Του Λίνου Υφαντή,
Η μαύρη επέτειος των 100 χρόνων από την Μικρασιατική καταστροφή έχει ταυτιστεί με το Αγρίνιο καθαρά με το ζήτημα των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στον Άγιο Κωνσταντίνο. Αυτοί άλλωστε έδωσαν την ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης στο Μεσοπόλεμο. Λησμονούμε όμως ότι το πιο παλιό και πιο κεντρικό σημείο της πόλης συνδέεται πολύ άμεσα με την καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Πρόκειται για την παλαιά Πλατεία Στράτου, νυν Πλατεία Ειρήνης.Αρχές του αιώνα η σημερινή Πλατεία Ειρήνης λέγονταν “Άνω Πλατεία”. Αυτή αποτέλεσε το συγκρουσιακό χωρικό πεδίο που «φιλοξένησε» τη διαμάχη Βενιζελικών και Αντιβενιζελικών.
Η διαμάχη αυτή συνέπεσε με την ανάδειξη στο αξίωμα του Πρωθυπουργού του μοναδικού από τη “βόρεια Αιτωλοακαρνανία” μιας που οι υπόλοιποι Πρωθυπουργοί του τόπου μας προέρχονταν από το Μεσολόγγι. Πρόκειται για τον Νικόλαο Στράτο, ο οποίος κατάγονταν από το λουτρό Αμφιλοχίας. Διετέλεσε για λίγο Πρωθυπουργός τέσσερις μήνες πριν την Μικρασιατική καταστροφή της Σμύρνης το 1922. Ο Νικόλαος Στράτος βρέθηκε από τη λάθος πλευρά της ιστορίας, καθώς η κυβέρνηση που συμμετείχε ευθύνονταν για τη Μικρασιατική καταστροφή και στην ταραγμένη περίοδο που ακολούθησε συνελήφθη από τους κινηματίες στρατιωτικούς της Μικρασιατικής εκστρατείας και προσήχθη σε δίκη, γνωστή και ως δίκη των έξι. Το στρατοδικείο τον έκρινε ένοχο για έσχατη προδοσία και τον καταδίκασε σε θάνατο. Τουφεκίστηκε στο Γουδή τον Νοέμβριο του 1922.
Έξι χρόνια μετά η πόλη του Αγρινίου τίμησε τον Νικόλαο Στράτο δίνοντας το όνομα του στο πιο κεντρικό και ιστορικό σημείο της ως τότε, την «Άνω Πλατεία», η οποία μετονομάζεται παμψηφεί από το δημοτικό συμβούλιο σε «Πλατεία Νικολάου Στράτου» (Πράξη 56/10-3-1928).
Η Πλατεία Νικόλαου Στράτου παρέμεινε ως όνομα για μισό και πλέον αιώνα, όταν με την υπ΄αριθμόν 342/28-12-1983 απόφαση αλλάζει σε Πλατεία Ειρήνης. Ήταν η περίοδος της μεταπολίτευσης, όταν υπήρχε η ανάγκη λησμόνησης των πολιτικών παθών, που ναι μεν παρέπεμπαν στον εμφύλιο, όμως απασχολούσαν και πριν τον πόλεμο την Ελληνική κοινωνία με το παράδειγμα των Βενιζελικών-Αντιβενιζελικών.
Έτσι το Αγρίνιο, πέρα από τους χιλιάδες πρόσφυγες, τους πεσόντες στρατιώτες στο Μικρασιατικό μέτωπο συνδέεται με τη Μικρασιατική καταστροφή και με την υπόθεση του Νικόλαου Στράτου, ενός εκ των πρωταγωνιστών της, ο οποίος άφησε το όνομα του για δεκαετίες στο πιο κεντρικό σημείο της πόλης.
Με πληροφορίες από:
Ηλίας (Λίνος) Υφαντής «Αγρίνιο: Νέες μορφές αστικού χώρου και οι αναπαραστάσεις τους, 1900-1980». Μεσολόγγι: Γράμμα, 2021.
1 Σχόλιο
Ωραία κείμενα, μπραβο.