Οι ιογενείς αιμορραγικοί πυρετοί αφορούν σε κλινικά σύνδρομα τα οποία συνήθως περιλαμβάνουν εκδηλώσεις πυρετού και αιμορραγίας.
Τα αίτια τους είναι ιοί που ανήκουν σε 4 διαφορετικές οικογένειες:
Arena-ιοί,
Bunya- ιοί,
Νηματοϊοί ή Φιλοϊοί, και
Φλαβο-ϊοί.
Τα κοινά χαρακτηριστικά των ιών αυτών περιλαμβάνουν τα παρακάτω στοιχεία:
• πρόκειται για RNA-ιούς με λιπιδικό περίβλημα
• η επιβίωσή τους στο περιβάλλον εξαρτάται από ξενιστή (έντομο ή τρωκτικό, διαφορετικό για κάθε ιό)
• ο γεωγραφική περιοχή κυκλοφορίας τους αντιστοιχεί στην περιοχή κυκλοφορίας του αντίστοιχου ξενιστή
• ο άνθρωπος συνήθως μολύνεται όταν έρχεται σε επαφή με τον μολυσμένο ξενιστή των ιών αυτών, αλλά σε μερικές περιπτώσεις μετά την εκδήλωση της ασθένειας είναι δυνατή η μετάδοση της από άνθρωπο σε άνθρωπο.
• Σποραδικά εμφανίζονται ανθρώπινα κρούσματα αιμορραγικών πυρετών ή και επιδημίες χωρίς να είναι εύκολη η πρόβλεψή τους.
Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, οι ασθένειες που προκαλούν αυτοί οι ιοί δεν έχουν ειδική φαρμακευτική θεραπεία, παρά μόνο υποστηρικτική αγωγή.
– Επιτήρηση των ιογενών αιμορραγικών πυρετών
• Δελτίο Δήλωσης
• Ορισμός Κρούσματος
• Οδηγίες Συμπλήρωσης Δελτίου
Αρεναϊοί
Πίνακας. Αρενα-Ιοί που προκαλούν νόσο στον άνθρωπο.
Ιός Νόσος Έτος Ανακάλυψης
Λεμφοκυτταρικής Χοριομηνιγγίτιδας (LCMV) Λεμφοκυτταρική Χοριομηνιγγίτιδα 1933
Junin Αιμορραγικός πυρετός της Αργεντινής 1958
Machupo Αιμορραγικός πυρετός της Βολιβίας 1963
Lassa Πυρετός Λάσσα 1969
Guanarito Αιμορραγικός πυρετός της Βενεζουέλας 1989
Sabia Αιμορραγικός πυρετός της Βραζιλίας 1993
Chapare Αιμορραγικός πυρετός Chapare (επαρχία στη κεντρική Βολιβία) 2004
Lujo Αιμορραγικός πυρετός Lujo 2008
Ο πυρετός Lassa βρίσκεται κυρίως στην Δυτική Αφρική, ενώ ο Junin και ιοί της ίδιας οικογένειας είναι γνωστοί στην Λατινική Αμερική και ιδιαίτερα στην Αργεντινή (Junin), στην Βολιβία (Machupo), στην Βενεζουέλα (Guanarito) και στην Βραζιλία (Sabia).
Στη φύση οι λοιμώξεις αυτές συνδέονται συνήθως με έκθεση σε μολυσμένα τρωκτικά μέσω επαφής με τις εκκρίσεις τους, εισπνοής μολυσμένης σκόνης ή κατανάλωσης μολυσμένης τροφής. Υπάρχουν επίσης αναφορές για την μετάδοση αυτών των αιμορραγικών πυρετών από άνθρωπο σε άνθρωπο κατά την διάρκεια συμβίωσης ή παροχής νοσηλείας. Στις περιπτώσεις αυτές ενοχοποιείται κυρίως επαφή με μολυσματικές εκκρίσεις ασθενών και λιγότερο η αερογενής μετάδοση.
Bunya-ιοί
Η οικογένεια των Bunya-ιών είναι πολυάριθμη (>300 διαφορετικοί ιοί), και περιλαμβάνει μέλη με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χώρα μας όπως οι ιοί Hanta και ο Αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας –Κονγκό (CCHF). Οι ιοί αυτοί ενδημούν στη περιοχή της Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης και σποραδικά περιστατικά αιμορραγικών πυρετών διαγιγνώσκονται στη Β. Ελλάδα τόσο εξ αιτίας του ιού Hantaan, όσο και του CCHF.
Στην οικογένεια αυτή ανήκει και ο ιός του πυρετού της κοιλάδας Rift (Rift Valley Fever), ο οποίος ανήκει στο γένος των φλεβο-ιών. Απαντάται κυρίως στην Ανατολική και Νότιο Αφρική και τη Μαδαγασκάρη, όπου προκαλεί ζωονόσο στα οικόσιτα ζώα (όπως βοοειδή, αιγοπρόβατα και καμήλες) και μεταδίδεται στον άνθρωπο με το τσίμπημα κουνουπιών (κυρίως του γένους Aedes), με επαφή με αίμα ή σωματικά υγρά ζώων-φορέων.
Δεν έχει επιβεβαιωθεί μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά μεγάλες επιδημίες του Πυρετού Rift Valley έχουν περιγραφεί στην Ανατολική Αφρική.
Νηματοϊοί ή Φιλοϊοί
Οι οικογένεια αυτή περιλαμβάνει μόνο δύο μέλη τους ιούς Ebola και Marburg, οι οποίοι απαντώνται κυρίως στην υπο-Σαχάριο Αφρική. Πρόκειται κατά βάση για ζωονόσους, αν και το είδος του ζώου που αποτελεί την φυσική δεξαμενή των ιών αυτών δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί, αν και τελευταία δεδομένα υποδηλώνουν την κυκλοφορία τους σε πληθυσμούς νυχτερίδων στην Αφρική.
Τουλάχιστον πέντε διαφορετικά είδη του ιού Ebola έχουν απομονωθεί, εκ των οποίων τα τέσσερα προκαλούν πολύ σοβαρή νόσο στον άνθρωπο. Οι επιδημίες της νόσου στην Αφρική συνήθως μεγεθύνονται από την δευτερογενή μετάδοση μέσα στα νοσοκομεία, την χρήση βελόνων πολλαπλές φορές χωρίς αποστείρωση και την έλλειψη κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.
Οι ιοί Ebola και Marburg μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο κυρίως μετά από επαφή με αίμα ή εκκρίσεις ασθενών.
Η πιθανότητα μετάδοσης της νόσου από άνθρωπο σε άνθρωπο μεγαλώνει στα τελευταία στάδια της νόσου, πιθανόν λόγω της αυξημένης ιαιμίας.
Λόγω της σοβαρότητας της προκαλούμενης νόσου με θνητότητα που φθάνει και το 80-90% σε καταγεγραμμένες επιδημίες Ebola στην Αφρική και της ανυπαρξίας θεραπείας, οι ιοί αυτοί συμπεριλαμβάνονται διεθνώς στις λίστες των βιολογικών παραγόντων υψηλού κινδύνου για ηθελημένη απελευθέρωση.
Φλαβοϊοί
Πρόκειται για αρμπο-ιούς, δηλαδή ιοί οι οποίοι μεταδίδονται μέσω αρθροπόδων μολύνοντας περιστασιακά και τον άνθρωπο. Χιλιάδες ανθρώπινα κρούσματα παγκοσμίως οφείλονται σε ιούς της οικογένειας αυτής, που περιλαμβάνουν τους παρακάτω ιούς:
• Ιός του Κίτρινου Πυρετού, ο οποίος ενδημεί στην υπο-σαχάριο Αφρική, την Κεντρική και Νότια Αμερική και μεταδίδεται από το νύγμα του κουνουπιού Aedes
• Ιός του Δάγκειου Πυρετού
• Ιός της Ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας
• Ιός του Δυτικού Νείλου
• Ιός της Εγκεφαλίτιδας από κρότωνες (Tick -Borne Encephalitis-TBE)
• Ιός του αιμορραγικού πυρετού Omsk
• Ιός του Πυρετού του δάσους Kyasanur