Το σχέδιο «Εύρυτος» για να μην διψάσει η Αττική προκαλεί αντιδράσεις στην Ευρυτανία

Στα βουνά της Στερεάς Ελλάδας, ανάμεσα στα άγρια δάση της Ευρυτανίας και τα ορμητικά ποτάμια της, παίρνει σάρκα και οστά ένα μεγάλο έργο που φιλοδοξεί να αποτελέσει τη νέα ασπίδα προστασίας της Αττικής απέναντι στη λειψυδρία.

Το σχέδιο «Εύρυτος», η μερική εκτροπή των ποταμών Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη προς το φράγμα του Εύηνου, έρχεται να προστεθεί στην αλυσίδα των μεγάλων υδροδοτικών έργων που διαμόρφωσαν την ιστορία του νερού στην Ελλάδα τα τελευταία εκατό χρόνια.

Κάθε γενιά, από τη δεκαετία του 1920 και μετά, ανέλαβε τη δική της πρωτοβουλία για ένα οραματικό έργο που θα εξασφάλιζε το πολυτιμότερο αγαθό της ζωής. Από την κατασκευή του φράγματος του Μαραθώνα το 1926, του «μεγαλύτερου υδραυλικού έργου των Βαλκανίων» επί Ελευθέριου Βενιζέλου με την συνδρομή του Αμερικανού Χένρι Ούλεν και της Τράπεζας Αθηνών, μέχρι την αξιοποίηση της Λίμνης Υλίκης το 1956 επί Κωνσταντίνου Καραμανλή, η Αττική ενισχυόταν σταδιακά με νέες πηγές.

Ακολούθησε η τεχνητή Λίμνη Μόρνου το 1979 και, μια δεκαετία αργότερα, το μεγάλο έργο του Ευήνου, που σχεδιάστηκε επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και αντιμετώπισε τη μεγαλύτερη κρίση λειψυδρίας που είχε γνωρίσει ποτέ η χώρα. Η σήραγγα Ευήνου–Μόρνου, που τότε χαρακτηρίστηκε «έργο-ανάσα», εξασφάλισε σταθερή υδροδότηση για δεκαετίες.

Σήμερα, έναν αιώνα μετά τον Μαραθώνα, το νερό γίνεται ξανά υπόθεση εθνικής προτεραιότητας. Το νέο σχέδιο «Εύρυτος» (από το Ευ και Ρέω) είναι η φυσική συνέχεια αυτής της διαδρομής και η απάντηση της σύγχρονης Ελλάδας στην πρόκληση της κλιματικής κρίσης.

Ένα έργο ύψους 535 εκατομμυρίων ευρώ, σχεδιασμένο να εξασφαλίσει την υδροδότηση της Αθήνας για τα επόμενα 30 χρόνια, ετοιμάζεται να μπει σε στάδιο υλοποίησης με στόχο να δημοπρατηθεί μέσα στο 2026 ώστε να παραδοθεί στο τέλος της δεκαετίας.

Πώς θα έρθει το νερό

Το νερό θα φτάνει στην πρωτεύουσα μόνο με τη δύναμη της βαρύτητας, χωρίς αντλίες και χωρίς ενεργειακό κόστος, ακριβώς όπως λειτουργεί το ιστορικό δίκτυο του Μόρνου.

Το σχέδιο της ΕΥΔΑΠ και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα προχωρήσει με διαγωνισμό κλειστής πρόσκλησης σε υποψήφιες τεχνικές εταιρείες, κατά τα πρότυπα των μεγάλων έργων στη Θεσσαλία ώστε να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις και τις μεγάλες αναμονές που χαρακτηρίζουν ανάλογους διαγωνισμούς.

Η κατασκευή ωστόσο είναι σύνθετη: απαιτεί δύο παράλληλες σήραγγες μήκους 20 χιλιομέτρων και αυστηρή περιβαλλοντική εποπτεία. Έτσι, το έργο δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τέσσερα χρόνια, ακόμη και αν οι χρόνοι τηρηθούν.

Η καρδιά της υποδομής βρίσκεται στην Ευρυτανία, όπου οι ποταμοί Κρικελιώτης και Καρπενησιώτης θα συνδεθούν μέσω των δύο υπόγειων σηράγγων με τον Εύηνο. Οι σήραγγες, διαμέτρου περίπου 4 μέτρων θα μεταφέρουν το πλεονάζον νερό των ποταμών προς τον ταμιευτήρα του Εύηνου, εξασφαλίζοντας ετήσια παροχή έως και 200 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, ποσότητα ικανή να καλύψει σχεδόν τα δύο τρίτα των ελλειμμάτων του λεκανοπεδίου που είναι 250 εκατομμύρια κ.μ.

Η καινοτομία του έργου είναι ότι όλο το σύστημα θα λειτουργεί αποκλειστικά με τη δύναμη της βαρύτητας. Το νερό θα κατεβαίνει φυσικά από τα ορεινά της Ευρυτανίας προς την Αθήνα, αξιοποιώντας τη διαφορά υψομέτρου εκατοντάδων μέτρων. Η φυσική αυτή κλίση δημιουργεί αρκετή πίεση ώστε να ρέει το νερό χωρίς αντλίες, χωρίς μηχανική ενέργεια και χωρίς κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος που ανεβάζει το κόστος.

Σε αντίθεση με την εξαντλημένη λίμνη Υλίκη που βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο απαιτεί ισχυρά αντλιοστάσια για να ανυψώσει το νερό προς τα διυλιστήρια της ΕΥΔΑΠ, επιβαρύνοντας το σύστημα με υψηλό ενεργειακό κόστος.
«Η βασική μας αρχή είναι να εκμεταλλευτούμε πλήρως τη φυσική δύναμη της βαρύτητας, όπως ακριβώς κάνει ο Μόρνος εδώ και δεκαετίες», εξήγησε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ κ. Χάρης Σαχίνης κατά την πρόσφατη παρουσίαση των μέτρων που επιστρατεύονται για να μην μείνει η Αθήνα χωρίς νερό.

Με αυτόν τον τρόπο, το νέο έργο μειώνει θεαματικά το ενεργειακό αποτύπωμα, περιορίζει το κόστος λειτουργίας και επιτρέπει τη διατήρηση χαμηλών τιμολογίων. «Το νερό ταξιδεύει μόνο του κι αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη της φύσης απέναντι στο κόστος», λένε χαρακτηριστικά στην ΕΥΔΑΠ.

Το νερό του Εύηνου, μέσω του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος, θα μπορούσε μελλοντικά να χρησιμοποιηθεί και για την υδροδότηση νησιών που επίσης μαστίζονται από την έλλειψη νερού. Το κανάλι της ΕΥΔΑΠ περνά πάνω από την Ελευσίνα με βαρύτητα και, εφόσον αποδειχθεί πως η θαλάσσια μεταφορά είναι οικονομικότερη από την αφαλάτωση, είναι μια λύση που υπάρχει πάνω στο τραπέζι ώστε να τροφοδοτηθούν τα νησιά με πλοία.

Μαριάννα Τζάννε www.protothema.gr 

Δήμος Καρπενησίου: Οι ποταμοί Καρπενησιώτης και Κρικελιώτης δεν αποτελούν «πόρο προς μεταφορά»

Η Δημοτική Αρχή Καρπενησίου με ανακοίνωση εκφράζει «δημόσια και ξεκάθαρα την αντίθετη θέση  στις παραπάνω εξαγγελίες, λαμβάνοντας υπόψη πως οι δύο αυτοί ποταμοί δεν είναι απλώς υδάτινοι πόροι. Αποτελούν κομμάτι της ταυτότητας και της ζωής του τόπου μας. Συνδέονται με την ιστορία μας, το φυσικό μας περιβάλλον, την οικονομία της περιοχής, τον τουρισμό μας, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών».

Η ανακοίνωση:

Χτες Πέμπτη 30 Οκτωβρίου ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό το έργο «Εύρυτος» που προβλέπει την μερική εκτροπή των ποταμών Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη προς τον Εύηνο, ενισχύοντας το υδροδοτικό σύστημα που τροφοδοτεί την Αττική.

Ως Δημοτική Αρχή Καρπενησίου οφείλουμε να εκφράσουμε δημόσια και ξεκάθαρα την αντίθετη θέση μας στις παραπάνω εξαγγελίες, λαμβάνοντας υπόψη πως οι δύο αυτοί ποταμοί δεν είναι απλώς υδάτινοι πόροι. Αποτελούν κομμάτι της ταυτότητας και της ζωής του τόπου μας. Συνδέονται με την ιστορία μας, το φυσικό μας περιβάλλον, την οικονομία της περιοχής, τον τουρισμό μας, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών.

Πραγματικά , δεν θα είχαμε καμία αντίρρηση να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας στην πρωτεύουσα, αν το νερό ήταν αρκετό, αλλά τα ποτάμια στερεύουν και το νερό δεν επαρκεί πλέον ούτε για τις δικές μας ανάγκες.

Η σχεδιαζόμενη εκτροπή τους, όπως περιγράφηκε, δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες και συγκεκριμένα:

1)Περιβαλλοντικός κίνδυνος:

Η υδρολογική ισορροπία της περιοχής μπορεί να διαταραχθεί μη αναστρέψιμα. Μείωση ροής σημαίνει υποβάθμιση οικοσυστημάτων, αλλαγή στη βλάστηση, κίνδυνο για την πανίδα και ερημοποίηση τμημάτων της κοίτης.

2. Επιπτώσεις στην τοπική οικονομία:

Οι ποταμοί αυτοί στηρίζουν τον εναλλακτικό και φυσιολατρικό τουρισμό που αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας μας. Η απώλειά τους ως ζωντανών υδάτινων διαδρομών θα είχε άμεσο πλήγμα σε επαγγελματίες και επιχειρήσεις του τόπου.

3. Κοινωνική διάσταση και σεβασμός στον τόπο:

Δεν είναι αποδεκτό να λαμβάνονται αποφάσεις που επηρεάζουν το μέλλον της Ευρυτανίας χωρίς διάλογο με την τοπική κοινωνία, την αυτοδιοίκηση, τους ειδικούς και τους ανθρώπους που ζουν εδώ και γνωρίζουν την περιοχή.

Ως Δημοτική Αρχή, δεν είμαστε αντίθετοι στην ανάπτυξη. Είμαστε αντίθετοι σε επιλογές που θυσιάζουν τον τόπο μας χωρίς σεβασμό στην τοπική πραγματικότητα, χωρίς ενημέρωση και χωρίς διαβούλευση.

Για τον λόγο αυτό:

Ζητούμε άμεση πρόσβαση στις τεχνικές μελέτες και ό,τι άλλο αφορά το σχεδιαζόμενο έργο.

Ζητούμε επιστημονική διαβούλευση με ανεξάρτητους φορείς: υδρολόγους, περιβαλλοντολόγους, ειδικούς σε ορεινά οικοσυστήματα.

Ζητούμε θεσμικό διάλογο με το Υπουργείο και την Κυβέρνηση.

Και δηλώνουμε πως δεν πρόκειται να συναινέσουμε σε ενέργειες που στρέφονται κατά του φυσικού πλούτου της Ευρυτανίας.

Η θέση μας είναι ξεκάθαρη:

Οι ποταμοί Καρπενησιώτης και Κρικελιώτης δεν αποτελούν «πόρο προς μεταφορά». Αποτελούν το σπίτι μας.

Ενημερώνουμε πως ήδη έχουν γίνει ενέργειες για άμεση συνάντηση προς ενημέρωση μας με τα αρμόδια υπουργεία και την ΕΥΔΑΠ.

Ενωμένοι και τεκμηριωμένοι, θα προασπίσουμε το περιβάλλον, την οικονομία και την ταυτότητα του τόπου μας.