Την περασμένη Κυριακή, 14 Αυγούστου 2022, στη Τοπική Κοινότητα Πέρκου του Δήμου Θέρμου έγινε η ονοματοδοσία της κεντρικής Πλατείας του χωριού προς τιμήν του στρατηγού Αθανασίου Δημητρίου Στράγγου για τη μεγάλη κοινωνική προσφορά του στην περιοχή και της κεντρικής οδού της κοινότητας προς τιμήν του αξιωματικού Δημητρίου Γεωργίου Μπουρτσάλα (ανηψιού του πρώτου ) που έπεσε από τους πρώτους στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, στην μάχη της Γκραμπάλας –Βίγλας στις 14-16 Νοεμβρίου το 1940.
Πραγματοποιήθηκε τρισάγιο στο μνημείο των πεσόντων από τον εφημέριο π. Βασίλειο Καραγκούνη , αποκαλυπτήρια πλακών ονοματοδοσίας , χαιρετισμός δημάρχου Σπυρίδωνος Κωνσταντάρα , τιμητική ομιλία του προέδρου της τοπικής Κοινότητας Γιώργο Τσάμη και βιογραφικά των τιμωμένων. Στο τέλος έλαβαν χώρα ευχαριστήριες ομιλίες από τους συγγενείς κυρίες Γεωργία Σακαρέλλου και Αθηνά Κομματά με αναφορές στον ηρωισμό και τα στοιχεία των προσωπικοτήτων των τιμωμένων.
Έγινε κατάθεση Στεφάνων από τους ανωτέρω και τον πρόεδρο του Συλλόγου Περκιωτών Χάρη Κυριακίδη , τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και έκλεισε η τελετή με τον Εθνικό Ύμνο.
Η συμμετοχή των Περκιωτών στην εκδήλωση ήταν μεγάλη.
Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος του ΜΕΓΚΑ κυρία Ελευθερία Νταβατζή , ενώ παρέστησαν οι αντιδήμαρχοι Αθανάσιος Παπαπάνος και Γεώργιος Μηζύθρας με την δημοτική υπάλληλο Αλεξάνδρα Μαραγιάννη που είχε την επιμέλεια της οργάνωσης από πλευράς δήμου Θέρμου.
Παραθέτουμε σύντομα βιογραφικά του Αθανασίου Στράγγου και και του Δημητρίου Μπουρτσάλα.
- ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΤΡΑΓΓΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ σε π.δ. (1888-1979)
Μια εξέχουσα προσωπικότητα της Ναυπακτίας, με καταγωγή από τον Πέρκο, ήταν ο στρατηγός Αθανάσιος Στράγγος. Γεννήθηκε το 1888 στον Πέρκο και πέθανε το 1979 στην Αθήνα και ετάφη στο Πέρκο.
Για την προσφορά του στο χωριό η Κοινότητα Πέρκου στην Πλατεία του Χωριού έστησε την προτομή του.
Ο αείμνηστος Στρατηγός Θανασούλας Στράγγος γεννήθηκε το 1888 στον Πέρκο Ναυπακτίας. Ήταν γιος του Δημητρίου και της Παρασκευής Στράγγου, το γένος Κωτσαρέλη. Πέθανε το 1979 στην Αθήνα και τάφηκε στον Πέρκο.
Tελείωσε το Δημοτικό Σχολείο Πέρκου και εν συνεχεία φοίτησε στο Γυμνάσιο Μεσολογγίου και τελείωσε στο Γυμνάσιο Αγρινίου. Μετά τις γυμναστικές του σπουδές, εγγράφεται και με επιτυχία τελειώνει τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνεχίζει τις σπουδές του στο Δημόσιο Δίκαιο στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων και Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ.
Διορίζεται δικηγόρος, αλλά δεν προλαβαίνει να αρχίσει τη σταδιοδρομία του, γιατί επιστρατεύτηκε το 1912 και ακολουθεί τη στρατιωτική καριέρα.
Μάχεται με γενναιότητα και στη φονική μάχη του Κιλκίς το 1913 τραυματίζεται και προάγεται επ’ ανδραγαθία. Κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των επιχειρήσεων της Μακεδονίας και της Θράκης.
Το 1917 πρωτοστατεί στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης κοντά στον εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο και ο Λόχος του παίζει αποφασιστικό και κυρίαρχο ρόλο για την επιτυχία του Κινήματος.
Συμπλήρωσε τις στρατιωτικές του σπουδές στην Ανώτατη Πολεμική Σχολή της Γαλλίας. Στην Μικρά Ασία πολέμησε με πρωτοφανή ανδρεία κατά των Τούρκων. Στην πολύνεκρη μάχη του Σαγγαρίου το 1921 τραυματίζεται σοβαρά. Συνεπεία των τραυμάτων του τέθηκε σε Πολεμική διαθεσιμότητα και προάγεται στο βαθμό του Υποστράτηγου.
Για τα υπηρεσίες του προς την Πατρίδα τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό, με το μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων, με το Αριστείο Ανδρείας, με τον Ταξιάρχη του Φοίνικος Γεωργίου Α΄ και με τον Πολεμικό σταυρό της Γαλλίας, Βελγίου και Σερβίας.
Ήταν μια σπάνια προσωπικότητα με πολλά χαρίσματα. Έχαιρε απεριόριστης εκτιμήσεως από τη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία, καθώς και από τους πνευματικούς ανθρώπους του τόπου μας, Ήταν φύσει φιλελεύθερος, ακέραιος και αδέκαστος χαρακτήρας. Ήταν ο αγνός πατριώτης και δουλευτής της προόδου και των καλών έργων. Το όνομά του συνδέθηκε με ό,τι καλό και ωφέλιμο έργο έγινε στο χωριό.
Στα κοινωφελή έργα έδινε πρώτος το παράδειγμα
.
Το Κοινοτικό Κατάστημα και ο Ξενώνας του χωριού ανακαινίστηκαν χάρη στη δική του υλική και ηθική υποστήριξη. Στο Ναό του Αγίου Νικολάου άφησε ακίνητο στο Αγρίνιο.
Υπήρξε δωρητής του Γηροκομείου Αγρινίου, του Πνευματικού Κέντρου Ρουμελιωτών στην Αθήνα, του Δημοτικού Σχολείου και της Κοινοτικής Βιβλιοθήκης Θέρμου στην οποία άφησε και την ατομική του βιβλιοθήκη.
Η στρατιωτική γέφυρα στο Βαλτσόρεμα που συνδέει το δρόμο Θέρμο-Πέρκο-Περίστα.Τοποθετήθηκε με ενέργειες του Θέρμιου Υπουργού Νικολίτσα, ύστερα από υπόδειξη του στρατηγού Αθαν.Στράγγου
Υπήρξε θερμός υποστηρικτής της ιδέας να συνδεθούν τα χωριά Διασελάκι- Πέρκος – Περίστα με αμαξιτή οδό από το Θέρμο. Με το κύρος του και με την εντιμότητά του, ως πρόεδρος στην Ερανική Επιτροπή συντέλεσε στην αθρόα προσφορά χρημάτων από τους ντόπιους και από τους εγκατεστημένους στην Αμερική. Έτσι ο δρόμος από το Βαλτσόρεμα ως την Περίστα, μήκους 25 περίπου χιλιομέτρων εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1956, χωρίς καμία οικονομική ενίσχυση από το Κράτος.
Η Κοινότητα Πέρκου τον ανακήρυξε Μεγάλο Ευεργέτη και το 1980 στην Πλατεία του χωριού έστησε την προτομή του που φιλοτέχνησε ο Γλύπτης Κλέαρχος Λουκόπουλος, γυιος του λαογράφου αείμνηστου Δημητρίου Λουκόπουλου.
2.- ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΠΟΥΡΤΣΑΛΑΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Έφεδρος Ανθυπολοχαγός (1912-1940)
Ο Δημήτριος Μπουρτσάλας του Γεωργίου και της Αθηνάς, το γένος Στράγγου, Δικηγόρος, Έφεδρος Ανθυπολοχαγός, γεννήθηκε το 1912 στον Πέρκο της ορεινής Ναυπακτίας (σήμερα Τοπική Κοινότητα Πέρκου του Δήμου Θέρμου)
Με την υποστήριξη του θείου του Στρατηγού Αθανασίου Στράγγου, αδελφού της μητέρας του Αθηνάς, μετά τις εγκύκλιες σπουδές του εισήχθη στη Νομικὴ Σχολὴ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έλαβε το πτυχίο του Δικηγόρου. Υπηρέτησε τὴ στρατιωτική του θητεία ως Έφεδρος Αξιωματικός. Μετὰ την αποστράτευσή του εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι, ασκώντας το επάγγελμα του Δικηγόρου, συνεργαζόμενος με τον ονομαστό τότε δικηγόρο Νικόλαο Πατίλη, ο οποίος τον προόριζε και για διάδοχό του στο γραφείο του.
Αρχὲς Οκτωβρίου 1940 επιστρατεύεται για μετεκπαίδευση. Παρουσιάζεται στο 2/39 Σύνταγμα των Ευζώνων, στο Μεσολόγγι, και κατατάσσεται ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός στον 11ο Λόχο του ΙΙΙ Τάγματος. Πριν τελειώσει η μετεκπαίδευσή του, στις 27 Οκτωβρίου 1940 το Σύνταγμά του αναχωρεί για το Αλβανικό Μέτωπο. Η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, τις πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου, βρίσκει το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων κοντά στο Αγρίνιο, στο Συνοικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου. Η διαταγή κινήσεως αλλάζει. Το Σύνταγμα πρέπει να κινείται έξω από τον οδικό άξονα και κυρίως τη νύχτα για να αποφεύγονται οι αεροπορικές επιδρομές των Ιταλών. Πεζοπορώντας, με αντίξοες καιρικές συνθήκες, στις 12 Νοεμβρίου 1940 το Σύνταγμά έφτασε στην περιοχή Καλπακίου-Ιωαννίνων, όπου είχαν αναχαιτίσει τις εχθρικές δυνάμεις οι άνδρες της VIII Μεραρχίας (Ηπείρου), του Στρατηγού Χαράλαμπου Κατσιμήτρου. Πριν καλά-καλά στρατοπεδεύσουν και ξεκουραστούν στις 14 Νοεμβρίου 1940 είχαν την πρώτη επαφή με τα εχθρικά στρατεύματα στα υψώματα της Γκραμπάλας. Στη συμπλοκή που επακολούθησε στις 15-17 Νοεμβρίου 1940 στα υψώματα της Γκραμπάλας-Βίγλας οι τσολιάδες του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων απώθησαν τις υπέρτερες αντίπαλες φασιστικές δυνάμεις, της 23ης ιταλικής Μεραρχίας ΦΕΡΡΑΡΑ,γράφοντας σελίδες ηρωισμού και αυτοθυσίας.
Ο ανθυπολοχαγός Δημήτριος Μπουρτσάλας με τη διμοιρία του ρίχνεται από τους πρώτους στη φονική μάχη. Παροτρύνει και ενθαρρύνει τους τσολιάδες του και ενώ ο εχθρός κάμπτεται και υποχωρεί, στις 16 Νοεμβρίου 1940, σε μια έφοδο, εχθρικό βόλι τον βρίσκει και του κόβει το νήμα της ζωής. Με το νεανικό του αιμα βάφει τίς πλαγιές της Βίγλας. Κρίμα να χαθεί το παλληκάρι!!!
Συνολικά, στην πρώτη επαφή του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων με τον εχθρό, σαράντα τρείς αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και εύζωνοι θυσιάζονται. Ήταν οι πρώτοι Αιτωλοακαρνάνες ήρωες νεκροί στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, οι οποίοι για την ακεραιότητα και την ελευθερία της Πατρίδας. άφησαν την τελευταία τους πνοή στα υψώματα της Γκραμπάλας-Βίγλας.
Μεταξύ αυτών και ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Μπουρτσάλας Δημήτριος του Γεωργίου από τον Πέρκο Ναυπακτίας
Η θλιβερή είδηση του θανάτου του Μπουρτσάλα Δημητρίου έφτασε στον Πέρκο, το χωριό του, με τηλεγράφημα του Διοικητή του Συντάγματος Τζουμέρκα Γεωργίου.
Πέρασαν χρόνια πολλά από την εποχή του Πολέμου.
Στη δεκαετία του ΄70, με την πρωτοβουλία και τις ενέργειες του τότε Ναυπάκτιου Νομάρχη Ιωαννίνων, Λουκά Φωτόπουλου, αδελφού του μετέπειτα βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας Χρήστου Φωτόπουλου, και σε συνεργασία και τη
βοήθεια της VIII Μεραρχίας επεσήμανε και συγκέντρωσε τα οστά 18 ηρώων Αιτωλοακαρνάνων που έπεσαν στο ύψωμα της Βίγλας- μεταξύ αυτών και τα οστά του έφεδρου ανθυπολοχαγού Μπουρτάλα Δημητρίου του Γεωργίου.
Στο ύψωμα αυτό η VIII Μεραρχία δημιούργησε το Μνημείο των 18 ΗΡΩΩΝ Αιτωλοακαρνάνων που έπεσαν πρώτοι στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του ΄40. Έστησε ένα πέτρινο τύμβο και 18 απλούς σταυρούς και περιέφραξε πρόχειρα το χώρο. (*)
Στο Μνημείο αυτό ο Πανηπειρωτικός Σύλλογος Αιτωλοακαρνανίας που έχει έδρα το Αγρίνιο, με την ευκαιρία επισκέψεών του στην Ήπειρο, πραγματοποιούσε προσκύνημα και ταυτόχρονα ενήργησε να ευπρεπιστεί το μνημείο.
Αργότερα ο Δήμος Αγρινίου, καθιέρωσε κάθε χρόνο, μια Κυριακή του Νοεμβρίου να διοργανώνει εκδρομή-προσκύνημα στο Μνημείο.
Τελευταία ο Δήμος Αγρινίου στον τύμβο έστησε μεγάλο μαρμάρινο σταυρό και στη βάση του ανήρτησε αναμνηστική πλάκα με τα ονόματα των φονευθέντων ηρώων.
Επίσης με τη φροντίδα της VIII Μεραρχίας ο χώρος του Μνημείου εξωραϊστηκε και περιφράχτηκε.
Κάθε χρόνο το Μνημείο δέχεται αρκετούς επισκέπτες-προσκυνητές από την Αιτωλοακαρνανία, αλλά και από άλλες περιοχές της Πατρίδας μας.
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΕΡΚΟΣ-ΠΕΡΙΣΤΑ
Βρισκόμαστε στις αρχές της 10ετίας του ΄50.
Τα ορεινά χωριά της Ναυπακτίας ξαναβρίσκουν το κανονικό ρυθμό της ζωής τους, μετά τη λαίλαπα της Κατοχής και του Εμφύλιου. Η μεταπολεμική ζωή όμως στα χωριά έχει και επί πλέον απαιτήσεις. Η σύνδεσή τους με τα αστικά κέντρα, με αμαξιτό δρόμο, είναι το όνειρό τους.
Το κεφαλοχώρι ο Πλάτανος έχει ήδη συνδεθεί με την πόλη της Ναυπάκτου από τις αρχές του 1950.
Οι κάτοικοι των χωριών Περίστας και Πέρκου διεκδικούν τη συνέχιση της διάνοιξης του δρόμου, έως τα χωριά τους.
Οι Πλατανιώτες αρχικά δέχονται την πρόταση αυτή για τη διάνοιξη του δρόμου. Στη συνέχεια όμως την απορρίπτουν, γιατί κυριάρχησε η νοοτροπία ότι ο δρόμος δεν πρέπει να συνεχιστεί πέραν από το Πλάτανο, ο οποίος θα πρέπει να είναι το τέρμα του αυκινητόδρομου και το κέντρο της περιοχής.
Οι Περιστιάνοι και οι Περκιώτες εξοργίζονται για τη στάση αυτή των Πλατανιωτών και αποφασίζουν να προχωρήσουν στη διάνοιξη νέου δρόμου από Βαλτσόρεμα-Διασελάκι-Πέρκος-Περίστα.
Ο δραστήριος Σύλλογος των Περιστιάνων της Αμερικής ενεργοποιείται.
Εν τάχει συγκροτούν άτυπη Ερανική Επιτροπή για να συγκεντρώσει εισφορές και να προχωρήσει στη χάραξη και τη διάνοιξη του εν λόγω αμαξιτού δρόμου.
Στην Επιτροπή συμμετέχουν επίλεκτα μέλη της Κοινωνίας του Πέρκου, της Περίστας και των Περιστιάνων τα Αμερικής..
Πρόεδρος αναλαμβάνει ο στρατηγός Αθανάσιος Στράγγος, από τον Πέρκο και Ταμίας ο Κώστας Χαντζής, Γραμματέας της Κοινότητας Περίστας.
Άλλα μέλη είναι ο Γεώργιος Παπαηλίας, εκπρόσωπος του Συλλόγου των Περιστιάνων της Αμερικής, ο Φώτιος Βίτσας, εκπρόσωπος των Περκιωτών, ο Βασίλειος Βαλαώρας, Καθηγητής Πανεπιστήμιου και ο Γεώργιος Καγκάνης.
Οι εισφορές των κατοίκων ξεπερνούν κάθε προσδοκία. Τα δολάρια των πλουσίων της Αμερικής και οι δραχμές των φτωχών της Ελλάδας ανταμώνονται για να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο.
Η Επιτροπή συνεργάζεται με το Γραφείο Μηχανικού Τριχωνίδας και ο μηχανικός Βασίλης Πριόβολος αναλαμβάνει τη χάραξη του δρόμου Βαλτόρεμα-Καστρί-Διασελακι-Σταυρός-Σκλήμνα-Πέρκος-Κεχρινιά-Περίστα. Μισθώνονται μηχανήματα και η διάνοιξη αρχίζει. Οι εργασίες συνεχίζονται με γρήγορο ρυθμό. Το Καστρί παραδίνεται στο λεπίδι της μπουλτόζας κι ο βραχοφάγος «Μανίκας» τελειώνει τον εκβραχισμό στις σάρες του Πέρκου.
Εν τω μεταξύ ο στρατηγός Στράγγος εκμεταλλευόμενος τη γνωριμία του με το Θέρμιο Γιάννη Νικολίτσα, τέως Υπουργό, πετυχαίνει τη γεφύρωση του Εύηνου, με στρατιωτική γέφυρα, τύπου «Μπέλλεϋ».
Τον Αύγουστο του 1956 ο δρόμος έχει τελειώσει. Το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Ένας αμαξιτός δρόμος 25 χιλιομέτρων, σε δύσβατο και απρόσιτο έδαφος, χωρίς καμιά κρατική ενίσχυση, που διανοίχτηκε με εισφορές των ντόπιων κατοίκων και των Περιστιάνων της Αμερικής παραδόθηκε σε χρήση. Τα πρώτα αυτοκίνητα έφτασαν κορναρίζοντας στον Πέρκο και στην Περίστα. Οι κάτοικοι πανηγυρίζουν και εορτάζουν το γεγονός.
Επιμέλεια κειμένου Γεώργιος Αθαν. Κοτρώνης