Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος εξέδωσε την ποιμαντορική του εγκύκλιο για την εορτή των Χριστουγέννων. Αναλυτικά:
Χριστός ετέχθη,
Με αυτόν τον χαιρετισμό αναγγέλλουμε την εν σαρκί Γέννηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και χαιρόμαστε γι’ αυτό το γεγονός. Με την κατά σάρκα Γέννηση του Υιού και Λόγου του Θεού άλλαξαν όλα τα δεδομένα της πληγωμένης ανθρωπότητος, και από αυτό το «Χριστός ετέχθη» θα ακολουθήση το «Χριστός Ανέστη» και «Χριστός Ανελήφθη», ώστε το Άγιον Πνεύμα την ημέρα της Πεντηκοστής θα καταρτίση την Εκκλησία ως Σώμα Του.
Αυτές τις ημέρες στα σπίτια και τις πλατείες στολίζεται το Χριστουγεννιάτικο δένδρο, και στις περισσότερες φορές στην βάση του τίθεται το Σπήλαιο της Βηθλεέμ, με την φάτνη μέσα στην οποία βρίσκεται ο νεογέννητος Χριστός εσπαργανωμένος και δίπλα του είναι τα δύο ζώα, ο βούς και η όνος. Πόσες φορές δεν είδαμε αυτήν την εικόνα της φάτνης που είναι τραγική για την κακία των ανθρώπων, αλλά και τρυφερή για την φιλοξενία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, αλλά και την ταπείνωσή Του;
Τα γεγονότα αυτά που συνδέονται με το σπήλαιο και την φάτνη είναι πραγματικά, αλλά και ενδεικτικά, αφού δείχνουν την κατάσταση της τότε ανθρωπότητας. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, που έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ., ερμηνεύει τα όσα έγιναν στο σπήλαιο κατά την γέννηση του Χριστού σε αναφορά με την υπάρχουσα τότε κατάσταση.
Σε ομιλία του στην Γέννηση του Χριστού αναλύει ότι βλέποντας το σπήλαιο στο οποίο γεννήθηκε ο Δεσπότης Χριστός πρέπει να σκεφθούμε «τον αφεγγή και υπόγειον των ανθρώπων βίον». Οι άνθρωποι της εποχής εκείνης κάθονταν μέσα στο σκοτάδι και την σκιά του θανάτου, μέσα στον σκοτεινό και υπόγειο βίο από πνευματικής πλευράς και σε αυτόν τον κόσμο ήλθε το Φως του κόσμου, ο Υιός και Λόγος του Θεού για να δώση φως και ζωή.
Ακόμη, ο γεννηθείς Χριστός, ως βρέφος τυλίγεται με τα σπάργανα, σύμφωνα με την συνήθεια της εποχής εκείνης, τα οποία σημαίνουν ότι Αυτός ο αναμάρτητος και καθαρός προσέλαβε τις σειρές των δικών μας αμαρτημάτων. Όπως τα σπάργανα σφίγγουν το σώμα του βρέφους, έτσι και ο άνθρωπος διασφίγγεται από πολλές σειρές αμαρτιών, και γι’ αυτό ο Χριστός ενηνθρώπισε για να μας απαλλάξη από αυτά.
Μέσα στο σπήλαιο είναι και η φάτνη, δηλαδή «το ενδιαίτημα των αλόγων ζώων» και εκεί βρίσκονταν ο βούς-το βόδι και η όνος. Εκεί γεννήθηκε ο Χριστός, ώστε το βόδι που δηλώνει τον Εβραίο που βρίσκεται στον ζυγό του Μωσαικού νόμου, και η όνος, που είναι το μεταφορικό ζώο και δηλώνει τον άνθρωπο που είναι φορτωμένος από την αμαρτία της ειδωλολατρείας, να γνωρίσουν τον Κύριό τους και το παχνί του Κυρίου τους και να ελευθερωθούν.
Μέσα στην φάτνη είναι το χορτάρι, που είναι η κατάλληλη τροφή για τα ζώα. Και ο Χριστός που είναι ο Άρτος της ζωής που κατέβηκε από τον ουρανό, τοποθετήθηκε μέσα στην φάτνη για να έχει την κατάλληλο τροφή το λογικό ζώο, ο άνθρωπος. Έτσι, τα έλλογα ζώα, δηλαδή οι άνθρωποι που έχουν ζωή, αλλά ζούν με την αμαρτία αλόγως, να γίνουν λογικοί συνδεδεμένοι με τον Λόγο Χριστό.
Ο Χριστός γεννήθηκε μέσα στην φάτνη ανάμεσα στο βόδι και την όνο, ώστε να γίνη μεσίτης και των δύο, δηλαδή των Εβραίων και των Ειδωλολατρών, για να γκρεμίση το μεσότοιχο του φραγμού και να ενώση στο πρόσωπό Του τους δύο λαούς σε έναν άνθρωπο, με το να καταργήση τον βαρύ ζυγό του Νόμου και να ελευθερώση τον εθνικό άνθρωπο από το φορτίο της αμαρτίας.
Βλέπουμε με πόσο ωραίο τρόπο ερμηνεύει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης την Γέννηση του Χριστού μέσα στο σπήλαιο και την φάτνη. Πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός, αλλά έχει πολλές αναφορές στην κατάσταση των ανθρώπων της εποχής εκείνης, αφού δείχνει το σκοτάδι στο οποίο βρίσκονταν οι άνθρωποι και σε αυτό το σκοτάδι ανατέλλει το Φως το αληθινό.
Όταν, λοιπόν, αυτές τις ημέρες βλέπουμε ένα σπήλαιο και μια φάτνη και το βρέφος Χριστό μέσα σε αυτήν πρέπει να σκεπτόμαστε την κατάσταση της ανθρωπότητος τότε, αλλά και το ποιο είναι το έργο του Χριστού, το να την ελευθερώση από την δουλεία και να την επαναφέρη στο «αρχαίον κάλλος». Συγχρόνως, πρέπει να αναλογιζόμαστε ότι η εικόνα της φάτνης με τα ζώα και το χορτάρι μέσα στο σκοτεινό σπήλαιο προσαρμόζεται στην εποχή μας, την λεγομένη χριστιανική και στην χώρα μας, όπως και σε άλλες χώρες Ορθόδοξες.
Οι άνθρωποι στις ημέρες μας, ακόμη και Χριστιανοί Ορθόδοξοι, ζώντας στα σκοτεινά σπήλαια των παθών, απομακρυσμένοι από το Φως το αληθινό, περιβαλλόμαστε από σειρές αμαρτιών, ατομικών και γενικών, με αδικίες, βιαιότητες και πολέμους, εξακολουθούμε να είμαστε όντα με ζωή, αλλά χωρίς στέρεη λογική και φωτισμένο νού, στερούμαστε και της πραγματικής τροφής, που είναι ο Άρτος της ζωής, ο Χριστός. Με άλλα λόγια ζούμε παραλόγως και αλόγως χωρίς τον Λόγο Χριστό.
Ο Χριστός θέλει να μας ελευθερώση από αυτό το σκοτεινό σπήλαιο, το σπήλαιο της κοινωνικής ζωής και το σπήλαιο του λεγομένου υποσυνειδήτου και να γεμίση με Φως την ζωή μας, αλλά εμείς προτιμάμε να πορευόμαστε φορτωμένοι αμαρτίες και πάθη, χωρίς τον Λόγο Χριστό. Αυτό πρέπει να σκεπτόμαστε κάθε φορά που βλέπουμε αυτές τις ημέρες των Χριστουγέννων ένα σπήλαιο και μια φάτνη όπου βρίσκεται το βρέφος Χριστός.
Δεν πρέπει να εορτάζουμε την μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων σε σπηλαιώδη βίο και σε φάτνη αλόγων καταστάσεων, αλλά σε μια ελευθερωτική και αναστάσιμη πορεία προς το Φως. Αυτό είναι η Εκκλησία, αφού από το σκοτεινό σπήλαιο της Βηθλεέμ μας οδηγεί στο Φως της Αναστάσεως.
Εύχομαι χρόνια πολλά, ευλογημένα, φωτισμένα και ελευθερωτικά.
Με πατρικές ευχές
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ