Μια μεγάλη γιορτή του καλοκαιριού είναι στις 20 Ιουλίου, η ανάληψη του Προφήτη Ηλία και όχι η μνήμη, όπως συνηθίζεται με άλλους Άγιους.
Κάθε ξωκλήσι στις κορυφές των Ελληνικών βουνών γιορτάζει…
Σύμφωνα με μια παράδοση, ο Προφήτης ζούσε σε μια σπηλιά στο βουνό. Την τροφή του του την έφερνε ένα κοράκι και το κρύο το αντιμετώπιζε με μια «μηλωτή» (προβιά, προβατίσια-μάλλινη γούνα).
Όταν ήρθε η ώρα να πεθάνει μπρος στα έκπληκτα μάτια του μαθητή του Ελισσαίου, τον πήρε ένα πύρινο άρμα και τον ανέβασε στον ουρανό.
Αυτή η παράδοση, τον καθιστά και προστάτη των γουναράδων, αλλά και των αστροναυτών!
Επίσης θεωρείται και προστάτης των αγροτών, το οποίο είναι σε λίγους γνωστό. Ο λόγος είναι ότι η ύπαιθρος είναι εξαρτημένη από τις καιρικές συνθήκες και ο Αϊ-Λιάς «ελέγχει» τα μετεωρολογικά φαινόμενα. Κατά κάποιο τρόπο θα λέγαμε, ότι πήρε τη θέση του παλαιού θεού Διά ή ακόμα και του θεού Ήλιου.
Θεωρείται πως μαζεύει και σκορπίζει τα σύννεφα, όπως και κρατά ή αφήνει τη βροχή, όπως έκανε και ο Δίας.
Μια παράδοση λέει: «Όταν βρέξει, είναι δική του παράκληση, όταν βροντάει, είναι που τρέχει με το άρμα του στον ουρανό κι όταν γίνεται σεισμός, είναι οργισμένος».
Στη Θράκη και στη Μακεδονία θυσιάζουν πρόβατα για να τους λυπηθεί ο άγιος και να βρέξει, όπως ακόμα και κοκόρια.
Επίσης τον τιμούν και οι τσοπάνηδες, γιατί τον έχουν συντροφιά στις βουνοκορφές και γιατί η βροχή που στέλνει, φυτρώνει και παχαίνει το χορτάρι που βοσκούν τα ζωντανά τους.
Τόσο οι αγρότες, όσο και οι βοσκοί, έχουν βγάλει διάφορες πρακτικές παρατηρήσεις για τη μέρα αυτή, όπως:
«Του Αη Λιώς γυρίζει ο καιρός αλλιώς». «Ήρθε τ’ Αη Λιώς, βαλ’ την κάπα σου αλλιώς». «Αν το μεσημέρι ο ουρανός είναι αίθριος, τότε ο χειμώνας θα είναι μαλακός. Αν όχι, βαρύς».
«Όταν φανούν σύννεφα απ΄ το βορρά, θα έχει βαρυχειμωνιά, αν φανούν από το νότο το αντίθετο». «Αν ο σκύλος του κοπαδιού είναι γυρισμένος προς το βορρά, θα κάνει βαρύ χειμώνα, αν είναι κατά το νότο θα κάνει ελαφρύ».
Γνωστές είναι και «οι φωτιές του Αϊ-Λια», που ανάβουν οι πανηγυριστές στις κορυφές των βουνών. Αρκετές τις ανάβουν μόνο με λιβάνι, που φέρνουν οι πιστοί για τον Άγιο.
Σκοπός είναι, οι λάμψεις να φανούν σε όσο γίνεται περισσότερους πιστούς στα γύρω πεδινά χωριά, γιατί θεωρείται ευλογία.
Κάθε τόπος έχει τα δικά του ήθη και έθιμα την ημέρα αυτή για να τιμήσουν τον Άγιο.
Όταν ήταν εν ζωή λέγεται ότι κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό, κάνοντας τους Ισραηλίτες με μια φωνή να πουν: «αληθώς Κύριος ο Θεός, αυτός ο Θεός». Επίσης εμπόδισε τη βροχή και δεν έβρεξε ο ουρανός τρεισήμισι χρόνια.
Ακόμα ανάστησε το νεκρό γιο της Σεραφθίας χήρας και κατέκαυσε τους εκατό ανθρώπους που έστειλε ο βασιλιάς Οχοζίας.
Ο Προφήτης Ηλίας είναι γνωστό ότι δεν έχει πεθάνει αλλά έσχισε τον Ιορδάνη ποταμό και ανελήφθη με πύρινη άμαξα στον ουρανό και επίσης στάθηκε δίπλα στο Χριστό κατά τη Μεταμόρφωσή του μαζί με το Μωϋσή.
Έτσι οι ορθόδοξοι δεν εορτάζουν την κοίμηση του, αλλά την ανάληψή του. Από την άλλη, ο απόστολος Παύλος αναφέρει ότι ο Προφήτης Ηλίας δεν ανελήφθη όπως ο Ιησούς στον ουρανό, αλλά άφησε ο Θεός να φανεί ότι ανελήφθη και ο προφήτης Ηλίας ζει στην γη με φθαρτό σώμα, εδώ και χιλιάδες χρόνια τώρα.
Έτσι εμφανίστηκε με το υλικό του σώμα ως εκπρόσωπος των ζώντων, στη Μεταμόρφωση του Κυρίου στο όρος Θαβώρ και όπως αναφέρει ο προφήτης Μαλαχίας και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος στην Αποκάλυψη, αναμένεται να εμφανιστεί και να καταδείξει τον Αντίχριστο μαζί με τον Ενώχ αλλά θα ηττηθούν και θα σκοτωθούν, πριν από τη Δευτέρα Παρουσία.