Του Γιώργου Μαρκατάτου
Η περιφερειακή πολιτική και η πολιτική συνοχής χρηματοδοτούνται από τα ειδικά προγράμματα που έχουν τεθεί σε ισχύ. Οι δυο αυτές αλληλέγγυες πολιτικές αποτελούν βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποσκοπούν στη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών και στην προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής. Κάθε υστέρηση στην ανάπτυξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών αποτελεί αρνητική εξέλιξη στο οικοδόμημα της ΕΕ. Και οι ιθύνοντες που προτείνουν πολιτικές πέραν από τα όρια της ΕΕ έπρεπε να γνωρίζουν ότι αν θέλεις να δημιουργήσεις μια δυναμική αμυντική πολιτική, πρέπει να εντάξεις την ανάπτυξη των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών στο νέο σου όραμα. Όχι να πηγαίνουμε στα τυφλά, όπως ευαγγελίζονται ορισμένοι ταγοί της Ευρώπης.
Η Περιφερειακή Πολιτική χρησιμοποιεί κονδύλια της ΕΕ για να βοηθήσει όλα τα κράτη μέλη και τις περιφέρειές τους να αναπτυχθούν οικονομικά και κοινωνικά, καθώς και να αντιμετωπίσουν τα ιδιαίτερα προβλήματα περιφερειών διαφόρων κατηγοριών, όπως:
- περιφερειών με σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα (π.χ., αραιοκατοικημένων, νησιωτικών, διασυνοριακών ή ορεινών περιφερειών)·
- περιοχών που πλήττονται από την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και
- αγροτικών περιοχών.
Η Περιφερειακή Πολιτική στοχεύει στην ανάπτυξη των λιγότερο ανεπτυγμένων περιοχών και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης σε όλες τις περιφέρειες. Μέσω επενδύσεων σε υποδομές, καινοτομία, εκπαίδευση και βιώσιμη ανάπτυξη, επιδιώκεται η ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και η ενίσχυση της κοινωνικής ευημερίας.
Από την ίδια σκοπιά, η Πολιτική Συνοχής χρηματοδοτείται κυρίως από τα Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης – ΕΤΠΑ, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο – ΕΚΤ, Ταμείο Συνοχής κ.ά.). Βασικός της στόχος είναι:
- Η ενίσχυση της σύγκλισης μεταξύ των κρατών-μελών.
- Η στήριξη των περιοχών που αντιμετωπίζουν οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες.
- Η προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Η Περιφερειακή Πολιτική και η Πολιτική Συνοχής είναι καίριας σημασίας για τη δημιουργία μιας πιο ισότιμης και ενιαίας Ευρώπης, εξασφαλίζοντας ευκαιρίες ανάπτυξης για όλες τις περιφέρειες.
Η χρηματοδότηση εστιάζεται στις προτεραιότητες της ΕΕ και διατίθεται κυρίως από το:
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
- Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής
- Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Άλλα ταμεία της ΕΕ που υποστηρίζουν τη συνοχή με τις επενδύσεις τους είναι:
- το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας
- το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης
- η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – 2025
Για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής αυτής, η ΕΕ έχει προβλέψει τη διάθεση 392 δισεκατομμυρίων ευρώ για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική της συνοχή, τα οποία θα χορηγηθούν μέσω ειδικών ταμείων την περίοδο 2021-2027.
ΠΙΝΑΚΑΣ: ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ (ΤΣ)
(Σημείωση: όπου δεν εμφανίζονται ποσά, θα αποφασιστούν αργότερα, αναλόγως των αναγκών που συγκεντρώνονται)
Στα πλαίσια της μόνιμης στήλης που έχουμε καθιερώσει με τίτλο «ΜΑΘΕ & ΕΠΕΝΔΥΣΕ» βλέπουμε στους δυο πίνακες τα προγράμματα της Ε.Ε. που χρηματοδοτεί ο κοινοτικός προϋπολογισμός για τη σύγκλιση των οικονομιών τη Ευρώπης.
Εκεί περιλαμβάνονται τα ετήσια κονδύλια του νέου προϋπολογισμού που θα μοιραστούν στα επενδυτικά κεφάλαια της ΕΕ, ανάλογα με το βαθμό προετοιμασίας τους.
Όπως όμως, έχουμε τονίσει και σε άλλα σημειώματά μας, η υποχρέωση της Κομισιόν να περιλαμβάνει όσα προβλέπουν οι κανόνες που ισχύουν από την υποχρέωσή της να εγκρίνει και να καταβάλει τα αναλογούντα ποσά είναι δυσανάλογα μεγάλη. Και δε θα έπρεπε, Γιαυτό πρέπει να παρθούν νέες αποφάσεις, ώστε να μην υιοθετηθούν οι αποφάσεις αυτές. Διότι δεν μπορεί να επιθυμεί ο νομοθέτης άνω των 48 δις € να δεσμεύονται για ένα χρόνο, και να έρχεται ο διαχειριστής και να προτάσσει μόνο 22 δις € για τις πληρωμές.
Οι αρμόδιοι δε, που ετοιμάζουν τις προτάσεις των έργων για χρηματοδότηση πρέπει να καταβάλουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να μη δίνουν ευκαιρίες στη γραφειοκρατική ελίτ των Βρυξελλών να αρνούνται και συνεπώς να απορρίπτουν τη χρηματοδότηση έργων.
Κυρίως αν ληφθεί υπόψη ότι βασικές αιτίες χρηματοδότησης έργων περιφερειακού χαρακτήρα αφορούν τις:
- λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μικρότερο από το 75 % του μέσου ΑΕΠ της Ένωσης,
- περιφέρειες μετάβασης, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ 75 % και 100 % του μέσου ΑΕΠ της Ένωσης,