Παρουσιάστηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου το απόγευμα της Κυριακής 7 Μαΐου, το νέο βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά «1909-1922: Επανάσταση και Αντεπανάσταση στην Ελλάδα» στην εκδήλωση «1922: Το μεγάλο ρήγμα», που διοργάνωσαν ο Δήμος Αγρινίου, ο Σύλλογος Ποντίων Αιτωλοακαρνανίας, ο Σύλλογος Μικρασιατών Προσφύγων Αιτωλοακαρνανίας και οι Εναλλακτικές Εκδόσεις.
Το έργο καταπιάνεται με την μικρασιατική καταστροφή, την μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ελληνισμού ενώ εστιάζει και στα γεγονότα που οδήγησαν σε αυτή, με ιδιαίτερη έμφαση στα του Εθνικού Διχασμού.
Ο συγγραφέας ευχαρίστησε τον κόσμο που έδωσε το «παρών» στην εκδήλωση ενώ σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ο Δήμαρχος Αγρινίου, Γιώργος Παπαναστασίου.
Η δημοσιογράφος Βίκυ Φλέσσα λόγω ατυχήματος που είχε δεν κατέστη δυνατό να παραστεί δια ζώσης στην εκδήλωση. Έλαβε τον λόγο διαδικτυακά, προχωρώντας σε συνοπτική παρουσίαση του έργου και υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι «ο Γιώργος Καραμπελιάς γράφει χωρίς ιδεοληψίες αλλά με προσφυγή στις πηγές που βοηθούν τον αναγνώστη».
Η κ. Φλέσσα στάθηκε ιδιαίτερα στις επιπτώσεις της Καταστροφής. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «Η καταστροφή του 1922 είναι μεγαλύτερη και από του 1453. Τότε έπαψε να ομιλείται η ελληνική γλώσσα στην άλλη πλευρά του Αιγαίου. Οι Έλληνες υπήρχαν εκεί από τον 13 π.Χ αιώνα. Η Ιωνία δεν υπήρξε μόνο το λίκνο του ελληνικού πολιτισμού και της ορθοδοξίας».
Παράλληλα, επισήμανε τη σπουδαιότητα της έμφασης που δίνει ο συγγραφέας στον Εθνικό Διχασμό. «Σημαντική συμβολή του βιβλίου η αναφορά στους πρόσφυγες και την αρωγή τους, σε μια Ελλάδα που αριθμούσε 4,5 εκ. πληθυσμό. Επέφεραν οικονομική και πνευματική άνθηση. Ο Γιώργος Καραμπελιάς είναι ένας ακάματος κήρυκας του ελληνισμού», κατέληξε.
Ακολούθως, το λόγο έλαβε ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος που τόνισε ότι «Διαβάζουμε κάθε βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά με μεγάλο ενδιαφέρον γιατί έχει πάντα κάτι ουσιαστικό να πει. Μας ενδιαφέρει ο ελληνισμός στην ιστορική του διάσταση και τα γεγονότα εκείνα που οδήγησαν σε διχασμό», προσθέτοντας ότι δεν θα μπορούσε να απουσιάσει από την παρουσίαση του έργου ενός καλού του φίλου.
Η παρουσίαση, μάλιστα, όπως αποκάλυψε ο συγγραφέας προγραμματίστηκε για την συγκεκριμένη ημερομηνία για να μπορέσει να παραστεί ο Σεβασμιώτατος, καθότι διδάσκει εξ αποστάσεως σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα και το πρόγραμμά του είναι ιδιαίτερο βαβαρυμένο.
Για το έργο του Γιώργου Καραμπελιά το λόγο πήρε τέλος και ο Διδάκτορας Κοινωνιολογίας, Νίκος Ντάσιος, αναλύοντας και αυτός με τη σειρά του τα ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα που περιγράφονται στο βιβλίο, συνδέοντας τα με την σημερινή επικαιρότητα.
Λίγα λόγια σχετικά με το βιβλίο
Εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο επαναστατικός χαρακτήρας της περιόδου 1909-1922, ως της συνέχειας του ’21, συχνά παραθεωρείται. Και όμως, η Μεγάλη Ιδέα του Ρήγα, της Φιλικής και του Βενιζέλου –η συνεύρεση των Ελλήνων σε ένα ενιαίο κράτος– αποτέλεσε το ζητούμενο του 19ου και του 20ού αιώνα, το διακύβευμα της «μεγάλης δεκαετίας». Κατά την περίοδο 1909-1922, η αποσύνθεση του οθωμανισμού «συναντήθηκε» με την ενίσχυση του ελληνισμού ο οποίος είχε την ιστορική ευκαιρία να ολοκληρώσει το 1821, ενώ ο τουρκισμός θα περιοριζόταν σε μια μικρασιατική δύναμη στα όρια του κράτους των Σελτζουκιδών. Άλλωστε, για πρώτη φορά, οι «Δυνάμεις» είχαν εγκαταλείψει τον «μεγάλο Ασθενή».
Η ανανεωτική δυναμική προερχόταν από τον αλύτρωτο ελληνισμό, τους ομογενείς, τα Επτάνησα, τη Μακεδονία, την Κρήτη. αντίθετα, η ολιγαρχία, με πόλο πύκνωσης το Παλάτι, αντιμετώπιζε ως απειλή τη συμπερίληψη των αλύτρωτων Ελλήνων στο κράτος. Και μόνο η Επανάσταση του 1909 –οι κατώτεροι αξιωματικοί με τη στήριξη του λαού και συνδετικό κρίκο την εμβληματική μορφή του Ελευθερίου Βενιζέλου– θα εκφράσει τη συνάντηση του αλύτρωτου ελληνισμού με το ελλαδικό κράτος. Αυτή θα οδηγήσει στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους, στην Ανατολική Θράκη, τη Σμύρνη. Δυστυχώς όμως, οι ολιγωρίες της επαναστατικής ηγεσίας, το 1909-1910, το 1915 και το 1920, επέτρεψαν την ανάκαμψη της «μικροελλαδικής» ολιγαρχίας, με συνέπεια ο ελληνισμός να απωλέσει οριστικά τον μικρασιατικό πνεύμονα, τον Βόσπορο και την ιστορική του πρωτεύουσα.
Το εμπόδιο στην υλοποίηση «τῆς μεγάλης ταύτης ἰδέας» υπήρξε ο Εθνικός Διχασμός – κορύφωση της διαμάχης ελληνισμού-ελλαδισμού που συνεχίζεται από το 1821. η Καταστροφή δεν αποτέλεσε ένα fatum, μια αναπόφευκτη εξέλιξη. Σήμερα, ο νεοοθωμανισμός διεκδικεί την «ολοκλήρωση του 1922» (sic) – «σας ρίξαμε στη θάλασσα» είναι καιρός να «την πάρουμε και αυτή». Και μόνο αν μετασχηματίσουμε το χαμένο εύρος του ελληνισμού σε βάθος, απαντώντας δημιουργικά, στη μεγάλη απώλεια του 1922 –όπως το οραματίστηκε η Γενιά του ’30– ίσως μπορέσουμε να υπερβούμε την παρακμή.