Το 1851 έγιναν τα θυρανοιξία του Ιερού Ναού της Ζωοδόχου Πηγής. Μας το διασώζει εντοιχισμένη πλάκα εντός του Ναού σύμφωνα με την Αιτωλοακαρνανική και Ευρυτανική Εγκυυκλοπάδιεα.«…Εις εντοιχισμένην άνω της κυρίας εισόδου πλάκας ανεγράφετο το έτος 1851, το οποίον θεωρείται το έτος αποπερατώσεως του ναού».
Ο Νικόλαος Νέστωρ Κουτσονίκας, Πρόεδρος του Πολιτιστικού συλλογου «ΤΟ ΣΟΥΛΙ αναφέρεται στην ακριβή ημερομηνία καθώς και στη διαμάχη μεταξύ αυτοχθόνων και Σουλιωτών. Κατά τον Κώστα Κουτσονίκα “έγινε σαν σήμερα σΣτις 20 Νοεμβρίου 1851 έγιναν Θυρανοίξια του Ιερού Ναού της Ζωοδόχου Πηγής, ενορίας των Σουλιωτών και δημιουργία του Ιερού Κοιμητηρίου στον περίβολο του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου .
Η ύπαρξη ενορίας και κοιμητηρίου για τους Σουλιώτες, ήταν πάγιο αίτημα από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 . Όμως καθυστέρησε να γίνει, αφενός λόγω των περιορισμένων οικονομικών πόρων της εποχής, αφετέρου εξαιτίας της στάσης τοπικών οπλαρχηγών και προκρίτων, όπως ο Ιωάννης Στάϊκος και ο Θεοδωράκης Γρίβας, οι οποίοι θεωρούσαν τους Σουλιώτες και γενικά τους “ετερόχθονες.”
Μολαταύτα, το δίκαιο αίτημα των Σουλιωτών, δεν ήταν δυνατόν να ακυρωθεί, παρά τα όποια προσκόμματα. Και ήρθε ο δρόμος της τελικής λύσης του, με την ανάδειξη του Κώστα Μπότσαρη ως γερουσιαστή το 1844, το διορισμό του Νάση Κουτσονίκα ως φρουράρχου Αγρινίου το 1845, την τοποθέτηση του Λάμπρου Κουτσονίκα στα Ανάκτορα το 1840-1843, τα διαβήματα του στρατηγού Νικολάου Ζέρβα ως και του Σουλιώτη παπά Κάσκαρη.
Όλες αυτές οι δράσεις, συν και η δωρεά – όπως αναφέρεται – από τη Σουλιώτισσα Σουλτάνα, οικοπέδου πέριξ του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου, ούτως ώστε να ταφούν τα λείψανα των Προμάχων της Λευτεριάς, οδήγησαν σαν σήμερα το 1851 στα Θυρανοίξια του Ιερού Ναού της Ζωοδόχου Πηγής και του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου ως ενορίας και κοιμητηρίου των Σουλιωτών αντίστοιχα.
Επιτέλους ένας κύκλος είχε κλείσει. Διότι άνευ Ψυχής και Πατρίδος, όσο πλούσιος και να είναι υλικά κάποιος, δεν υπάρχει τελικά όφελος.”