Γράφει ο Παναγιώτης Δρέλλιας*
Η συμπλήρωση 100 χρόνων από τη δύσκολη επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922 υπήρξε αφορμή για αναθέρμανση της συλλογικής μνήμης και για ενδυνάμωση της εθνικής μας αυτογνωσίας.
Την Κυριακή 23 Απριλίου 2023 έγινε στο Δημοτικό Θέατρο Αγρινίου η Τελετή Απονομής Βραβείων-Επαίνων του 10ου Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού Ποίησης που διοργάνωσαν τα Εκπαιδευτήρια «ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ», ενός επίκαιρου διαγωνισμού αφιερωμένου στα 100 χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής, τον συντονισμό του οποίου είχε ο Σχολικός Σύμβουλος Κωνσταντίνος Νάκος, τη γενική εποπτεία οι διευθύνουσες τα Ιδ. Εκπαιδευτήρια Ευφροσύνη και Αγγελική Σωτ. Μπαλαούρα και την αξιολόγηση των ποιημάτων 5μελής κριτική επιτροπή από εκπαιδευτικούς ειδικευμένους στη λογοτεχνία.
Το ενδιαφέρον των μαθητών υπήρξε μεγάλο, αφορούσε Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια(δημόσια και ιδιωτικά), όλης της χώρας με εκατοντάδες συμμετοχές. Η Εκδήλωση που καλύφθηκε από την ΕΡΤ πλαισιώθηκε με εξαιρετικό καλλιτεχνικό μέρος, αφιερωμένο στην ποίηση, τον ξεριζωμό και την προσφυγιά των Ελλήνων Πόντου και Μικράς Ασίας. Απονεμήθηκαν συνολικά 10 βραβεία με χρηματικά έπαθλα και 11 έπαινοι με δώρα βιβλία ποίησης, με την παρακάτω σειρά
A’ Κατηγορία (από Ε΄ Δημοτικού έως και Β΄ Γυμνασίου)
1ο Βραβείο ΤΖ. ΤΣΙΑΤΣΙΟΥ/ 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΑΟΥΣΑΣ ,«Μνήμες που πονούν»
2ο Βραβείο ΟΡ. ΜΙΧΑΛΑΚΕΛΛΗΣ/ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΑΣ ΛΕΣΒΟΥ, «Μαύρος Αύγουστος»
3ο Βραβείο Ρ. ΔΑΒΑΡΗ/ ΔΗΜ. ΣΧΟΛ. ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ, «Στοιχειωμένη Σμύρνη»-
ΣΤ. ΛΙΟΥΠΗ /ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΑΣ ΑΓΧΙΑΛΟΥ, «Φίλοι και εχθροί» – Ι. ΚΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ/ ΕΚΠ. «ΑΠ. ΠΑΥΛΟΣ» ΚΟΡΙΝΘΟΣ, «Ο γιος της Αιολίδας»- ΣΠ. ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ / ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΔΟΥΚΑ,«Η λησμονημένη τραγωδία»
————————————————————————
1ος Έπαινος Μ. ΚΟΥΝΑ / ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΜΑΛΙΑΔΑΣ,«Υμνωδία στη Σμύρνη»-
Μ. ΙΓΝΑΤΙΑΔΟΥ /ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΒΗΣΣΟΥ ΠΕΛΛΑΣ,«Ο ξεριζωμός από την πατρίδα μου»
2ος Έπαινος ΑΙΚ. ΜΠΕΛΛΟΥ/ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΝΕΑΣ ΑΓΧΙΑΛΟΥ,«Κόκκινες φωτιές»
3ος Έπαινος ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΟΣ / 2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΟΣΧΑΤΟΥ «Η γιαγιά μου»-
Ν. ΝΙΚΟΛΕΤΟΥ/ ΔΗΜ. ΣΧΟΛ. ΠΕΥΚΟΧΩΡΙΟΥ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ,«Η Σμύρνη»-
ΧΡ.ΚΑΤΣΑΒΟΥΝΗ/3ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΡΜΗΣ, «Μνήμες» – ΚΑΛ. ΚΑΒΒΑΔΙΑ/ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΑΥΓΟΥΛΕΑ-ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΥ,«Η Σμύρνη και ο πυκνός καπνός της»
Β’ Κατηγορία (από Γ΄ Γυμνασίου έως και Γ΄ Λυκείου)
1ο Βραβείο ΔΕΣΠ. ΑΕΡΑΚΗ/ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ,«Θρήνος πατρίδας»
2ο Βραβείο ΤΖΩΡΤΖΙΝΑ ΚΟΧΥΛΑ / ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΓΕΛ «ΩΘΗΣΗ», «Κουνούπια»
3ο Βραβείο Β. ΠΑΜΠΟΡΗ/ΓΥΜΝΑΣΙΟ–ΛΥΚ. ΤΑΞΕΙΣ ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ, «Ρίζα μ (Ψυχή μου)»-ΣΤ. ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ /2ο ΓΕΛ ΑΓΡΙΝΙΟΥ, «Αποτεφρωμένη ηθική»
—————————————————————————–
1ος Έπαινος ΑΝΝΑ ΑΛΕΞΙΟΥ/ 5ο ΓΕΛ ΠΑΤΡΩΝ,«Το τελευταίο αντίο»-
ΑΡΤ. ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ / 5ο ΓΕΛ ΠΑΤΡΩΝ «Στο κατώφλι της ξενιτιάς»
2ος Έπαινος ΜΑΡ. ΡΟΔΙΤΗ /ΓΥΜΝΑΣΙΟ –ΛΥΚ. ΤΑΞΕΙΣ ΔΑΥΛΕΙΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ, «Μαύρο τέρας»
3ος Έπαινος ΑΓΓ. ΚΑΡΑΜΠΑΣ/ 1ο ΓΕΛ ΦΑΡΣΑΛΩΝ, «Μικρασιατική καταστροφή»
Το τραύμα του 1922 μαζί με την τραγωδία της Κύπρου το 1974 συνιστούν τις πιο δραματικές στιγμές της Νεότερης Ιστορίας και τροφοδότησε την Ελληνική Λογοτεχνία με βαρύ υλικό προς διατήρηση βαθιάς αγάπης για τις χαμένες πατρίδες. Ηλίας Βενέζης, Κοσμάς Πολίτης, Στρατής Δούκας, Φώτης Κόντογλου, Διδώ Σωτηρίου στην πεζογραφία – Κωστής Παλαμάς, Κώστας Καρυωτάκης Κωνσταντίνος Καβάφης, Ρώμος Φιλύρας, Άρης Δικταίος, Γιώργος Θέμελης, Γιώργος Σεφέρης στην Ποίηση, όλοι αυτοί οι κορυφαίοι λογοτέχνες αποτύπωσαν με τη δύναμη της γραφής τους τη νοσταλγία, την πίκρα και τον πόνο για εκείνη την απώλεια που ακόμη δεν εξαλείφεται από τη συνείδηση του έθνους. Και αν η πεζογραφία πραγματεύθηκε αυτούσια τα συγκλονιστικά γεγονότα, η Ποίηση με τον ευσύνοπτο λόγο της λειτούργησε περισσότερο παρηγορητικά στην τεράστια πληγή, με τη λυρική αναπόληση των συμβάντων.
Η μαθητική γενιά του 2023 με απόσταση ενός αιώνα από τότε, ανταποκρίθηκε με προθυμία στο ποιητικό αίτημα του φετινού Διαγωνισμού, στέλνοντας εκατοντάδες ποιήματα ιστορικής ενθύμησης και ψυχικής προσέγγισης στη συντελεσμένη απώλεια ανθρώπων και εδαφών, ανατρέχοντας σε αρχειακές πηγές, αλλά περισσότερο στη βιωματική πληροφόρηση εκείνου του ξεριζωμού από τη μεγάλη κοινότητα των προσφύγων Μικράς Ασίας και Πόντου στη χώρα μας. Συγκινητικό και αριστουργηματικό θεωρούμε το ποίημα «Θρήνος Πατρίδας», που χάρισε το Α΄ Βραβείο στη μαθήτρια Γ’ Τάξης Δέσποινα Αεράκη του Πρότυπου Γυμνάσιου Ηρακλείου Κρήτης, από το οποίο παραθέτουμε την πρώτη και την τελευταία στροφή:
Καταιγίδα, πέλαγος μαύρο
Αφρός κυμάτων, κρεβάτι άδειο
Χώμα φρέσκο, χόρτο χλωρό
Πέτρα λιωμένη, ξεχασμένη καιρό.
——————————————
Μικρασία, μάνα του πόνου
Φυλακισμένη αιώνια του χρόνου
Για μια πλάνη, για την Ελλάδα
Κόρη καμιά ποτέ δεν ξανάδα.
*panagkond@gmail.com(Μαθηματικός-ΦΠΨ-ΜΔΕ Φιλοσοφίας)