Ο Άγιος Νικόλαος (270-343 μ.Χ.), Επίσκοπος Μύρων της Λυκίας, ο επιλεγόμενος «θαυματουργός» και «μυροβλύτης», είναι άγιος τόσο της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας, όσο και της Ρωμαιοκαθολικής και η μνήμη του εορτάζεται και από τις δύο Εκκλησίες στις 6 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση οι Πατέρες της Εκκλησίας τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του Χριστιανισμού, προσπάθησαν πολλές εορτές των ειδωλολατρών να τις συνδυάσουν και να τις εναρμονίσουν με τις εορτές της Χριστιανικής Θρησκείας ώστε φυσικά και αβίαστα να γίνει η μετάβαση του εορτασμού και των συνηθειών από την παλιά, την ειδωλολατρική θρησκεία στη νέα, τη χριστιανική. Βέβαια σε αυτή την προσπάθεια απαλείφθηκαν τα ειδωλολατρικά στοιχεία της παλιάς θρησκείας και προσαρμόστηκε στις εορτές η χριστιανική λατρεία.
Με τον τρόπο αυτό οι Πατέρες της Εκκλησίας στη θέση του θεού της θάλασσας των ειδωλολατρών, του Ποσειδώνα, έβαλαν τον άγιο Νικόλαο, των χριστιανών.
Και είναι αλήθεια ότι ο Άγιος Νικόλαος είναι ο Άγιος της Θάλασσας και θεωρείται ο κατ΄εξοχήν Προστάτης των Ναυτικών. Είναι επομένως εύλογο να τιμάται και να λατρεύεται ιδιαίτερα στα νησιά και στα παράλια της Πατρίδας μας, στο Εμπορικό και Πολεμικό Ναυτικό και το Λιμενικό Σώμα.
Τιμάται όμως ο Άγιος Νικόλαος και σε ορεινά και πεδινά χωριά της Ρούμελης. Πολλά χωριά της ορεινής Ναυπακτίας και της Ευρυτανίας, αλλά και χωριά στον κάμπο που βρίσκονται μακριά από τη θάλασσα, έχουν τον Ενοριακό τους Ναό αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Νικολάου.
Αλήθεια τι συμβαίνει με τους ανθρώπους της στεριάς δηλαδή τους ορεινούς Ναυπάκτιους και Ευρυτάνες, αλλά και τους κατοίκους των χωριών που είναι στους κάμπους και τιμούν ένα θαλασσινό Άγιο, τον Άγιο Νικόλαο;
Μήπως από σεβασμό και εκτίμηση στον Άγιο Νικόλαο; Μήπως για να ανταγωνιστούν τους ναυτικούς και τους νησιώτες; Μήπως τυχαία; Μήπως……;
Στο ερώτημα αυτό νομίζω ότι έδωσε απάντηση, πριν μερικά χρόνια, ένα δημοσίευμα της ημερήσιας εφημερίδας «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ», που εκδίδεται στην Πάτρα.
Συγκεκριμένα:
Την παραμονή του Αγίου Νικολάου, στις εσωτερικές σελίδες της εφημερίδας σε ένα μονόστηλο, θρησκευτικού περιεχομένου, με τίτλο «Βιβλιοδρόμιο», αν θυμάμαι καλά, η υπεύθυνη της στήλης, μεταξύ των άλλων έγραφε:
«Αύριο εορτάζει ο Άγιος Νικόλαος, ο Προστάτης των Ναυτικών, αλλά και των Εμπερίστατων Ανθρώπων. Στον Άγιο Νικόλαο των Συχαινών θα γίνει αρχιερατική θεία λειτουργία και θα χοροστατήσει ο Μητροπολίτης μας κ. Χρυσόστομος……»
Το δημοσίευμα αυτό λοιπόν μας πληροφορεί ότι ο Άγιος Νικόλαος δεν είναι μόνο Προστάτης των Ναυτικών, όπως πιστεύει ο πολύς κόσμος, αλλά είναι και Προστάτης των Εμπερίστατων Ανθρώπων.
Ποιοί είναι όμως οι Εμπερίστατοι Άνθρωποι;
O διακεκριμένος Καθηγητής Γλωσσολογίας, συμπατριώτης μας, Γεώργιος Μπαμπινιώτης, στο επίτομο λεξικό του δίνει την εξής ερμηνεία:
Εμπερίστατος, η, ο (επίθετο, λέξη λογία) που σημαίνει αυτός που
είναι εξαιρετικά απασχολημένος, αυτός που έχει πολλές φροντίδες
(o περίφροντις).
Και είναι αλήθεια ότι οι κάτοικοι της ελληνικής υπαίθρου είναι Εμπερίστατοι Άνθρωποι, δηλαδή εξαιρετικά απασχολημένοι και με πολλές φροντίδες.
Οι άνδρες των χωριών π.χ. είναι και γεωργοί και κτηνοτρόφοι και αγωγιάτες και κτίστες και σοφαντζήδες και ξυλοκόποι και ξυλουργοί και μελισσοκόμοι και αμπελουργοί και μικροπωλητές και γυρολόoι και και και…, ξυπνάνε νωρίς το πρωί και κοιμούνται αργά το βράδυ.
Αλλά και γυναίκες των χωριών δεν είναι μόνo μανάδες, γιατί και μαγειρεύουν και ζυμώνουν και φουρνίζουν και καθαρίζουν και πλένουν και πλέκουν και ράβουν και σιδερώνουν και υφαίνουν και αρμέγουν τις «μαρτίνες» και πήζουν το γάλα και ταϊζουν τα οικόσιτα, και περιποιούνται τον κήπο και βοηθούν στο χωράφι και και και…..από τα βαθιά χαράματα ως τα μεσάνυχτα είναι στο πόδι.
Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι, οι πραγματικοί ήρωες της υπαίθρου, για να μπορούν να ανταποκρίνονται στις πολλές υποχρεώσεις τους και για να αντιμετωπίσουν τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που συναντούν καθημερινά στη ζωή τους, αναζητούν κάποια υπερφυσική, θεϊκή προστασία. Από τη φύση τους θρησκευόμενοι προσφεύγουν για βοήθεια σε κάποιο Άγιο.
Και αυτός δεν είναι άλλος, παρά ο Άγιος Νικόλαος που είναι και ο Προστάτης των πολυάσχολων και με πολλές φροντίδες Ανθρώπων, των Εμπερίστατων.
Να επομένως ο λόγος για τον οποίο τιμούν και λατρεύουν ιδιαίτερα τον Άγιο Νικόλαο, τόσο στη νησιώτικη χώρα, όσο και σε πολλά ορεινά και πεδινά χωριά της Πατρίδας μας.
Τιμούν τον Αφέντη τους και τον Προστάτη τους.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1η:
Παραθέτουμε μερικά χωριά, του βουνού και του κάμπου,
της Αιτωλοακαρνανίας που έχουν αφιερώσει
τον Ενοριακό τους Ναό στη μνήμη του Αγίου Νικολάου.
Δήμος Αγρινίου – Καινούργιο, Καλύβια, Στράτος, Σκουτερά, Άγιος Νικόλαος.
Δήμος Θέρμου – Ανάληψη, Kάτω Χρυσοβίτσα, Αγία Σοφία, Πέρκος.
Δήμος Ναυπακτίας – Πλάτανος, Αμπελακιώτισσα, Αράχοβα, Ασπριάς,
Αχλαδόκαστρο, Γρηγόρι, Κυδωνιά, Ποκίστα, Στράνωμα, Τερψιθέα.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2η:
Στην Ελληνική Επικράτεια ογδόντα (80) οικισμοί, μικροί και μεγάλοι, φέρουν το όνομα «ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ»¨
Επιμέλεια Γεώργιος Αθαν. Κοτρώνης