Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα κτίρια της Αθήνας έπεσε σαν χάρτινος πύργος πριν από 30 χρόνια.
Στις 19 Μαΐου 1995, γράφτηκε ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στην πολεοδομική ιστορία της Αθήνας, καθώς κατεδαφίστηκε ένα κτήριο που είχε γίνει σύμβολο εγκατάλειψης, φόβου και απορίας για χιλιάδες κατοίκους: ο επονομαζόμενος «Στοιχειωμένος Γίγαντας».
Το γιγαντιαίο, ημιτελές κτίσμα, ύψους 20 ορόφων, βρισκόταν στη συμβολή των οδών Σλήμαν και Μεσογείων, ακριβώς απέναντι από το πάρκο της χωροφυλακής και πολύ κοντά στο νοσοκομείο Ερυθρός Σταυρός. Είχε ξεκινήσει να χτίζεται τη δεκαετία του ’60, αλλά ποτέ δεν ολοκληρώθηκε, μένοντας για σχεδόν τρείς δεκαετίες ένα τεράστιο κέλυφος από σκυρόδεμα, σκουριά και σκόνη.
Ένα κτίριο-φάντασμα στην καρδιά της Αθήνας
Ο «γίγαντας» είχε γίνει τοπικός αστικός θρύλος. Οι κάτοικοι μιλούσαν για ένα “στοιχειωμένο” κουφάρι, ένα επικίνδυνο μνημείο γραφειοκρατίας και εγκατάλειψης. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που πίστευαν ότι σε ενδεχόμενο σεισμό, το κτίριο θα κατέρρεε, προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημιές. Παρ’ όλα αυτά, παρέμενε όρθιο και σταθερό για χρόνια, σαν να κορόιδευε όσους το φοβούνταν.
Σταδιακά, έγινε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα πολεοδομικής αποτυχίας στην Αθήνα του 20ού αιώνα.
Η πρώτη κατεδάφιση με δυναμίτη στην Ελλάδα
Το 1995, αποφασίστηκε η κατεδάφισή του με εκρηκτικά, και συγκεκριμένα με 90 κιλά δυναμίτιδας, καθώς η παραδοσιακή κατεδάφιση με κομπρεσέρ και βαρέα μηχανήματα θα διαρκούσε πάνω από έναν χρόνο και θα προκαλούσε έντονη όχληση σε κατοικημένες και ευαίσθητες περιοχές γύρω από το κτίσμα – κυρίως στο διπλανό νοσοκομείο.
Έτσι, πραγματοποιήθηκε η πρώτη ελεγχόμενη κατεδάφιση με εκρηκτικά στη χώρα. Οι αρχές εξέδωσαν ανακοινώσεις και συστάσεις στους κατοίκους της περιοχής: να απομακρυνθούν από τα σπίτια τους ή να παραμείνουν μέσα με κλειστά παράθυρα, 15 λεπτά πριν και μετά την έκρηξη.
Παρά τις οδηγίες, χιλιάδες Αθηναίοι ανέβηκαν σε ταράτσες και συγκεντρώθηκαν σε κοντινά σημεία για να παρακολουθήσουν το πρωτοφανές θέαμα. Η στιγμή της έκρηξης ήταν εντυπωσιακή και άρτια οργανωμένη – ο γίγαντας κατέρρευσε σε δευτερόλεπτα, με ακρίβεια χειρουργικής επέμβασης, χωρίς να προκληθούν σοβαρές ζημιές στα γύρω κτίρια.
Το σύννεφο σκόνης και η επόμενη μέρα
Το μόνο πρόβλημα που καταγράφηκε ήταν το πυκνό σύννεφο σκόνης που ανέβηκε στα 300 μέτρα. Για την καταστολή του, χρειάστηκε η επέμβαση δεκάδων πυροσβεστικών οχημάτων, που έριξαν τόνους νερού για να καταλαγιάσει η ατμόσφαιρα.
Η θέα της κατάρρευσης του “τέρατος” αποτέλεσε θέμα σε όλα τα μέσα ενημέρωσης της εποχής. Ήταν η πρώτη φορά που οι Έλληνες έβλεπαν κάτι τέτοιο να συμβαίνει στη χώρα τους — ένα πραγματικό τηλεοπτικό γεγονός.
Στη θέση του, το Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν
Σήμερα, στη θέση του «Στοιχειωμένου Γίγαντα» βρίσκεται το Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν, μία από τις πλέον σύγχρονες υγειονομικές μονάδες της Αθήνας. Το τοπίο έχει αλλάξει εντελώς, και λίγοι θυμούνται πια το παλιό, εγκαταλελειμμένο οικοδόμημα που δέσποζε εκεί.
Ωστόσο, για τους παλιούς κατοίκους της περιοχής – και τους εραστές της αστικής ιστορίας – η ημέρα εκείνη του Μαΐου του ’95 παραμένει μια εικόνα αξέχαστη: η κατάρρευση ενός συμβόλου της αθηναϊκής παρακμής και η αρχή ενός νέου κεφαλαίου για την πόλη.
