Του Λίνου Υφαντή,
Οι πρώτοι Αιτωλοακαρνάνες μετανάστες στις ΗΠΑ από την ορεινή Ναυπακτία ήδη είχαν περάσει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού από τα τέλη του 19ου αιώνα. (Δείτε εδώ παλαιότερο άρθρο https://www.agrinionews.gr/oi-protoi-aitoloakarnanes-metanastes-poy-eftasan-stis-ipa-to-1888/) . Οι Αιτωλοακαρνάνες μετανάστες συγκρότησαν αδελφότητα που εντάχθηκε στις συλλογικότητες της ομογένειας. Πέρα από την οργανωμένη δομή τους ενδιαφέρον παρουσιάζουν μαρτυρίες Αγρινιωτών όπως του Α. Καβάγια το 1917 για το πως βίωναν οι Αγρινιώτες μετανάστες την ξενιτιά και πως συμπεριφέρονταν όταν επέστρεφαν στην πατρίδα.
Συγκεκριμένα ο Καβάγιας αναφέρει ότι οι Αγρινιώτες που επέστρεφαν από τις ΗΠΑ στο Αγρίνιο προσπαθούσαν να δώσουν μια καλή εικόνα στους συγχωριανούς τους για να μην τους θεωρήσουν υποανάπτυκτους και ότι εγκατέλειψαν τις κακές συνήθειες που είχαν όπως τη μέθη (!) Αναφέρει συγκεκριμένα : «Αποφεύγουσι πολλάς κακάς έξεις (οίον την μέθην κλπ.) και τούτο εκ φόβου, μήπως παύσωσιν οι συνδημόται των να τους θεω-
ρώσιν ανεπτυγμένους!».
Οι μετανάστες ήθελαν να είναι κοινωνικά αποδεκτοί στη γενέτειρα τους και έκαναν μεγάλες δωρεές. Πολλές φορές όμως κρίνονταν ενδοοικογενειακά γιατί τα ποσά που δώριζαν πήγαιναν πίσω τον μακροπρόθεσμο στόχο για αποταμίευση που είχαν με αποτέλεσμα να παραμένουν περισσότερο χρόνο έξω. Η γυναίκα Αγρινιώτη διαμαρτύρεται για αυτό το λόγο στον άνδρα της : «Προχθές πήγα στο Μιζιθρόπουλο να ψονίσο και με ρότησε αν έχο δικό μου σπήτι και του ήπα όχι πός μουλέι τόπαθε ο παπασπήρος και δε σας πήρε σπίτι αφού ήδα στι εφιμερίδα πος έκανε δόρον στιν εκλισία στο Αγρίνιο δε ξέρο
όμος πόσα ακριβός. Νασου πο στιν αρχι εφχαριστίθικα αλά πρότα έπρεπε να κιτάξις για δικέσμας ελίψις και ήστερα τα απέξο πού ξέρις πος κάθομε σε ξένο σπήτι τουλάχιστο μας τρόη η ξενητιά να μη απολαύσομε τίποτε όλο για τον ξένο κόσμο θα αγονίζεσε δεν κάνις καλά»
Ωστόσο διατηρούσαν τα αυστηρά ήθη. Ήθελαν η γυναίκα που έμενε πίσω να δίνει το καλό παράδειγμα και να πηγαίνει σπίτι-εκκλησία-σπίτι. Η γυναίκα μετανάστη διαβεβαιώνει ιερέα σε επιστολή της ότι δεν σκανδαλίζεται και ότι πηγαίνει μόνο μέχρι τον Άγιο Χριστόφορο στα δύο χρόνια απουσίας του: [Σ]ήμερα με περιμένι η κουμπάρα να πάω στο Αγρίνιο γιατί άβριο γιορτάζουν Αγιη χριστοφορίτες αλά χορίς την άδια την δικί σου δεν πηγένο ούτε πήγα πουθενά στο διάστημα πουλίπης».
Η μορφή που ξεχώρισε από τους αγρινιώτες μετανάστες των ΗΠΑ ήταν εκείνη του Αθανάσιου Γεράκη στις αρχές του 20ου αιώνα ο οποίος διακρίθηκε στη λογοτεχνία, τον πολιτισμό και το θέατρο: https://www.agrinionews.gr/athanasios-gerakis-o-agriniotis-logios-ithopios-pou-latrepse-omogenia-stis-ipa-arches-tou-20ou-eona/
Οι Αγρινιώτες μετανάστες των ΗΠΑ διατηρούσαν ενεργή κοινότητα και στις αρχές του 2000 και μάλιστα διατηρούσαν και ιστοσελίδα στην ηλεκτρονική διεύθυνση agrinionsociety.com, η οποία δε λειτουργεί πλέον.
Με πληροοφορίες από:
Καβάγιας, Κ. (1917). Η μετανάστευσις εν τω δήμω Αγρινίου. Στο Α. Ανδρεάδης, (επιμ.),
Η ελληνική μετανάστευσις: μελέται δευτεροετών φοιτητών (σελ. 157-162). Αθήνα:
Τυπογραφείο Π.Α. Πετράκου.
