Ο «Φατίχ»-«Πορθητής» και τα “τζαμιά της κατάκτησης” (ένα στην Αιτωλοακαρνανία)

Στη Ναύπακτο υπάρχει ένα ιστορικό μνημείο από την εποχή της Οθωμανικής κατοχής της Ελλάδας (άλλως και Τουρκοκρατία, μην το ξεχνάμε). Είναι το Φετιχιέ Τζαμί. ένα κτίριο που έχει αναπαλαιωθεί και με πρωτοβουλία πολλών έγινε προσπάθεια να πάει πιο κοντά στον χαρακτήρα που είχε στην εποχή του. Βλέπετε η τύχη που του είχε επιφυλάξει η νεότερη Ελλάδα δεν ήταν και τόσο τιμητική. Αφού ο Βαγιαζήτ Β’  το έκανε επίκεντρο της πόλης όταν την πήρε από τους Βενετούς, χρησιμοποιούνταν ως στάβλος, όπως χρησιμοποιούνταν ως αρτοποιείο το μεγάλο αντίστοιχο Φετιχιέ Τζαμί της Αθήνας. Σήμερα είναι εκθεσιακοί χώροι.

Ναι, ξέχασα να το πω, δεν ήταν ένα και δύο τα Φετιχιέ Τζαμιά στην Ελλάδα. Έχουμε κι εμείς στην Αιτωλοακαρνανία, έχουν και στην Αθήνα και στα Γιάννενα και πάει λέγοντας. Από όπου περνούσε ο Πορθητής τα χρόνια μετά την κατάκτηση της Πόλης και ειδικά από την εποχή που η Αθήνα έγινε Οθωμανική, οι Οθωμανοί ήθελαν κι από ένα Φετιχιέ Τζαμί. Γιατί; Μα διότι η λέξη «φετιχιέ»(fethiye)σημαίνει κατάκτηση! Και τα τζαμιά με το όνομα αυτό έγιναν για τον λόγο αυτό. Για να θυμίζουν στους υποταγμένους γκιαούρηδες ότι ηττήθηκαν.

Για να έχει την περηφάνια του το ακμάζον και συνεχώς αυξανόμενο τουρκικό στοιχείο και σε θρησκευτική έκδοση. Θα ακούσεις πολλούς εναλλακτικούς και προοδευτικούς συμπατριώτες μας που δεν πιστεύουν στον Θεό να σου λένε, σχεδόν με τα σάλια να τρέχουν, ότι για τον μουσουλμάνο και εν προκειμένω για τον Οθωμανό «η θρησκεία του είχε μεγάλη σημασία». Το ίδιο και για τον Έλληνα της εποχής αλλά δεν ξέρω κανένα μουσείο στην Τουρκία να υπενθυμίζει την Τριπολιτσά ή την Κρήτη και ό, τι έπαθαν εκεί οι Οθωμανικοί πληθυσμοί… Με άλλα λόγια τα Φετιχιέ Τζαμιά ήταν μια υπόμνηση του θριάμβου των Τούρκων πάνω μας. Εμείς πως το εκλάβαμε τα τελευταία χρόνια αλήθεια;

Μάλλον… πολυπολιτισμικά. Δεν υπαινίσσομαι ότι κακώς αναπαλαιώσαμε το ένα ή το άλλο από τα Τζαμιά της Κατάκτησης, τα τζαμιά του Πορθητή. Καλώς διατηρούμε και αναδεικνύουμε μια εποχή, που όντως την έζησε ο τόπος. Αυτό που με ενοχλεί είναι η λαγνεία με την οποία κάποιοι συμπολίτες μου αντιμετωπίζουν κάποια κομμάτια της Ιστορίας μας, συνήθως για να μπουν στο μάτι των ντόπιων, των νοικοκυραίων, των χριστιανών. Γελάνε με τα αισθήματα του μέσου Έλληνα για την Αγιά Σοφιά αλλά-όλα κι όλα-μην τους θίξεις την κουλτούρα και την ιστορικότητα κάποιου από τα Φετιχιέ Τζαμιά.

Δεν ήταν  πάντα έτσι. Η Ελλάδα άλλαξε προτεραιότητες κι αυτό φαίνεται παντού. Και τούτες οι σκέψεις ήρθαν στο μυαλό μου για όλα αυτά που συμβαίνουν αυτές τις μέρες με τους Τούρκους. Ξαφνικά έχει σημασία και η θάλασσα και τα ψάρια της και τα εθνικά μας δίκαια. Εκεί που «ήταν βλακεία τα σύνορα αν τα δεις από το διάστημα», όπως έχει πει ένας πλουμιστός  πρώην  υπουργός Οικονομικών, ξαφνικά όλοι έχουν τον νου τους μην πάθουμε τίποτε ως έθνος.

Κι όλα αυτά από ένα τρυπάνι που έχει ένα ομόηχο όνομα με το «φετιχιέ». Το Φατίχ, που φυσικά σημαίνει «πορθητής», κατακτητής… Εν ολίγοις, καλό είναι να αφομοιώνεις και τα «φετιχιέ» και τους «Φατίχ», αρκεί να μην ξεχνάς τι σημαίνουν όλα αυτά.

Γ.Σ.