Αφιέρωμα στον Μιχάλη Σουγιούλ – 60 χρόνια από τον θάνατο του & “Το Τραμ το Τελευταίο…”
Γράφει η Τασσώ Γαΐλα*
Και… Πάμε σαν άλλοτε, γυρνάμε το χρόνο πολλά χρόνια πίσω και συγκεκριμένα στον Οκτώβρη του 1908. Τι έγινε τότε; Σαν και σήμερα πάνω-κάτω και στις 30 Οκτώβρη του 1908 κυκλοφόρησε στην Αθήνα το πρώτο ηλεκτρικό τραμ. ( κυκλοφορούσαν από το 1882, με 20 θέσεις και που τα έσερναν 3 άλογα ενώ τα ατμήλατα τραμ κυκλοφόρησαν το 1887. Ηλεκτρικά-που θα μας απασχολήσουν και σήμερα από το 1908 ενώ 16 Οκτώβρη –και πάλι Οκτώβρης- του 1960 ήχησε στην Αθήνα το τελευταίο καμπανάκι του τραμ του… τελευταίου.
Από το 1908 περνάμε μερικές 10ετίες ακόμα και…
Αθήνα . Ο δημοφιλής συγγραφέας Αλέκος Σακελλάριος με τον στενό φίλο και συνεργάτη του Χρήστο Γιαννακόπουλο μετά από το θέατρο πρέπει να πάνε στο σπίτι του που ήταν στην οδό Σόλωνος για μια συνεργασία. Τότε τα ταξί ναι μεν υπήρχαν αλλά ήταν πολύ ακριβά και δυσεύρετα ιδίως τα μεσάνυκτα γιαυτό επειδή η ώρα ήταν προχωρημένη και δεδομένου ότι το τελευταίο τραμ ξεκινούσε στις 12 γεμάτος ανησυχία μην το χάσουνε ο Αλέκος Σακελλάριος φώναξε στον φίλο του που καθυστερούσε:
Περπάτα να προλάβουμε το τραμ το τελευταίο. Μέχρι να φτάσουν στο σπίτι του το τραγούδι είχε γραφτεί…
Το τραμ το τελευταίο
Στίχοι: Χρήστος Γιαννακόπουλος & Κ. Γιαννίδης & Αλέκος Σακελλάριος
Μουσική: Μιχάλης Σουγιούλ
Α’ εκτέλεση :Τώνης Μαρούδας& Νίκος Παπαδάκης/1948
Εσούρωσα κι αργήσαμε, μα όσο και να φταίω
Περπάτα να προλάβουμε το τραμ το τελευταίο.
…
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
Ντράγκα ντρουγκ μες το βραδάκι
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
Να μας πάει κούτσα- κούτσα στο παλιό μας το τσαρδάκι
…
Περνούν πολύ μιζέρικα τα νιάτα μας τα έρμα
αλλ’ άνοιξε το βήμα σου, να φτάσουμε στο τέρμα.
…
Ντράγκα ντρουγκ κι αν βρούμε θέση
θα στρωθείς και θα σ’ αρέσει.
Ντράγκα ντρουγκ κι αν βρούμε θέση
λίγο απάνω σου να γείρω, γιατί έχω γίνει φέσι.
…
Εμείς με τραμ πηγαίνουμε και άλλοι με ταξάρες
Για μας τα ντόρτια κι οι διπλές και γι άλλους οι εξάρες
…
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
Ντράγκα ντρουγκ μες στο βραδάκι
Ντράγκα ντρουγκ το καμπανάκι
Ντράγκα ντρουγκ τι κρίμα που ‘ναι να ‘σαι τόσο
φτωχαδάκι.
Το τραγούδι ακούστηκε για πρώτη φορά σε νούμερο στην επιθεώρηση<Άνθρωποι, Άνθρωποι> με ερμηνεία στο σανίδι Σπεράντζας Βρανά, Μίμη Φωτόπουλου, Νίκου Ρίζου, Φιλιππόπουλου και Άννας Φυλλίδου, και είναι ένα από τα τραγούδια σταθμός στην καριέρα του συνθέτη Μιχάλη Σουγιούλ (Μ. Σουγιουτζόγλου το πραγματικό του).
Μιχάλης Σουγιούλ: Αϊδίνιο Μ. Ασίας 1 Αυγούστου 1906 –Αθήνα 16 Οκτώβρη 1958. Είναι γεγονός πως ο χώρος του ελαφρού τραγουδιού της ελληνικής Μπελ εποκ καθώς και της μεταπολεμικής περιόδου κυριαρχείται από τα τραγούδια του Μιχάλη Σουγιούλ, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους σημαντικότερους συνθέτες της εποχής του με περίπου 700 τραγούδια στο ενεργητικό του που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Συνεργάτης των γνωστότερων στιχουργών της εποχής Α. Σακελλάριου, Τραϊφόρου, Γιαννακόπουλου κλπ γράφει ακατάπαυστα τραγούδια για τα νυχτερινά κέντρα, για το θέατρο, για δίσκους. Τα τραγούδια του ερμηνεύουν ηθοποιοί όπως η Άννα Καλουτά, η Σοφία Βέμπο, ο Τ. Πολυμέρης, η Δανάη, η Μπελίντα ο Νίκος Γούναρης, το Τρίο Κιτάρα… Σαφώς κι ο χαρισματικός αυτός συνθέτης του ελαφρού και αρχοντορεμπέτικου τραγουδιού συνέδεσε άρρηκτα την καριέρα του και με την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου . Παιδιά της Ελλάδας παιδιά, Δυο αγάπες, Μας χωρίζει ο πόλεμος … Επισκέπτεται φυλάκια ψυχαγωγεί στρατευμένους, συνοδεύει με την κιθάρα του τη Σοφία Βέμπο στις εμφανίσεις της δίπλα στους στρατευμένους νέους.
Μεταπολμική εποχή, η φήμη του συνθέτη Μ.Σ στο απόγειο της με τραγούδια που σχεδόν όλα θα γίνουν μεγάλες επιτυχίες. Ταγκό, βαλς, τσάρλεστον, τραγούδια που αγαπήθηκαν πολύ… Ο Μ. Σουγιούλ πατέρας 4 παιδιών της Μαρίας, της Ηρώς και του Θάνου, εργάζεται σκληρά σαν μαέστρος, συνθέτης, τραγουδοποιός, μουσικός επιμελητής με ένα όνειρο. Να ασχοληθεί-όταν θα έλυνε το βιοποριστικό του πρόβλημα-με την μεγάλη αγάπη του…
Τα αρχοντορεμπέτικα του Το τραμ το τελευταίο, Άλα, Το σοφεράκι, Ο μήνας έχει 9, ακούστηκαν και σε ελληνικές ταινίες τις οποίες μουσικά επένδυσε ο μαέστρος, και το 1980 η Βίκυ Μοσχολιού ερμήνευσε πολλά από αυτά στο δίσκο Το τραμ το τελευταίο κι άλλα αρχοντορεμπέτικα με μεγάλη επιτυχία.
Σκόρπιοι τίτλοι τραγουδιών του Μ.Σ…
Αθήνα και πάλι Αθήνα/ Μπέμπα/ Για μας κελαηδούν τα πουλιά/ Ας ερχόσουν για λίγο/Άσε τον παλιόκοσμο να λέει/Ζεχρά/Θα καθόμουνα πλάι σου/Πάμε μια βόλτα στο Φαληράκι/Ο τραμπαρίφας/Άστα τα μαλάκια σου/Αυτά τα μάτια σου/ Τέτοια μάτια γαλανά…
Η διαχρονικότητα και η δημοφιλία των τραγουδιών του Μιχάλη Σουγιούλ αποδεικνύει τη μεγάλη προσφορά του συνθέτη στο ελληνικό ελαφρύ(ευρωπαϊκό) και αρχοντορεμπέτικο τραγούδι, του συνθέτη Μιχάλη Σουγιούλ που απεβίωσε στις 16 Οκτώβρη του 1958 στην Αθήνα κι από εγκεφαλικό επεισόδιο σε ηλικία μόλις 52 χρόνων χωρίς να προλάβει να ασχοληθεί με τη μια και μεγάλη του αγάπη ,την κλασική μουσική.
Οκτώβρης του 1908 και στην Αθήνα κυκλοφορεί το πρώτο ηλεκτροκίνητο τραμ…
1948 και στο θέατρο και τη δισκογραφία ακούγεται το Τραμ το τελευταίο το πρώτο αρχοντορεμπέτικο τραγούδι που έγραψε.. ιστορία.
16 Οκτώβρη του 1958 αποβιώνει ο συνθέτης Μιχάλης Σουγιούλ…
Συμπτώσεις; Δεδομένου ότι η Τραγουδίστρια της Νίκης Σοφία Βέμπο έφυγε 11 Μάρτη του 1978 ,20 χρόνια μετά τον ‘συνθέτη της Νίκης’ όπως αποκαλούσαν τον Μιχάλη Σουγιούλ και ο σύζυγος της και στιχουργός του <Παιδιά της Ελλάδος παιδιά >και τόσων άλλων κοινών τους επιτυχιών Μίμης Τραϊφόρος απεβίωσε στις 28 Μαρτίου 1998… συμπτώσεις;
Βοηθήματα: Μεγάλη Μουσική βιβλιοθήκη της Ελλάδος
www.stixoi.info
*Αρθρογράφος-Ερευνήτρια