [3]. Επιπλέον, η συνεισφορά τους θεωρήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πολύτιμη και οικονομικά αποδοτική (cost-effective) στην παροχή στοιχείων για τη χάραξη στοχευμένων και επιτυχών πολιτικών υγείας, γι΄ αυτό και η ανάπτυξη και ορθή λειτουργία τους έως το 2013 αποτελεί αντικείμενο δράσης στην Ευρωπαϊκή Σύμπραξη για Δράση Ενάντια στον Καρκίνο, η οποία έγινε με στόχο την κοινή αντιμετώπιση και μείωση της συχνότητας του καρκίνου στα κράτη-μέλη [4]. Η οργάνωση και λειτουργία του ΕΑΝ εντάσσεται στο Εθνικό Πρόγραμμα για τον Καρκίνο 2011-2015, ειδικότερα στον 4ο Άξονα Παρέμβασης «Έρευνα».
Οι κύριοι στόχοι του ΕΑΝ είναι:
Η συστηµατική συλλογή δεδοµένων της, κατά αιτίας, νοσηρότητας και θνησιµότητας από καρκίνο.
Η παρακολούθηση της διαχρονικής εξέλιξης του καρκίνου στη χώρα µας.
Η αποτύπωση της γεωγραφικής κατανοµής της, κατά αιτίας, νοσηρότητας από καρκίνο.
Ο προσδιορισµός των οµάδων του πληθυσµού, οι οποίες βρίσκονται σε µεγαλύτερο κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου.
Η κατανοµή των περιπτώσεων ανά στάδιο διάγνωσης της νόσου.
Η παρακολούθηση των ποσοστών επιβίωσης.
Η αξιολόγηση των προγραμμάτων προσυμπτωματικού-πληθυσμιακού ελέγχου.
Η διεξαγωγή και προώθηση κλινικών και επιδημιολογικών μελετών (περιγραφικών και αναλυτικών).
Η παροχή ανώνυμων στοιχείων σε διεθνείς Οργανισµούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organisation) και η Διεθνής Ένωση για την Έρευνα του Καρκίνου (International Agency for Research on Cancer) στο πλαίσιο ανταλλαγής πληροφοριών, σύγκρισης δεδομένων και εναρμόνισης του αρχείου µε τις εκάστοτε ισχύουσες ευρωπαϊκές και διεθνείς προδιαγραφές.
Ιστορικό
Το Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών (ΕΑΝ) αποτελεί αρμοδιότητα του Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), σύμφωνα με το Ν.3370/2005 περί «οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών δημόσιας υγείας», ωστόσο το ΚΕΕΛΠΝΟ παρέλαβε ουσιαστικά το Αρχείο τον Ιούνιο του 2008. Από τότε μέχρι σήμερα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να αναπτύξει και να λειτουργήσει το Αρχείο σύμφωνα με τα σύγχρονα και αναβαθμισμένα διεθνή πρότυπα.
Το Αρχείο έλαβε άδεια (α/α μητρώου αδειών 1116) λειτουργίας αρχείου/επεξεργασίας με ευαίσθητα δεδομένα από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, σύμφωνα με το άρθρο 7, παρ. 2, στοιχ. ε’ περ. γγ του Ν.2472/1997, περί «προστασίας ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα».