Σαράντα χρόνια συμπληρώνονται (1984-2024) από την οσιακή κοίμηση του αγίου Καλλινίκου Μητροπολίτου Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας.
Εκοιμήθη αργά το βράδυ της 7ης Αυγούστου προς την 8η Αυγούστου και η αγιοκατάταξή του έγινε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 2020.
Ο κατά κόσμον Δημήτριος Πούλος γεννήθηκε στα Σιταράλωνα Αιτωλοακαρνανίας το 1919. Σπούδασε τη Θεολογία στη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Διάκονος και Πρεσβύτερος χειροτονήθηκε το 1957 από τον αδελφό του Μητροπολίτη Διδυμοτείχου Κωνσταντίνο. Υπηρέτησε ως Γραμματέας της Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, λαϊκός Ιεροκήρυκας και Πρωτοσύγκελλος αυτής. Στις 25 Ιουνίου 1967 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας.
Στα Σιταράλωνα ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Σιλουανός Ψιλιάς, Ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας στο κήρυγμά του ανέφερε τα εξής:
Ολόκληρη η χριστιανική μας πίστη, έχει ακλόνητο θεμέλιο Τον Κύριο μας Ιησού Χριστό και όλες τις διαχρονικές αλήθειες που απορρέουν από την απαράμιλλη θεία Του Μορφή. Αλήθειες φωτοπλημμύρικστου ουρανού, τις οποίες ο κάθε πιστός χριστιανός καλείται να διαφυλάξει ως πολύτιμη παρακαταθήκη. Αλήθειες απτές και αδιαμφισβήτητες. Μία από αυτές τις αλήθειες εκφράζει με σαφήνεια ο Απόστολος Πέτρος στην Α΄ Καθολική του Επιστολή: «ΑΓΙΟΙ ΓΙΝΕΣΘΕ, ΟΤΙ ΕΓΩ ΑΓΙΟΣ ΕΙΜΙ (Κεφ. 1. Στιχ. 16).
Η αγιότητα αποτελεί κατά τον Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς
( ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ),την ομαλή κατάσταση της θεοειδούς ψυχής του ανθρώπου. Είναι η αληθινή και τέλεια κατάσταση της ανθρώπινης ψυχής και συνάμα ο ύψιστος βαθμός τον οποίο έχει τη δυνατότητα να προσεγγίσει η ανθρώπινη φύση ως δωρεά Του Θεού. Έτι, δε περισσότερο, η έννοια της αγιότητας δεν αποτελεί μία κατάσταση μιας κάποιας συγκεκριμένης εποχής. Δεν έπαυσε και δεν θα παύσει η Εκκλησία μας να αναδεικνύει μέχρι συνετελείας τους κεκρυμμένους της Αγίους.
Άγιοι κάθε εποχής, κάθε ηλικίας, κάθε ιδιότητος και φυσικά κάθε διαστρωμάτωσης. Βρίσκονται διαρκώς ενώπιον μας ως αιώνια πρότυπα μίμησης και ενδυνάμωσης στον προσωπικό μας αγώνα. Αν στρέψουμε την προσοχή μας στον αγιογραφικό κύκλο ενός Ορθοδόξου Ναού, θα δούμε γνωστούς και άγνωστους Αγίους. Και μπορεί για ορισμένους εξ αυτών να μην γνωρίζουμε τίποτα απολύτως για τη βιοτή τους, αλλά μόνο η μορφή τους μας εμπνέει και μας καθοδηγεί στην ελπίδα της σωτηρίας. Μέσω των Αγίων μας ανανεώνουμε κι εμείς την πνευματική μας σχέση με Τον Άγιο Θεό και φυσικά, αναλογιζόμαστε πως βρισκόμενοι στο κατ΄εικόνα, ελπίζουμε για το καθ ομοίωσιν.
Με ιερά κατάνυξη και πνευματική συγκίνηση, η Αγία μας Εκκλησία τιμά τη μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Καλλινίκου Επισκόπου Εδέσσης του Αιτωλού. Ενός Αγίου όχι της πρώτης Εκκλησίας των κατακομβών, αλλά ενός σύγχρονου Αγίου «ΕΣΧΑΤΟΙΣ ΧΡΟΝΟΙΣ ΦΑΝΕΝΤΟΣ» ως άλλος Άγιος Νεκτάριος.
Άνθρωποι που έζησαν και συνανεστράφησαν τον Άγιο Καλλίνικο, βρίσκονται ακόμη εν ζωή, γενόμενοι οι αψευδείς μάρτυρες της όντως αγιασμένης επί γης παρουσίας Του. Μία επίσης μεγάλη ευλογία είναι ότι στην ευλογημένη κωμόπολη των Σιταραλώνων του Δήμου Θέρμου Αιτωλίας γεννήθηκε και ανδρώθηκε ο Άγιος Καλλίνικος. Και τέλος, η Έδεσσα. Η ιστορική και Βυζαντινή αυτή πόλη της Μακεδονίας με το μοναδικό φυσικό τοπίο και την κοσμοπολίτικη ομορφιά. Η Έδεσσα που για 17 συναπτά έτη υπήρξε το επίκεντρο της βιωτής και της ποιμαντικής διακονίας του Αγίου ως Επισκόπου. Βλαστός λοιπόν της Αιτωλίας και Ποιμήν και Αρχιθύτης της κατά Έδεσσαν, Πέλλαν και Αλμωπίαν Του Χριστού Αγίας Ποίμνης.
Ο χώρος και χρόνος συγκροτούν το πνευματικό δίπολο το οποίο φωτίζει πάντα την όντως διδακτική ιστορική αλήθεια. Στην περίπτωση των Αγίων μας υπάρχουν οι ιστορικές μαρτυρίες και τέλος η πλούσια υμνολογία την οποία δεν έχουμε δικαίωμα να αψηφίσουμε αν στ αλήθεια επιθυμούμε να διδαχθούμε και να ωφεληθούμε πνευματικά, λαμβάνοντας χάρη και ευλογία.
Στην περίπτωση του εν Αγίοις Πατρός ημών Καλλινίκου Επισκόπου Εδέσσης του Αιτωλού, του συγχρόνου και αν θέλετε δικού μας Αγίου,πἐραν από τις άμεσες πληροφορίες τις οποίες έχουμε καταγεγραμμένες και τις οφείλουμε στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ναύπακτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιερόθεο που υπήρξε πνευματικό τέκνο του Αγίου και στενός συνεργάτης του, υπάρχει και η υπέροχη υμνογράφησης της Ασματικής Του Ακολουθίας, την οποία μας προσέφερε ο εν τη σειρά διάδοχος του Αγίου Καλλινίκου, Μητροπολίτης Εδέσσης κ.κ. Ιωήλ. Από αυτή την πλούσια υμνολογία σήμερα θα εμπνευστούμε και θα διδαχθούμε.
Με τα εμπνευσμένα αυτά λόγια ξεκινά το 6ο κατά σειράν Στιχηρό της Ακολουθίας του Πανηγυρικού Εσπερινού, το οποίο και ακούσαμε. Αναφερθήκαμε δε ακροθιγώς στην πρώτη πρόταση του Στιχηρού αυτού για να σκιαγραφήσουμε την προσωπικότητα και τη βιοτή του τιμωμένου Αγίου Καλλινίκου. Υπάρχει όμως και η κομβική θα λέγαμε φράση στο Στιχηρό αυτό: «ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ». Μία φράση από την οποία απορρέουν πλούσια πνευματικά διδάγματα.
Σε μία πρώτη ανάγνωση η φράση αυτή εμπερικλείει δύο όντως αντιφατικές ερμηνείες. Η πρώτη ερμηνεία εδράζεται σε έναν εύλογο προβληματισμό. Αν είναι δηλαδή δυνατόν ένας Άγιος να μην είναι άνθρωπος Του Θεού, η από την άλλη πλευρά, ένας άνθρωπος Του Θεού να μην είναι Άγιος. Ο ισχυρισμός βέβαια αυτός δεν είναι καν λογικοφανής. Όλοι οι Άγιοι μέσα από τη ζωή τους, τον πνευματικό τους αγώνα ή και το μαρτύριο τους αναδείχθηκαν ως άνθρωποι Του Θεού. Δεν επέτρεψαν στη ρουτίνα της καθημερινότητας και στις όποιες δυσκολίες να καταβάλλουν την πορεία τους προς τη θέωση. Άρα, όλοι οι άνθρωποι Του Θεού αγωνίστηκαν για την αγιότητα και ταυτόχρονα όλοι οι Άγιοι ήταν άνθρωποι Του Θεού.
Σε συνάφεια με αυτόν τον ισχυρισμό, έρχεται ο δεύτερος προβληματισμός. Εφ όσον όλοι οι Άγιοι είναι όντως άνθρωποι Του Θεού, ποιες είναι τελικά οι προϋποθέσεις εκείνες ώστε κάποιος να γίνει «ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ»; Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό θα καταφύγουμε στο ευλογημένο παράδειγμα του Αγίου Καλλινίκου. Μέσα από διάφορους σταθμούς της επίγειας πορείας Του, θα γνωρίσουμε τον τρόπο με τον οποίο ο Άγιος Καλλίνικος ανεδείχθη «ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ» και εύκολα θα αντιληφθούμε το μέγεθος των δυνατοτήτων το οποίο μας προσφέρει το άπειρο μεγαλείο και η ευσπλάγχνως αγαπώσα καρδία Του Θεού και Πατρός μας.
1ΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ: ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΑΓΙΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.
Ο Άγιος Καλλίνικος, όπως και τα υπόλοιπα τρία κατά σάρκα αδέλφια Του, ο Μακαριστός Μητροπολίτης πρώην Διδυμοτείχου και Ορεστιάδος κυρός Κωνσταντίνος. Ο Μακαριστός π. Ιωάννης και ο επίσης αείμνηστος Αθανάσιος, γεννήθηκαν και ανδρώθηκαν μέσα σε ένα ευλογημένο και γόνιμο οικογενειακό περιβάλλον με υγιή βιώματα. Σε μία πολύτεκνη, πατριαρχική και Ιερατική οικογένεια. Ο αείμνηστος παππούς Του Αγίου, Ιερεύς Αθανάσιος Καρζιάνης και η βαβά του Πρεσβυτέρα Σπυριδούλα μεγάλωσαν τα παιδιά και τα εγγόνια που τους χάρισε ο Άγιος Θεός με περισσή αγάπη και ελληνοχριστιανικές ηθικές αξίες. Τα δύο αυτά πρότυπα γέμισαν την ψυχή του Αγίου από ευωδία Χριστού.
Η όλη του στάση από νήπιο ακόμη ήταν ιεροπρεπής. Τα πρώτα παιδικά Του παιχνίδια γεμάτα Θεό και βιώματα από τους Αγιορείτες Πατέρες που φιλοξενούνταν στην οικία τους. Η ασκητική μορφή της γιαγιάς του και η ενιαυσία πορεία τους στην εορτή της Παναγίας της Προυσσιώτισσας, συνέβαλαν στο να μεταβληθεί ο Άγιος Καλλίνικος σε σκεύος εκλογής και «ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ».
2ΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ: Ο ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΑΓΙΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.
Όλη αυτή η ζύμη της παιδικής ηλικίας του Αγίου, της ιεροπρέπειας την οποία βίωσε από τον παππού Του, αλλά και του κοινοβιακού περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε, κυοφόρησαν τους γλυκύς καρπούς κατά την ενηλικίωσή Του. Ο μεγάλος αδελφός αρχικά ο Κωνσταντίνος και στη συνέχεια ο Άγιος Καλλίνικος αίρουν τα βήματα τους προς τη γεραρά και παλαίφατο Θεολογική Σχολή των Αθηνών για να σπουδάσουν αμφότεροι το δρόμο που οδηγεί στην αναζήτηση της κατά Θεόν ζωής.
Και σαν φοιτητής ο Άγιος Καλλίνικος ανεδείχθη ως «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ». Στις συναναστροφές Του μετρημένος και σοβαρός. Στις θεολογικές Του αναζητήσεις, «ΑΠΟ ΦΥΛΑΚΗΣ ΠΡΩΪΑΣ ΜΕΧΡΙ ΝΥΚΤΟΣ» γύρω από τον Λόγο Του Θεού. Ενώ, δεν επέτρεψε στον εαυτό Του να εκτεθεί στους πειρασμούς που έκρυβε η πόλη των Αθηνών. Είχε έναν και μόνο σκοπό. Να ολοκληρώσει άμεσα το στάδιο των σπουδών Του και να αφιερώσει τη ζωή Του στον Κύριο της Δόξης και τον ευλογημένο λαό Του Θεού.
3ΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ: Ο ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΑΣ ΑΓΙΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.
Τα ευλογημένα έτη της σπουδής τελείωσαν. Ήδη, ο μεγάλος αδελφός Του Κωνσταντίνος διακονεί ως Πρωτοσύγκελος πλησίον του γέροντος Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας Ιεροθέου του Β΄ του από Παροναξίας. «ΠΕΔΙΟΝ ΔΟΞΗΣ ΛΑΜΠΡΟΝ» ανοίγεται στην όντως αγιασμένη έως τότε πορεία του νεαρού Δημητρίου.
Η θυσιαστική Του διακονία ως λαϊκού γραμματέως της Ιεράς Μητροπόλεως, πλησίον του Μητροπολίτου Ιεροθέου είναι παροιμιώδης. Εκπομπές στο Ραδιοφωνικό Σταθμό του Μεσολογγίου. Τακτικές ομιλίες στο Στρατόπεδο και ανάλωση της ζωής Του στο να οργώσει κυριολεκτικά ολόκληρη τη Μητρόπολη κατηχώντας τον διψασμένο λαό Του Θεού.
Και «ΟΤΕ ΕΠΛΗΣΘΗ Ο ΚΑΙΡΟΣ», ώριμος πλέον στάχυς σε ηλικία 38 ετών, ως έτοιμος καρπός εισέρχεται στο μέγα της Ιερωσύνης Υπούργημα. Διαδέχεται αξίως στην Πρωτοσυγκελία τον εν τη σάρκα αδελφό Του Κωνσταντίνο, άρτι εκλεγέντα Μητροπολίτη Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου. Η ήδη βεβαρυμμένη διακονία Του ανανοηματοδοτείται συστηματικά. Νέες υποχρεώσεις και καθήκοντα. Για 10 ολόκληρα χρόνια από η διοικητική και η ποιμαντική διακονία εναλλάσσονταν καθημερινά. Πανηγύρεις, ομιλίες και έκτακτες υποχρεώσεις. Με τη χάρη Του Θεού σε κάθε περίσταση «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ».
4ΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ: Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΓΙΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.
Πορεία προς την ολοκλήρωση. «Ο ΛΥΧΝΟΣ ΕΠΙ ΤΗΝ ΛΥΧΝΙΑΝ». Η φήμη του Αγίου Καλλινίκου κατά τη 10ετή ευδόκιμη διακονία Του ως Πρωτοσύγκελος της καθ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως διαδίδεται πανελλαδικά. Καταξιώνεται από Αρχιερείς ως πεπειραμένος διοικητικά και ικανός Ποιμένας. Ο ήδη Μακαριστός Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρός Ιερόθεος. Ο επί πενταετίαν Τοποτηρητής Μητροπολίτης Άρτης Ιγνάτιος και τέλος, ο μεγαλοπρεπής Μητροπολίτης Θεόκλητος. Όλοι συνηγορούν για το ευλογημένο αναπόφευκτον.
«ΤΟΙΟΥΤΟΣ ΥΜΙΝ ΕΠΡΕΠΕΝ ΑΡΧΙΕΡΕΥΣ». Έτος 1968. Ο Άγιος Καλλίνικος ανέρχεται των Υψίστων Βαθμίδων του Ιερού Θυσιαστηρίου. Η χάρις Του Αγίου Θεού, εκλέγει τον Άγιο ως Επίσκοπο και Μητροπολίτη στη μαρτυρική γη της Μακεδονίας την Έδεσσα, εις διαδοχήν εκλεκτών Ιεραρχών. Πρώτο Του μέλημα η αναζήτηση συνεργατών και ικανών προς χειροτονίαν νέων. Διοικητική αναδιοργἀνωση της Ιεράς Μητροπόλεως. Αναβάθμιση του ποιμαντικού έργου. Επιμόρφωση των νέων κληρικών. Ανύστακτο ενδιαφέρον και διαρκής επικοινωνία με το ποίμνιο το οποίο Ο Θεός Του ενεπιστεύθη μέσω ποιμαντικών Εγκυκλίων. Ακατάπαυστη διακονία στο Λόγο Του Θεού και το κηρυκτικό έργο. Αγωνιά να εμφυσήσεις στους Ιερείς της επαρχίας Του τα δικά Του Ιερατικά βιώματα. Προσκαλεί διαρκώς διακεκριμένους Αγιορείτες Πατέρες για Εξομολόγηση και Ομιλίες. Και πάντοτε τυπικός και στις λοιπές υποχρεώσεις Του, υπακούοντας προς την Ιερά Σύνοδο.
Είναι όντως δύσκολο και ακατόρθωτο, μέσα σε λίγες λέξεις να περιγράψει κανείς την 17 ετή ποιμαντική διακονία του Αγίου Καλλινίκου ως Μητροπολίτου Εδέσσης. Το μόνο ασφαλές συμπέρασμα είναι ότι η διακονία Του ήταν εστραμμένη πάνω στην Άκρα Ταπείνωση του Μεγάλου Αρχιποιμένος Κυρίου μας Ιησού Χριστού για τη σωτηρία του κόσμου.
Και μέσα σε όλα οι διαρκείς δοκιμασίες του αρχεκάκκου διαβόλου. Συκοφαντίες. Εσωτερική πολεμική και αναζήτηση αδύναμων και όχι δυνατών στοιχείων της διακονίας Του Αγίου. Η φρικτή τελευταία δοκιμασία της ασθένειάς Του. Το ταξίδι στο Λονδίνο με δανεικά εισιτήρια. Η επέμβαση και αποθεραπεία και τέλος, η οσιακή Του κοίμηση στις 8 Αυγούστου του σωτηρίου έτους 1984.
Μέσα από την ποιμαντική Του διακονία ως Επισκόπου, ανεδείχθη όντως «ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ». Δεν άφησε την πόρτα της ψυχής Του ανοικτή στις σειρήνες, αλλά στο άκτιστο Φως που απορρέει από τον Κύριο μας Ιησού Χριστό. Με ιώβεια κυριολεκτικά υπομονή και καρτερία αντιμετώπισε τη δοκιμασία της ασθενείας Του, αναδεικνυόμενος ως «ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ». Πριν αναχωρήσει για το Λονδίνο εξομολογήθηκε και Κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων. Άφησε τη ζωή Του πάνω στη δύναμη της προσευχής.
Οι αγιολογικές αυτές φράσεις του Δοξαστικού των Αποστίχων επιβεβαιώνουν τη βιωτή του νεοφανούς Αγίου Καλλινίκου Επισκόπου Εδέσσης του Αιτωλού. Σκιαγραφώντας εν συντομία τη ζωή του είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε βήμα-βήμα το πώς αναδείχθηκε όντως ως «άνθρωπος Του Θεού» και δοχείο της χάριτος του Αγίου Πνεύματος παράλληλα και εν ζωή και μετά θάνατον. Και εν ζωή το κατανοήσαμε. Μετά θάνατον ο ευλογημένος τάφος και τα χαριτόβρυτα λείψανα Του είναι οι αψευδείς μάρτυρες των απείρων θαυμαστών επεμβάσεων του Αγίου.
Από τα όσα επισημάναμε μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε ότι ο Άγιος Καλλίνικος ανεδείχθη άνθρωπος Του Θεού όχι με υπεράνθρωπες προσπάθειες αλλά με έναν και μόνο τρόπο. Με την σταθερά προσμονή και υπομονή στο θέλημα Του Θεού και λαμβάνοντας δύναμη από το Λόγο Του Θεού.
Και η δική μας ζωή αγαπητοί μου κλυδωνίζεται καθημερινά από δυσκολίες και πειρασμούς. Μπορούμε να παραδειγματιστούμε από τον Άγιο Καλλίνικο και όλους τους Αγίους μας, ώστε να μην παραδιδόμαστε εαυτόν και άνευ όρων στις δοκιμασίες και στους πειρασμούς. Αλλά η αγιότητα είναι η φυσική κατάσταση που μέσα από τον αγώνα και τη μετάνοια μπορεί να επιτευχθεί.