Επαναστάτη τον είπαν κάποιοι. Τρελό τον είπαν κάποιοι άλλοι. Ήταν γιατρός αλλά και αεροπειρατής. Ήταν πρόεδρος κόμματος αλλά και ιδρυτής κράτους στο διαμέρισμα που έμενε με την οικογένειά του στο Παλαιό Φάληρο. Πολλά μπορεί να ήταν ή να μην ήταν ο Βασίλης Τσιρώνης.
Κάποιοι θα συμφωνήσουν, κάποιοι θα διαφωνήσουν. Μικρή σημασία έχει. Ένα είναι σίγουρο και από εκεί θα πρέπει να ξεκινάει κάθε κουβέντα που τον αφορά. Ήταν ενοχλητικός. Και αντιμετωπίστηκε ως τέτοιος.
Ο γιατρός με το παραμπέλουμ
Ο Βασίλης Τσιρώνης, Αγρινιώτης στην καταγωγή, γεννήθηκε ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο του 1929 στην Αθήνα. Παιδί προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Για τα παιδικά του χρόνια δεν είναι γνωστά πολλά πράγματα. Ένα από τα λίγα πράγματα που είναι γνωστά, ωστόσο, είναι πως ο πατέρας του, που ήταν στρατιωτικός, ήθελε με σχεδόν εμμονικό τρόπο ο γιος του να σπουδάσει στη στρατιωτική σχολή Ευελπίδων προκειμένου να γίνει αξιωματικός του στρατού. Ο Βασίλης, ωστόσο, ούτε που θέλει να ακούει για στολές και αξιώματα. Με διάφορα κόλπα καταφέρνει να γλιτώσει από το πείσμα του πατέρα του και περνάει (το 1947) στην ιατρική σχολή της Αθήνας.
Η φύση του τον έσπρωχνε στο να βοηθάει όσους πραγματικά το είχαν ανάγκη. Έτσι, παρά το γεγονός πως μισούσε οτιδήποτε είχε… στολή, καταφέρνει και, το 1958, διορίζεται γιατρός για τους εξόριστους στον Άη Στράτη. Πέρα από την ιατρική βοήθεια, ωστόσο, κάνει και πολιτική δουλειά.
Καταφέρνει να πάρει στην κατοχή του και στη συνέχεια, διοχετεύει στον ξένο Τύπο εμπιστευτικά έγγραφα και απόρρητες οδηγίες που αποδείκνυαν την πολιτική και φυσική εξόντωση των εξόριστων καταγγέλλοντας την κυβέρνηση της δεξιάς για «ανθρωποκτονίες εκ προμελέτης» και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό για «συνθηκολόγηση και υποταγή». Φυσικά, μετά από έρευνα που έγινε διαπιστώθηκε πως εκείνος ήταν ο «δράστης» της διαρροής, κατηγορήθηκε για κομμουνιστική δράση και παύθηκε από γιατρός.
Από εκείνο το σημείο και έπειτα η δράση του Τσιρώνη κατά του κράτους (όποιο κόμμα κι αν ήταν στην εξουσία) είναι ασταμάτητη και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε πολλά. Το 1960 φυλακίζεται για εξύβριση κατά των αρχών και πρωτοστατεί σε απεργία πείνας για όσους ήταν φυλακισμένοι για χρέη. Το 1962 ιδρύει το κόμμα του, το Ε.Α.Κ. (Εθνικό Αστικό Κόμμα). Το 1964 ξεκινά τη δεύτερη απεργία πείνας (διάρκειας πενήντα ημερών) επί κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου με αίτημα τον άμεσο επαναπατρισμό των αριστερών πολιτικών προσφύγων από τις χώρες του «ανατολικού μπλοκ».
Στις 16 Αυγούστου του 1969 (μια ημέρα μετά τα 40α του γενέθλια), ο Τσιρώνης προχωράει σε μία από τις πιο γνωστές του δράσεις. Την αεροπειρατεία του αεροπλάνου της Ολυμπιακής που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Αγρίνιο – Ιωάννινα. Επέλεξε τη συγκεκριμένη πτήση γιατί το Αγρίνιο ήταν ο τόπος καταγωγής του και έτσι κανείς δε θα υποπτευόταν κάτι, ιδιαίτερα από τη στιγμή που ταξίδευε με τη σύζυγό του Βαρβάρα και τα δύο ανήλικα παιδιά τους.
Στο «Γαλάζιο Βιβλίο του Τσιρώνη», μια αυτοέκδοση του Τσιρώνη, που κυκλοφόρησε το 1975 περιγράφει ο ίδιος εκείνες τις στιγμές:
«”Στο όνομα της Δημοκρατίας, της λευτεριάς και του ανθρωπισμού, κυριεύω αυτό το αεροπλάνο. Πετάμε για Αλβανία, είμαι ο γιατρός Τσιρώνης”.
”Θα πάμε όπου θέλετε γιατρέ”, απαντάει με θαυμαστή ψυχραιμία ο κυβερνήτης του αεροπλάνου της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Ενώ σηκώνει τα χέρια του ευνόητα τρομαγμένος, στο άκουσμα της φράσης του αεροπειρατή. Φράσης που τη συνόδεψε ο ξερός κρότος της όπλισης ενός παραμπέλουμ.Ο δεύτερος πιλότος του αεροσκάφους, σαφέστατα τρομαγμένος αυτός, έχει επίσης σηκώσει τα χέρια, ενώ το πρόσωπό του, έγινε προσωπείο έντρομης αναμονής.Την ίδια στιγμή, ανοίγει η πόρτα και μπαίνει με το περίστροφο στο χέρι η Βαρβάρα Τσιρώνη.
Γνωστοποιώ στη σύζυγό μου ότι ”το αεροπλάνο έχει κυριευθή” και ότι ”οι πιλότοι υπακούουν καλώς”. Ο ψύχραιμος κυβερνήτης, ενώ διατηρεί υψωμένα πάντα τα χέρια του, ρωτάει: ”Είπατε γιατρέ, ότι είστε ο κ. Τσιρώνης. Πρέπει να είστε νομίζω ο αγωνιστής γιατρός, με τις απεργίες, τις πολιτικές διώξεις κλπ, ή κάνω λάθος”;
Θα πρέπει να χαμογέλασα (αν καλοθυμάμαι) και του είπα: ”Δεν κάνετε λάθος. Αυτός είμαι”.
”Αλλά τότε, κ. Τσιρώνη, εμείς (υπονοώντας προφανώς και τον δεύτερο χειριστή βοηθό του), είμαστε θαυμαστές σας και φίλοι σας. Θα μας επιτρέπατε να καπνίσουμε ένα τσιγάρο; Ονομάζομαι Τζώρτζης και ο συνάδελφός μου είναι ο κ. Χατζηγιαννάκης”.
”Χαίρομαι για τη γνωριμία σας κύριοι, παρά την ανωμαλία των περιστάσεων”»!
Όταν το αεροπλάνο πέρασε στο αλβανικό FIR εμφανίστηκαν δύο στρατιωτικά αεροπλάνα για να το συνοδεύσουν σε ένα μικρό στρατιωτικό αεροδρόμιο στην Αυλώνα. Αξιωματικοί της αλβανικής αστυνομίας οδήγησαν την οικογένεια Τσιρώνη στα Τίρανα. Ο Τσιρώνης ενημερώθηκε ότι δεν υπάρχει πρόθεση έκδοσής του στην Ελλάδα, αλλά θα έπρεπε να αποχωρήσει από την Αλβανία άμεσα προς οποιαδήποτε χώρα επιλέξει. Εκείνος διάλεξε τη Σουηδία. Μετά την πτώση της χούντας ο 45χρονος, πλέον, γιατρός επιστρέφει στην Ελλάδα.
Το τραγικό τέλος ενός ιδιόρρυθμου επαναστάτη
Εδώ, μετονομάζει το κόμμα σε «Ουδετερόφιλο Ελλαδικό Μέτωπο» (Ο.Ε.Μ.) και ξεκινάει έναν αγώνα κατά πάντων. Επιτίθεται στους πάντες. Από μέλη της νεολαίας Λαμπράκη μέχρι και… γιγαντοαφίσα του Καραμανλή την οποία πυροβολεί με καραμπίνα. Στις εκλογές καλεί τους ψηφοφόρους της Β Αθηνών να ρίξουν λευκό και όταν στις κάλπες της περιφέρειας βρίσκονται 251.000 λευκά ψηφοδέλτια, εκείνος κάνει λόγο για προσωπική νίκη!
Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πως ο Τσιρώνης, πλέον, ενοχλούσε πολύ. Η αστυνομία «θυμήθηκε» μια παλιά του καταδίκη, επί χούντας, και πάει να τον συλλάβει. Εκείνος αντιδρά και τραυματίζει τον επικεφαλής αξιωματικό που προσπάθησε να του περάσει χειροπέδες. Η αντίστροφη μέτρηση είχε ξεκινήσει.
Στις 30 Νοεμβρίου 1977 ειδικές μονάδες της αστυνομίας (για πρώτη φορά και η τότε νεοϊδρυθείσα αντιτρομοκρατική) και ελεύθεροι σκοπευτές περικυκλώνουν το διαμέρισμα του Τσιρώνη και του ζητούν να βγει προκειμένου να τον συλλάβουν. Εκείνος ταμπουρώνεται μέσα σε αυτό και οπλισμένος βγαίνει κάθε τόσο και εκφωνεί με μεγάφωνα και τηλεβόες, πύρινους λόγους.
Στις 5 Φεβρουαρίου 1978 κήρυξε το διαμέρισμά του στην οδό Άρεως 35 στο Παλαιό Φάληρο «ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος». Κάποιες φορές πυροβολούσε στον αέρα από το μπαλκόνι του, ενώ οι ελεύθεροι σκοπευτές είχαν καταστρέψει τα μεγάφωνα που χρησιμοποιούσε.
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 11 Ιουλίου 1978, περίπου 30 πάνοπλοι κομάντος της «Διμοιρίας Ειδικών Αποστολών» της Ελληνικής Αστυνομίας εισέβαλαν, μετά από δικαστική απόφαση και παρουσία εισαγγελέα, στο διαμέρισμα εκτοξεύοντας δακρυγόνα και χειροβομβίδες κρότου – λάμψης. Είχε δοθεί εντολή να μην πλησιάσει δημοσιογράφος σε μεγάλη ακτίνα από την επιχείρηση, ενώ είχαν απομακρυνθεί και οι κάτοικοι της περιοχής.
Κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες ο Τσιρώνης έπεσε νεκρός, ενώ η σύζυγός του – που μετά την παράδοση των τριών παιδιών τους είχε μείνει μέχρι τέλους δίπλα του στο τελευταίο οχυρωμένο δωμάτιο – φώναζε δυνατά πως «οι φασίστες σκότωσαν τον Τσιρώνη μέσα στο σπίτι του». Σύμφωνα με την εκδοχή της αστυνομίας ο Τσιρώνης αυτοκτόνησε.
Το 1985, ο επικεφαλής της επιχείρησης, Μιχάλης Γεωργακάκης, παραχώρησε συνέντευξη στην «Ελευθεροτυπία» και είπε πως η εντολή ήταν να συλληφθεί ζωντανός ο Τσιρώνης. Υπολόγιζαν στον αιφνιδιασμό αλλά ο Τσιρώνης πρόλαβε και αντέδρασε. Ο τότε αξιωματικός της αστυνομίας, πάντως, παραδέχθηκε πως αν ο Τσιρώνης ήθελε να τον σκοτώσει θα μπορούσε να το είχε κάνει.
Αντ’ αυτού έστρεψε την μπερέτα που κρατούσε στον κρόταφό του και πάτησε την σκανδάλη. Στις 13 Ιουλίου 1978, περίπου χίλια άτομα από τον χώρο της άκρας αριστεράς και του αναρχικού χώρου, διαδήλωσαν στην κηδεία του με συνθήματα κατά της κρατικής βίας.
Για την ιστορία και μόνο αξίζει να σημειωθεί πως μετά το θάνατο του Τσιρώνη συνελήφθησαν και δυο μέλη του κόμματος του. Ένα από αυτά ήταν ο Γιάννης Σκανδάλης. Το όνομα του συγκεκριμένου ανθρώπου ακούστηκε ξανά την περίοδο της εξάρθρωσης της «Ε.Ο. 17 Νοέμβρη».
Ο Σκανδάλης ήταν μέλος της οργάνωσης με το προσωνύμιο «Κόμης»! Προσωπικός φίλος και σύντροφος του Δημήτρη Κουφοντίνα. Σκοτώθηκε το 1994 σε ένα μυστηριώδες τροχαίο δυστύχημα στην Πελοπόννησο.
Νίκος Δεμισιώτης – reader.gr