Ήδη από την δεκαετία του 1980 άρχισε να μελετάται διεπιστημονικά το φαινόμενο του σχολικού τραμπουκισμού. Στα αγγλικά αποδίδεται με τον όρο bullying, ενώ σε άλλες χώρες όπως Σουηδία, Δανία, Φινλανδία κλπ με τον όρο mobbing. Άλλοι παρεμφερείς όροι με λεπτές σημασιολογικές διαφορές είναι το teasing που αφορά περισσότερο την λεκτική βία και το hazing που περιγράφει την υποβολή κάποιου σε «καψώνι». Bullying είναι οι ενέργειες εκείνες που αποσκοπούν στην πρόκληση σωματικών ή/και ψυχολογικών βλαβών, με μια ορισμένη συχνότητα και μια συγκεκριμένη σχέση μεταξύ δυνατού (θύτη) προς αδύναμο (θύμα).
Τελευταία παρατηρείται μια νέα μορφή βίας σχετιζόμενη με την χρήση της τεχνολογίας. Αποκαλείται happy slapping και αφορά στην απρόκλητη επίθεση στο θύμα που φωτογραφίζεται ή βιντεοσκοπείται από τον δράστη και στη συνέχεια ο τελευταίος διαδίδει το υλικό μέσω διαδικτύου ή κινητής τηλεφωνίας. Το υλικό μπορεί να σχετίζεται με εξευτελισμούς, βιασμούς, σεξουαλικές παρενοχλήσεις κλπ. Οι ηλεκτρονικοί bullies συνήθως με την χρήση ψευδώνυμων διακινούν το προσβλητικό υλικό με στόχο την διαπόμπευση του θύματος, έχουν καλή σχέση με την τεχνολογία και συνήθως δεν προέρχονται από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.
Το φαινόμενο του bullying δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην εύρυθμη λειτουργία του σχολείου, στις σχέσεις μεταξύ των μαθητών και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Επιπλέον δημιουργεί προβλήματα σωματικά και ψυχολογικά στα θύματα, που σε αρκετές περιπτώσεις τους ακολουθούν και επηρεάζουν και στην ενήλικη ζωή τους. Ο ρόλος του κοινωνιολόγου σύμφωνα με το [Π.Δ. 159 (ΦΕΚ 199 01.10.2009, Τεύχος Α], πέρα από τα διδακτικά του καθήκοντα έγκειται στο διερευνά, αναλύει και να αναζητά λύσεις σε προβλήματα στις σχέσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας, μεταξύ εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων ή σε προβλήματα των εκπαιδευόμενων μεταξύ τους.
Τέλος σκόπιμο είναι να αναφερθεί ότι το φαινόμενο πέρα από τις κοινωνικές, ψυχολογικές, παιδαγωγικές κλπ προεκτάσεις πλέον αποκτά και νομικές καθώς εισάγεται προς ψήφιση ειδική διάταξη στο νομοσχέδιο για την κατάργηση των φυλακών υψίστης ασφαλείας, η οποία προβλέπει ότι όποιος διαπράττει bullying θα τιμωρείται με ποινή τουλάχιστον 6 μηνών. Πιο συγκεκριμένα το άρθρο 312 ΠΚ και ο τίτλος του αντικαθίστανται ως εξής:
«Άρθρο 312. Πρόκληση βλάβης με συνεχή σκληρή συμπεριφορά.
Αν δεν συντρέχει περίπτωση βαρύτερης αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση όποιος με συνεχή σκληρή συμπεριφορά προξενεί σε τρίτον σωματική κάκωση ή άλλη βλάβη της σωματικής ή ψυχικής υγείας. Αν το θύμα δεν συμπλήρωσε ακόμη το 18ο έτος της ηλικίας του ή δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του και ο δράστης τον έχει στην επιμέλεια ή στην προστασία του ή ανήκει στο σπίτι του δράστη ή έχει μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας ή που του το έχει αφήσει στην εξουσία του ο υπόχρεος για την επιμέλεια του επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται όποιος με κακόβουλη παραμέληση των υποχρεώσεων του προς τα προαναφερόμενα πρόσωπα γίνεται αιτία να πάθουν σωματική κάκωση ή βλάβη της σωματικής ή ψυχικής τους υγείας.»
Ευχαριστώ για την προσοχή σας,
Λερός Κωνσταντίνος,
Κοινωνιολόγος