Ανησυχία μετά τα θανατηφόρα τροχαία: Mέχρι ποια ηλικία μπορεί κάποιος να οδηγεί στην Ελλάδα

Σαφώς και οι ηλικιωμένοι οδηγοί δεν είναι οι μοναδικοί που ευθύνονται για τα θανατηφόρα δυστυχήματα στην Ελλάδα. Η υπερβολική ταχύτητα, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η απόσπαση της προσοχής είναι εξίσου καθοριστικοί παράγοντες για τον υπερβολικά υψηλό αριθμό θανάτων και τραυματισμών στους ελληνικούς δρόμους.

Το τραγικό δυστύχημα στο Βόλο με ένα νεαρό ζευγάρι να χάνει τη ζωή του μετά από σύγκρουση της μοτοσικλέτας τους με αγροτικό που οδηγούσε ένας 82χρονος, προστέθηκε στον μακρύ κατάλογο δυστυχημάτων με εμπλοκή ηλικιωμένων οδηγών.

Επανέρχεται έτσι στο προσκήνιο η παντελής απουσία ελέγχων στην Ελλάδα προκειμένου να διαπιστωθεί αν άτομα μεγάλης ηλικίας είναι σε κατάσταση, σωματική και πνευματική, να πιάνουν το τιμόνι. Ακόμα χειρότερα, σε αρκετές περιπτώσεις ηλικιωμένοι συνεχίζουν να οδηγούν χωρίς να έχουν ανανεώσει το δίπλωμά τους, ενώ με το σχετικό… φακελάκι εκδίδονται ψευδείς ιατρικές γνωματεύσεις.

Ας μην γελιόμαστε: όταν μεγαλώνουμε μειώνεται ο χρόνος αντίδρασης, περιορίζεται η όραση και επηρεάζονται οι γνωστικές λειτουργίες. Τα στατιστικά στοιχεία σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνουν ότι μεταξύ των ηλικιωμένων οδηγών αυξάνεται ο κίνδυνος τροχαίων ατυχημάτων λόγω των αργών αντανακλαστικών και της ανεπαρκούς αξιολόγησης των οδικών καταστάσεων.

Η έλλειψη αποφασιστικότητας στοιχίζει σε ζωές

Δεν θα ήταν απλό να θεσπιστεί ηλικιακό όριο στο οποίο θα λήγει αυτόματα η ισχύς των διπλωμάτων οδήγησης (π.χ. στα 80 έτη); Καταρχάς η απόφαση να μην τίθεται ο σχετικός περιορισμός δεν εφαρμόζεται μόνο στην Ελλάδα, αλλά ισχύει σε όλη την Ευρώπη. Απλά διαφέρει από χώρα σε χώρα το χρονικό διάστημα μέχρι την επόμενη ανανέωση της άδειας οδήγησης και το αν απαιτούνται ή όχι ιατρικές βεβαιώσεις.

Πριν από ένα χρόνο, τον Φεβρουάριο του 2024, η πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απέρριψε την πρόταση της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού περί υποχρεωτικών ιατρικών εξετάσεων ανά 5 χρόνια για τους άνω των 70 ετών, προκειμένου να συνεχίσουν να οδηγούν.

Ως δικαιολογία αναφέρθηκε ότι η πενταετής διάρκεια ισχύος του διπλώματος οδήγησης για τους ηλικιωμένους θα αποτελούσε διάκριση εις βάρος τους και θα περιόριζε το δικαίωμά τους στην ελεύθερη μετακίνηση και τη συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή.

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετέθεσε στα κράτη-μέλη της ΕΕ την ευθύνη να αποφασίζουν αν οι οδηγοί θα πρέπει να περνούν από ιατρικές εξετάσεις (π.χ. για την όρασή τους ή για καρδιοαγγειακές παθήσεις) προκειμένου να συνεχίσουν να οδηγούν.

Τα αντίθετα παραδείγματα της Γερμανίας και της Ισπανίας

Ακόμα και στη Γερμανία που φημίζεται για την εφαρμογή των νόμων και την οδική ασφάλεια (έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά νεκρών στην ΕΕ ανά εκατομμύριο κατοίκων), δεν επιβάλλονται υποχρεωτικά ιατρικά τεστ, αν και δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι κάτι τέτοιο το εγκρίνουν τα 2/3 των Γερμανών οδηγών.

Αντιθέτως, στην Ισπανία μετά την ηλικία των 65 ετών είναι υποχρεωτική η ανανέωση του διπλώματος ανά 5 χρόνια, όπως επίσης ιατρικές εξετάσεις σε πιστοποιημένα κέντρα για την επιβεβαίωση της καλής φυσικής και πνευματικής κατάστασης των ηλικιωμένων οδηγών.

Ποια είναι η ισχύς της άδειας οδήγησης στην Ελλάδα

Οι άδειες οδήγησης για τις μη επαγγελματικές κατηγορίες (AM, A1, Α2, A, B1, Β και BE) ισχύουν για 15 έτη, από την ημέρα της επιτυχούς δοκιμασίας προσόντων και συμπεριφοράς ή από την ημέρα της ανανέωσής τους και όχι πέραν της συμπλήρωσης της ηλικίας των 65 ετών του κατόχου της άδειας.

Οι άδειες οδήγησης για τις κατηγορίες C1, C1E, C, CE, D1, D1E, D και DE ισχύουν για 5 έτη, από την ημέρα της επιτυχούς δοκιμασίας προσόντων και συμπεριφοράς ή από την ημέρα της ανανέωσής τους και όχι πέραν της συμπλήρωσης της ηλικίας των 65 ετών του κατόχου της άδειας.

Η διοικητική ισχύς άδειας οδήγησης που ανανεώνεται πριν τη συμπλήρωση της ηλικίας των 65 ετών, για όλες τις κατηγορίες, δεν επιτρέπεται να έχει ημερομηνία λήξης μεγαλύτερη του 68ου έτους της ηλικίας του κατόχου της άδειας.

Από τη συμπλήρωση της ηλικίας των 65 ετών και μέχρι τη συμπλήρωση των 80 ετών, η διοικητική ισχύς άδειας οδήγησης, για όλες τις κατηγορίες, δεν επιτρέπεται να υπερβεί τα 3 έτη.

Η διοικητική ισχύς άδειας οδήγησης που ανανεώνεται πριν τη συμπλήρωση της ηλικίας των 80 ετών, για όλες τις κατηγορίες, δεν επιτρέπεται να έχει ημερομηνία λήξης μεγαλύτερη του 82ου έτους της ηλικίας του κατόχου της άδειας. Μετά τη συμπλήρωση της ηλικίας των 80 ετών, η διοικητική ισχύς όλων των κατηγοριών αδειών οδήγησης δεν επιτρέπεται να υπερβεί τα 2 έτη.

Τα δικαιολογητικά για την ανανέωση του διπλώματος οδήγησης 

Για όσους είναι άνω των 65 ετών απαιτούνται δύο πιστοποιητικά ιατρών – παθολόγου και οφθαλμίατρου (η ισχύς των πιστοποιητικών είναι 6 μήνες).

Για όσους είναι άνω των 80 ετών απαιτούνται τέσσερις βεβαιώσεις: οφθαλμίατρου, παθολόγου, νευρολόγου (ή ψυχίατρου) και ωτορινολαρυγγολόγου (με φωτοαντίγραφο του αποδεικτικού πληρωμής όλων των βεβαιώσεων).

Η εμπλοκή των ηλικιωμένων οδηγών στα τροχαία ατυχήματα

Είναι δύσκολο να καταγραφεί με ακρίβεια ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων που οφείλονται σε λάθη ηλικιωμένων οδηγών. Ενώ στους νέους οδηγούς οι κυριότερες αιτίες είναι η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και η απόσπαση της προσοχής, στους ηλικιωμένους είναι η μειωμένη όραση και ακοή και κυρίως τα αργά αντανακλαστικά. Επίσης διαφέρουν οι ώρες κατά τις οποίες εμπλέκονται σε τροχαία ατυχήματα οι άνω των 65 ετών, καθώς αυτά γίνονται συνήθως την ημέρα και όχι τη νύχτα.

Τα μεγάλης ηλικίας άτομα είναι πιο πιθανό να είναι τα θύματα σε τροχαία δυστυχήματα: με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2022, το 29,4% των νεκρών (192 σε σύνολο 654) ήταν ηλικίας άνω των 65 ετών. Στους οδηγούς το ποσοστό των 65+ ανέρχεται στο 22,2%, στους επιβάτες στο 26,9% και στους πεζούς εκτοξεύεται στο 60,7%.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας (στοιχεία του 2023), ο μέσος όρος θανάτων ηλικιωμένων στην ΕΕ είναι 56,3 ανά εκατομμύριο κατοίκων, ενώ στην Ελλάδα 59,1 ανά εκατομμύριο κατοίκων.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι πέφτουν πιο συχνά θύματα τροχαίων σε διασταυρώσεις, κατά τη διάρκεια της ημέρας και σε τροχαία με την εμπλοκή άνω του ενός οχήματος. Αυτό σημαίνει ότι πιο συχνά χάνουν τον έλεγχο του οχήματός τους και εμπλέκονται σε σύγκρουση με άλλο.

reader.gr