Του Λίνου Υφαντή,
Μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές δυνάμεις της Μεσογείου κατά την ύστερη Βυζαντινή εποχή και την Τουρκοκρατία ήταν η Βενετία. Προσπαθούσε δε με διάφορους τρόπους να εδραιώσει την κυριαρχία της. Λογικό και επόμενο ήταν να ενδιαφέρεται για κτήσεις παραθαλάσσιες.
Στην Αιτωλοακαρνανία στα τέλη του 17ου αιώνα έγιναν σφοδρές μάχες μεταξύ Οθωμανών και Ενετών (δείτε εδώ παλαιότερο αφιέρωμα του agrinionews). Μπορεί οι Ενετοί να ήρθαν σε συμφωνίες με τους Οθωμανούς, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι τον αιώνα που ακολούθησαν δεν διατήρησαν την πρόσβασή τους στην περιοχή.
Δημιούργησαν λοιπόν ήδη από τις αρχές του 18ου αιώνα το Βενετικό Προξενείο της Πάτρας. Αυτό είχε στη δικαιοδοσία του μεταξύ άλλων όλη την Αιτωλοακαρνανία έως την Άρτα. Παράλληλα είχαν δημιουργηθεί τρία βενετικά υποπροξενείο στην Αιτωλοακαρνανία και συγκεκριμένα στον Αστακό, το Μεσολόγγι και τη Ναύπακτο. Το προξενείο της Ναυπάκτου μάλιστα υπήρξε για πολλές φορές η έδρα του Προξενείου παρακάμπτοντας την Πάτρα. Δεν ήταν επίσης λίγες οι φορές που υπήρξαν προστριβές μεταξύ των υποπροξενίων για τα ακριβή όρια δικαιοδοσίας τους.
Κυριότερη αρμοδιότητα τους ήταν η πληρωμή δασμών σε εμπορεύματα-πλοία που μεταφέρονταν προς και από την Βενετία προς την Οθωμανική αυτοκρατορία. Μπορούμε να πούμε ότι περισσότερο έμοιαζαν με σημερινά τελωνεία. Το μέρος των εισπράξεών τους χρησιμοποιούνταν για την συντήρησή τους και γενικά για άσκηση εξωτερικής πολιτικής στις Οθωμανοκρατούμενες περιοχές. Για το λόγο αυτό δωροδοκούσαν κατά μία έννοια με τη μορφή φιλοδωρημάτων τις Οθωμανικές αρχές για να διεξάγουν απρόσκοπτα το εμπόριό τους.
Υποπρόξενος γίνονταν κάποιος υπήκοος Έλληνας του Οθωμανικού κράτους, όταν δεν υπήρχε έντονο εμπορικό ενδιαφέρον. Όπως και να έχει, τα προξενεία στη Δυτική Ελλάδα τόνωσαν την οικονομία και άνοιξαν τους διαύλους οικονομίας της περιοχής με την Δυτική Ευρώπη. Η επικοινωνία αυτή αποτέλεσε θετικό αγωγό νέων ιδεών, που αργότερα επηρέασαν την επανάσταση του 1821.
Με πληροφορίες από Ελευθέριος Λ. Βέτσιος To προξενείο της Βενετίας στην Πάτρα κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα: Δικαιοδοσία – Έσοδα και Έξοδα. Ελληνική Ιστορική Εταιρεία. Πρακτικά Λ΄Πανελλήνιου Ιστορικού Συνεδρίου.29-31 Μαίου 2009. Θεσσαλονίκη 2010.