Του Γιώργου Μαρκατάτου
Η κυβέρνηση της χώρας προέβη πριν λίγες μέρες στην επιλογή του Απόστολου Τζιτζικώστα ως επιτρόπου στην Κομισιόν. Η επιλογή αυτή δημιουργεί μια σειρά από σημαντικές επισημάνσεις και συνέπειες, τις οποίες θα εξετάσουμε στη συνέχεια, ώστε να διερευνήσουμε εκ πρώτης όψεως τα χαρτοφυλάκια που θα παρουσίαζαν ενδιαφέρον να διαχειριστεί κατά το επόμενο διάστημα η Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση για να αξίζει η επιλογή του πρέπει να εργαστεί προς τις κατευθύνσεις του χαρτοφυλακίου του και προς την ανάδειξη των ελληνικών προβλημάτων που θα απαιτήσουν άμεσες και συγκεκριμένες λύσεις.
Η επιλογή του Απόστολου Τζιτζικώστα ως επιτρόπου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να είναι εξαιρετικά θετική τόσο ως προς τη χώρα όσο και προς την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν υποστηριχθεί τόσο στη φάση της κατανομής των χαρτοφυλακίων, όσο και κατά τη διάρκεια της θητείας της νέας Κομισιόν, από την ελληνική διοίκηση.
Ως πρώτη εκτίμηση για την επιλογή του προσώπου είναι ότι δεν πρόκειται περί άκαπνου στελέχους της κυβερνητικής παράταξης αλλά περί έμπειρου πολιτικού που έχει σωρευμένη εμπειρία, ως περιφερειάρχης της Κεντρικής Μακεδονίας, και βέβαια, κατανοεί τις ανάγκες και τις προκλήσεις των περιφερειών και των τοπικών κοινωνιών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση πολιτικών που να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των περιφερειών. Αυτό ακριβώς είναι και το θετικό σημείο της κυβερνητικής επιλογής, ώστε να διεκδικήσει μια από τις θέσεις κλειδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπενθυμίζουμε ότι ο προταθείς επίτροπος έχει διατελέσει προσφάτως πρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειών, που είναι ένα από τα βασικά όργανα της ΕΕ και έχει άποψη τόσο για την περιφερειακή πολιτική, όσο και για την πολιτική συνοχής, την Κοινή Γεωργική Πολιτική και άλλες σημαντικές πολιτικές, οι οποίες επιπρόσθετα διακινούν και το μεγαλύτερο μέρος των οικονομικών χρηματοδοτήσεων που στηρίζει ο κοινοτικός προϋπολογισμός.
Η αρχική πρόβλεψη είναι ότι αν δεν υπάρξουν πολιτικές τριβές ο νέος επίτροπος μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά θετικός για τα ελληνικά συμφέροντα και μάλιστα σε μια εποχή που οι πόλεμοι στη γειτονιά μας επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική εξέλιξη και δυστυχώς γινόμαστε μάρτυρες μια περαιτέρω φτωχοποίησης του ελληνικού λαού, χωρίς καίριες παρεμβάσεις της κυβέρνησης που απλά, ακολουθεί το συρμό της εποχής μη ικανή να επέμβει προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση.
Εν τούτοις, δίνεται μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να διεκδικήσει ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο, στο οποίο πολλοί θα προστρέχουν κατά τη διάρκεια της νέας Κομισιόν, με τα αντίστοιχα ανταλλάγματα.
Ποια όμως είναι τα βασικά χαρτοφυλάκια που μπορεί να διεκδικήσει ο νέος Έλληνας επίτροπος:
Το χαρτοφυλάκιο της Περιφερειακής Πολιτική και της Συνοχής
Η περιφερειακή πολιτική χρησιμοποιεί κονδύλια της ΕΕ για να βοηθήσει όλα τα κράτη μέλη και τις περιφέρειές τους να αναπτυχθούν οικονομικά και κοινωνικά, καθώς και να αντιμετωπίσουν τα ιδιαίτερα προβλήματα περιφερειών διαφόρων κατηγοριών, όπως:
- Περιφερειών με σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα (π.χ., αραιοκατοικημένων, νησιωτικών, διασυνοριακών ή ορεινών περιφερειών)·
- Περιοχών που πλήττονται από την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και
- Αγροτικών περιοχών.
Τη χρηματοδότηση για την υλοποίηση των στόχων της συνοχής διαχειρίζονται γενικά, σε συνεργασία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι εθνικές ή περιφερειακές αρχές. Πάντως για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής αυτής, η ΕΕ έχει προβλέψει τη διάθεση 392 δισεκατομμυρίων ευρώ για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική της συνοχή, τα οποία θα χορηγηθούν μέσω ειδικών ταμείων την περίοδο 2021-2027, αλλά έχουμε επισημάνει σε άλλα σημειώματά μας τη ληστρική απώλεια χρηματοδοτήσεων σε βάρος των χωρών με υστέρηση ανάπτυξης.
Μια πλειάδα Ταμείων παρεμβαίνει στην ανάπτυξη της περιφέρειας και της συνοχής, όπως:
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
- Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής
- Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας
- Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης
- Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Το χαρτοφυλάκιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ)
Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί πολλές δράσεις για τη γεωργία μέσω της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ), η οποία είναι μία από τις κύριες πολιτικές της ΕΕ. Οι βασικές δράσεις που χρηματοδοτεί η ΕΕ για τη γεωργία περιλαμβάνουν:
Άμεσες πληρωμές σε γεωργούς: Αυτές οι πληρωμές αποτελούν τη βάση της ΚΓΠ και παρέχουν οικονομική στήριξη σε γεωργούς για τη διατήρηση και τη βελτίωση των αγροτικών πρακτικών και τη διατήρηση του εδάφους.
Αγροτική ανάπτυξη: Τα προγράμματα που χρηματοδοτεί η ΚΓΠ στοχεύουν στην ανάπτυξη της υπαίθρου στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της βιωσιμότητας και της καινοτομίας στη γεωργία, καθώς και στη διατήρηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της υπαίθρου.
Κοινές οργανώσεις των παραγωγών: Η ΕΕ χρηματοδοτεί προγράμματα που ενισχύουν τις κοινές οργανώσεις των γεωργών (για παράδειγμα τους συνεταιρισμούς).
Δράσεις για την περιβαλλοντική προστασία και την αγροτική ανάπτυξη: Τα προγράμματα αυτά καλύπτουν το σύνολο των αγροτικών περιοχών.
Εμπλοκή στην κλιματική αλλαγή: Προγράμματα χρηματοδοτούνται για να βοηθήσουν τους γεωργούς και τις αγροτικές περιοχές να προσαρμοστούν σε νέες προκλήσεις και αλλαγές στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.
Το χαρτοφυλάκιο της μεταναστευτικής πολιτικής
Το χαρτοφυλάκιο αυτό έχει ενδιαφέρον γιατί η χώρα μας είναι «χώρα πρώτης εισόδου μεταναστών και λαθρομεταναστών». Η νέα πολιτική συμπεριλαμβάνει και περαιτέρω έννοιες και δράσεις, όπως «Άσυλο και Προστασία», «Παράνομη Μετανάστευση και Επιστροφή», «Σύνορα και Ασφάλεια και Πολιτική για την Προστασία των Εξωτερικών Συνόρων», καθώς και «Συνεργασία με Τρίτες Χώρες».
Ας ελπίσουμε ότι ο νέος επίτροπος δε θα σπρώχνουμε μόνο το καροτσάκι με τα ψώνια της προέδρου φον ντερ Λάϊεν.