Εδώ και περισσότερο από 20 χρόνια η κατάληψη χρησιμοποιείται ως μέσο αντίδρασης από μαθητές σε σχολεία της πόλης μας και πέρασε τις διακυμάνσεις της.
Η εποχή Τεμπονέρα
Αν εξαιρέσει κανείς μεμονωμένες περιπτώσεις πριν τις αρχές του 90, η κορύφωση της έγινε το 91 όπου λάδι στη φωτιά στο νομοσχέδιο του τότε υπουργού Παιδείας Βασίλη Κοντογιαννόπουλου όπου προέβλεπε μεταξύ άλλων ποδιές και Point system στη συμπεριφορά των μαθητών έριξε η δολοφονία του Καθηγητή Ν. Τεμπονέρα στις 9 Γενάρη του 91 στην Πάτρα. Τότε όλα τα σχολεία ( με εξαίρεση 2-3) του Αγρινίου είχαν κλείσει για πολλές εβδομάδες έως και μήνες με πολλούς να συμμετέχουν συνειδητά στις κινητοποιήσεις αυτές, οι οποίες είχαν αποκτήσει και έντονη πολιτικά χροιά. Κιθάρες, happenings αλλά και οι συνηθισμένες σχολικές αταξίες ήταν το Menu των καταλήψεων εκείνης της εποχής. Τα επεισόδια και οι υψηλοί τόνοι ήταν σύνηθες φαινόμενο μεταξύ “καταληψιών” και “αντικαταληψιών” που συχνά ξέφευγε απο τα όρια του σχολείου.
Η κατάσταση εκτονώθηκε κεντρικά με την αντικατάσταση του τότε Υπουργού Παιδείας από τον Γ. Σουφλιά. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι ο τότε υπουργός άλλαξε πολιτικό χώρο προκαλώντας έκπληξη και πολλά ερωτηματικά σε πολλούς από εκείνη τη γενιά που τότε συμμετείχε στις καταλήψεις.
Πάντως όταν ηρέμησαν τα πράγματα, η σχολική ζωή συνέχιζε να αναστατώνεται, καθώς γινόντουσαν μαθήματα το απόγευμα αλλά και Σάββατα προκειμένου να αναπληρωθούν οι χαμένες ώρες δημιουργώντας πρωτόγνωρες εικόνες σχολείων ανοικτών σε ώρες και μέρες ασυνήθιστες.
Η μετα-τεμπονέρα εποχή έως το “Κάτσε καλά Γεράσιμε”και τα καινούργια κτίρια
Η κεκτημένη ταχύτητα του 91 στις καταλήψεις συνεχίστηκε όλη την υπόλοιπη δεκαετία ατονίζοντας όμως χρόνο με το χρόνο. Μπορεί η απειλή του Point System και του αυστηρού σχολείου να εξαφανίστηκε, όμως το κτιριακό, η δράση αλλά και η καζούρα των παλαιότερων του στυλ: “Κοιτάξτε εμείς τι κάναμε” διατήρησαν τις καταλήψεις, οι οποίες εθυμοτιπικά γινόταν πάντα Δεκέμβρη. Τα σχολεία αλλά και οι συμμετέχοντες χρόνο με το χρόνο λιγόστευαν σε σύγκριση με το 91, συμμετείχαν όμως αρκετοί. Σε αυτά προστίθονταν και οι εξωσχολικοί για να περνάνε την ώρα τους ή να για να δείξουν την δύναμη τους στο άλλο…φυλο. Μια μετέπειτα ερμηνεία του φαινομένου σε αυτή την εποχή έως τα μέσα του 90 δεν μπορεί να μην λάβει υπόψιν τις λίγες διεξόδους που είχε τότε η πόλη, τα αυστηρά σπίτια ιδίως με τις τότε μαθήτριες που μπορεί να μην έφταναν στα επίπεδα του νόμου 4000 και δεκαετίας 60, όμως σίγουρα έθεταν ωράριο προσέλευσης: Η κατάληψη λειτουργούσε ως διέξοδος και κοινωνικοποίηση ίσως των εφήβων και μέσα από αυτές έγιναν ( η διαλύθηκαν) πολλές παρέες.
Αναζωπύρωση σε εκπαιδευτικά κίνητρα (και μαζί στις καταλήψεις σε κοινωνικό επίπεδο) έδωσε το νομοσχέδιο του Υπουργού Παιδείας Γ.Αρσένη το 1998 και από εκείνη την εποχή το γνωστό σύνθημα “Κάτσε καλά Γεράσιμε” έφτασε και στο Αγρίνιο …
Οι καταλήψεις άρχιζαν να μειώνονται τόσο σε διάρκεια όσο και αριθμό σχολείων όχι με αυταρχικά μέτρα ή με υψηλούς τόνους αλλά πολύ απλά με το κτιριακό: Όλο και περισσότερα σχολεία εγκατέλειπαν τις παλαιές άθλιες ομολογουμένως εγκαταστάσεις , οι οποίες ήταν οικήματα με αυλή τον δρόμο σε ορισμένες περιπτώσεις και μετακόμιζαν σε καινούργια κτίρια. Αυτός ήταν καταλυτικός παράγοντας στο να μειωθούν οι καταλήψεις, μαζί και τα όποια άλλοθι ( αν υπήρχαν).
Η δεκαετία του 2000 ως τον Αλέξη Γρηγορόπουλο.
Η “χρυσή δεκαετία” του 2000 βρήκε εθιμοτυπικό περισσότερο το μέσο της κατάληψης ως αντίδρασης. Πλέον τα καινούργια σχολεία πολλαπλασιάστηκαν και δειλά δειλά άρχιζαν να κάνουν την εμφάνιση τους αιτήματα όπως το κυλικείο, συμπεριφορά καθηγητών μεμονωμένα και όλα τα συναφή. Περισσότερο αφορούσε σχολεία που δεν είχαν λύσει το στεγαστικό τους. Τα επιχειρήματα σαφώς και είχαν εκλείψει έως τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου το 2008: Η συνολική αναταραχή που ακολούθησε, η φύση του συμβάντος ( ένα 15χρονο παιδί που μπορούσε κάλλιστα να είναι συμμαθητής) , η σύνδεση του που έκαναν πολλοί “με ένα αυταρχικό κράτος που έδειξε το πρόσωπο του” αναζωπύρωσε σε μικρότερο όμως βαθμό σε σχέση με άλλα χρόνια τις καταλήψεις. Όλα αυτά μαζί αρκετούς συγκίνησαν, σε άλλους όμως (πολιτικά αδιάφορους)έδωσαν αφορμές απλά “να χάσουν μάθημα” . Η εκάστοτε ερμηνεία είναι προσωπικά θέμα του καθενός.
Το “μνημονιακό” σχολείο και το σταυροδρόμι των επιλογών
Η δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου παρέμεινε ως ένα εθιμοτυπικό κλείσιμο των σχολείων την 6η Δεκέμβρη, με πολλούς υποστηρικτές αλλά και αρκετούς πολέμιους με δικά του επιχειρήματα ο καθένας. Πλέον η κρίση κτυπά την τοπική κοινωνία όπως και τη χώρα μας άλλωστε δημιουργώντας παρενέργειες ακόμα και στους τρόπους-φύση αντίδρασης. Η συνολική απαξίωση της εκπαίδευσης ( σκόπιμη πολλές φορές απλά για να περιορίστουν δαπάνες) βρήκε τον θεσμό των καταλήψεων να αμφισβητείται σε μακροκοινωνικό επίπεδο, οι καταλήψεις να γίνονται αλλού στην αρχή της χρονιάς αρκετές ημέρες, αλλού αποσπασματικές ( μια ή μερικές μέρες και σε διακεκομμένο διάστημα), το ποστάρισμα του facebook αντικατέστησε το παρεϊστικο των 90ς ενώ δεν λείπουν ενίοτε και τα βίαια ξεσπάσματα στους χώρους των σχολείων που πάντα μεν υπήρχαν, όμως πολλαπλασιάστηκαν. Απόρροια των καιρών μας με την πίεση σε εφήβους να αυξάνεται και ενώ ηθικά να είναι οργισμένοι απόλυτα δικαιολογημένα, να πράττουν και να αντιδρούν λάθος.
Σίγουρα η χρήση ενός συγκεκριμένου τρόπου αντίδρασης για μικρές αφορμές οδηγεί στην απαξίωση της. Από την άλλη η κοινωνία ανέχεται και ένα μεγάλο κομμάτι επικροτεί “ευρωπαϊκές λύσεις”όπως την επέμβαση του νόμου και το άνοιγμα των σχολείων που όλο και περισσότερο συμβαίνει πλέον.Και λέμε “ευρωπαϊκές” γιατί σε αντίστοιχη κατάληψη σχολείου ομογενών Ελλήνων στη Γερμανία, απλά ήλθε η Γερμανική Αστυνομία και το άνοιξε.
Εύλογο πάντως είναι το ερώτημα τι θα συμβεί αν μειωθούν και άλλο τα κονδύλια για τα σχολεία, οι συνθήκες χειροτερέψουν και πολύ περισσότερο αν απαξιωθούν εργασιακά ΑΕΙ και ΤΕΙ με αποτέλεσμα να απαξιώσουν έμμεσα αντίστοιχα και το Λύκειο.
Σε ένα λοιπόν σχολείο εντός οικονομικής κρίσης, οι μαθητές αναζητούν τους τρόπους έκφρασης και αντίδρασης τους παράλληλα με τους εκπαιδευτικούς που καλούνται να επιλέξουν πως θα διαχειριστούν ανάλογα τέτοιες καταστάσεις…
Άγριος