Του Γιώργου Μαρκατάτου
Η θεματολογία που κυριαρχεί το τελευταίο διάστημα στις υποθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) διαχέεται σε τρείς ανεξάρτητους μεν, εξαιρετικά συνδεδεμένους δε, πυλώνες :
Ο πρώτος και επικυρίαρχος αφορά την Έκθεση Ντράγκι, ενός κειμένου 400 σελίδων που έχουμε ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο σημείωμα μας. Ο δεύτερος αφορά πως η εκ νέου πρόεδρος της Κομισιόν κατάφερε να ηγηθεί όλων των πρωτοβουλιών πολιτικής χροιάς και να μοιράσει τα χαρτοφυλάκια στη νέα Κομισιόν, και μάλιστα αριστοτεχνικά. Ο τρίτος πυλώνας που συνδέεται και με την απάντηση της φον ντερ Λάϊεν προς τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, σχετίζεται με τις τιμές της ενέργειας που έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη, τόσο στην ΕΕ, αλλά πολύ περισσότερο και στη χώρα μας, όπως και σε άλλες χώρες του Νότου της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζει σοβαρά σημάδια κάμψης της διάθεσής της να εξακολουθήσει να διαδραματίζει το ρόλο που της προικοδότησαν οι πολιτικές γενιές μετά το Β παγκόσμιο πόλεμο. Οι αποφάσεις που παίρνει τελευταία οδηγούν σε δυσχέρανση του επιπέδου διαβίωσης των εκατοντάδων εκατομμυρίων κατοίκων της.
Αξιολογώντας τα τελευταία γεγονότα και κυρίως την πανδημία που ενέσκηψε από το πουθενά, μαζί με ους δυο πολέμους στη γειτονιά μας, διαβλέπουμε ότι το πιο χτυπητό σενάριο είναι να βρεθούν λύσεις σε τρεις πυλώνες που θα απασχολήσουν την επικαιρότητα στο εγγύς και το απώτερο μέλλον.
Η έκθεση Ντράγκι
Διαβλέποντα ότι χάνεται πολύτιμο έδαφος στον τομέα του ανταγωνισμού η Κομισιόν ανάθεσε στον κ. Ντράγκι, πρώην Ιταλό πρωθυπουργό και πρώην κεντρικό τραπεζίτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να διερευνήσει τι πρέπει να γίνει. Η έκθεση Ντράγκι καταλήγει ότι, όπως πάνε τα πράγματα, ή θα εκταμιεύσουν οι Ευρωπαίοι 800 δις € το χρόνο, τουλάχιστον μέχρι το 2030, ή πάμε όλοι μαζί για φούντο, που θα εμφανιστεί με σοβαρή μείωση του επιπέδου διαβίωσης των Ευρωπαίων κατοίκων. Το ποσό αυτό είναι απαραίτητο για τη χρηματοδότηση των στρατηγικών προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως στους τομείς της τεχνολογικής καινοτομίας, της ενεργειακής μετάβασης και της μείωσης των στρατηγικών εξαρτήσεων , όπως η προμήθεια πρώτων υλών και ημιαγωγών. Αυτό το ετήσιο ποσό, που αντιπροσωπεύει περίπου το 4,5% του ΑΕΠ της ΕΕ, θα προέρχεται από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους. Η έκθεση προτείνει διάφορους τρόπους για την επίτευξη αυτού του στόχου, συμπεριλαμβανομένης της κινητοποίησης των ευρωπαϊκών αποταμιεύσεων των νοικοκυριών και της δυνατότητας κοινού δανεισμού σε επίπεδο Ένωσης, παρόμοιο με αυτόν που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid-19.
Επομένως, υπάρχει πράγματι μια ετήσια ανάγκη για επενδύσεις για την αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας που μάλλον απαγορευτικό είναι για τις ευρωπαϊκές τσέπες.
Το θέμα αυτό θα μας απασχολήσει και στο μέλλον, γιατί υπάρχουν και Ευρωπαίοι που δεν εθελοτυφλούν.
Η 2η προεδρία της Γερμανίδας Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν.
Η για 2η φορά πρόεδρος της εκτελεστικής εξουσίας (Κομισιόν) κα φον ντερ Λάϊεν με τη βοήθεια που έλαβε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, να δημιουργήσει μια μονοκρατορία που φαίνεται ότι σταθεροποιεί την άποψη ότι η επιβίωση δεν εξαρτάται μόνο από το ύψος των χρημάτων που ενεργοποιεί ο μηχανισμός επιβίωσης, αλλά και του τρόπου που διανέμεται ο πλούτος αυτός. Αυτό δίνει το αθέμιτο δικαίωμα να αλλοιώνονται οι κανόνες που έχουν θεσπιστεί για το πώς εκπληρώνονται οι όροι που έχουν συνδράμει στην οριοθέτηση των πολιτικών. Για παράδειγμα, όπως έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενα σημειώματά μας, το να προικοδοτήσεις ξαφνικά μια πολιτική για την άμυνα και την ασφάλεια, χωρίς να βρεις τους απαραίτητους πόρους, μπορείς να το πράξεις μόνο με καταστρατήγηση των πόρων που ήδη υπάρχουν και τους οποίους κατευθύνεις προς άλλες διεξόδους. Η κατανομή των χαρτοφυλακίων και ο τρόπος που έγινε γνωστή, παραπέμπει σε πλήρη έλεγχο σειράς κρατών μελών που περιορίζονται απλά να υποκύπτουν στα θελήματα της γερμανοκρατούμενης Κομισιόν, τουλάχιστον τα τελευταία 25-30 έτη. Τώρα ξεδιπλώνεται σιγά – σιγά ο μαύρος όφις που αφορά τη συσσώρευση δύναμης στα χέρια της.
Ο ρόλος της ενέργειας
Η ενεργειακή ένδεια ως πυλώνας αύξησης του κόστους παραγωγής δοκιμάζει ισχυρά την ανταγωνιστικότητα όλων των παραγωγικών δυνάμεων και τομέων της ΕΕ.
Εκτός των άλλων θυμάτων και ο Έλληνας πρωθυπουργός που ήταν πιστός στην επανεκλογή της δεν είδε να καρπώνεται κάποιο χαρτοφυλάκιο πέραν εκείνου των μεταφορών που έχει την πρώτη δύναμη στους εφοπλιστές και εκ των πραγμάτων είναι σημαντικό, αλλά δε διαδραματίζει ρόλο στην ανάπτυξη της σε υστέρηση χώρα μας. Ο τρίτος πυλώνας που εμφανίσθηκε ξεκάθαρα στην απάντησης της προέδρου της Κομισιόν στον κ. Μητσοτάκη, αφορά την εξαιρετικά αυξημένη τιμή της ενέργειας. Και ξεκαθαρίζει ότι ένας λόγος είναι και η ενέργεια που δίνεται στην Ουκρανία. Επιχειρώντας μια συνοπτική εικόνα του τι σημαίνει αυτό, σημειώνουμε τα ακόλουθα:
Ο βασικός στόχος είναι η διασφάλιση ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού ενεργειακού τομέα που είναι το δίκτυο ENTSO-E (European Network of Transmission System Operators for Electricity). Αυτός ο ευρωπαϊκός οργανισμός συγκεντρώνει τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (TSOs) από διάφορες χώρες της Ευρώπης. Και από την Ελλάδα συμμετέχει ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος συμμετέχει δίκτυο TSOs, το οποίο επιτρέπει τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ χωρών. Η Ουκρανία, ειδικά μετά την ενεργειακή κρίση που προέκυψε από τη ρωσική εισβολή, έχει συνδεθεί με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, γνωστό ως ENTSO-E.
Και για το σημείο αυτό κρίνεται αναγκαία η περαιτέρω διερεύνηση.
Οι τρεις πυλώνες του σύγχρονου προβληματισμού θα απασχολήσουν και θα ταλανίσουν σοβαρά το υπάρχον σύστημα της ΕΕ, και μας απομένει μόνο να αναμένουμε κλυδωνισμούς που μπορούμε να αντέξουμε.