Οι Γερμανοί στην Πλατεία Μπέλλου. Φωτό από αρχείο Γιάννη Κουτρουμπούση
Του Λίνου Υφαντή.
Λίγο πολύ τα τραγικά γεγονότα της εκτέλεσης των 120 και του απαγχονισμού των τριών νέων στην τότε Πλατεία Μπέλλου είναι γνωστά. Το ίδιο ισχύει και για το θρήνο που βυθίστηκε η πόλη και την αναζήτηση των νεκρών από συγγενείς κ.α.
Εκείνο όμως που είναι λιγότερο γνωστό είναι ο 2ος κύκλος τρόμου που ακολούθησε στην πόλη το μεσημέρι της ίδιας μαύρης ημέρας. Πριν καλά καλά λοιπόν το Αγρινίο προλάβει να επουλώσει τις πληγές του, έρχεται μια αμφιλεγόμενη πρόσκληση από το Γερμανό Φρούραρχο προς όλους τους διευθυντές και προϊσταμένους των τότε δημόσιων υπηρεσιών. Σημειώνουμε ότι τύποις το Ελληνικό κράτος δεν είχε καταργηθεί, απλά λειτουργούσε υποτυπωδώς ο μηχανισμός του υπό τον ασφυκτικό βέβαια έλεγχο των Γερμανών κατακτητών.
Πράγματι λοιπόν Διευθυντές σχολείων, εφοριών, ταμίες κ.α. παρουσιάζονται στο Φρουραρχείο στις 4 το μεσημέρι της Μ.Παρασκευής. Αφού πιστοποίησαν τα στοιχεία τους,τους επιβίβασαν σε ένα στρατιωτικό καμιόνι. Όταν όμως είδαν το προορισμό τους, τους έπιασε κρύος ιδρώτας και πανικός: Ήταν η οδός Αναπαύσεως και το Νεκροταφείο!
Εκεί είδαν Γερμανικό στρατιωτικό απόσπασμα με τα όπλα ανά χείρας. Μάλιστα υπήρχε και αξιωματικός μεπερίστροφο στη μέση. Το παζλ του τρόμου συμπλήρωσαν οι ανοιγμένοι λάκοι που αντίκρισαν και το Γερμανικό φορτηγό με φέρετρα. Το αίμα τους κόπηκε,γιατί εύλογα θεώρησαν ότι αυτοί θα είναι οι συμπληρωματικές εκτελέσεις της Μ.Παρασκευής του 1944.
Τα πνεύματα ευθύς καταλάγιασαν κάπως, όταν οι παριστάμενοι πρόσεξαν ότι τα φέρετρα δεν ήταν άδεια αλλά γεμάτα με τα σώματα Γερμανών στρατιωτών. Επρόκειτο για τους 12 που σκοτώθηκαν μεταξύ Σταμνάς-Αγγελοκάστρου και εξαιτίας αυτού του γεγονότος είχαν προβεί στα αιματηρά αντίποινα τα χαράματα της ίδιας ημέρας στο Αγρίνιο.
Τότε λοιπόν πραγματοποιήθηκε η ταφή των στρατιωτών και ύστερα το στρατιωτικό απόσπασμα δεν ήταν άλλο παρά το άγημα για την απόδοση τιμών. Ο Γερμανός Φρούραρχος τότε γύρισε και είπε ότι ” Ο λόγος που είστε εδώ είναι για να εκπροσωπηθεί η πόλη στην κηδεία των 12 Γερμανών στρατιωτών.
Έτσι ο κύκλος τρόμου της μαύρης αυτής ημέρας έκλεισε. Εκείνο που προκαλεί απορία είναι γιατί ο Γερμανός φρούραρχος ήθελε επιφανείς Αγρινιώτες παρόντες στην κηδεία των 12 στρατιωτών. Για να δικαιολογήσει κάπως τις πράξεις του; Προφανώς και η ιστορία έκρινε ότι διόλου το κατάφερε. Αυτό που έμεινε είναι ότι η πόλη έζησε έναν δεύτερο κύκλο φημών για συμπληρωματικές εκτελέσεις την Μ. Παρασκευή του 1944 στο Αγρίνιο.
Αναλυτικές λεπτομέρειες για το ξεχασμένο αυτό συμβάν σώζονται σε παλαιό τεύχος της Ρίζα Αγρινιωτών σε άρθρο του Χριστόδουλου Ι. Θεοδωρόπουλου.
1 Σχόλιο
«…. Αναλυτικές λεπτομέρειες για το ξεχασμένο αυτό συμβάν σώζονται σε παλαιό τεύχος της Ρίζα Αγρινιωτών σε άρθρο του Χριστόδουλου Ι. Θεοδωρόπουλου.».
• Δυνατέ Λίνο , Εύγε για την ανάρτησή σου και την σύνδεσή της με ισχυρή ιστορική πηγή!….
Ομολογώ ότι παρότι «ψαχτήρης» των Αγρινιώτικών μας , αυτήν την πτυχή την αγνοούσα!…
Ατυχώς …. Για μπόλικους λόγους (που ΔΕΝ της παρούσης…) αγνοούμε όχι μόνο την Αρχαία Αγρινιώτικη Ύπαρξη , τη θαμμένη στα θεμέλια των τσιμέντων ‘50ς -90ς (οπότε , κατόπιν και ύστερα η Αρχαιολογική Υπηρεσία ξεκίνησε κάποιες ερευνητικές και μόνο καταγραφές … και ύστερα πάλι τσιμέντο….)
Αγνοούμε τα του 19ου – 20ου αιώνα….
• Μεταξύ τους και τα της ΜΑΥΡΗΣ Μ. Παρασκευής!….
Κάποια τους …. Μα , σχεδόν ύστερα από 7 δεκαετίες ανασυστάθηκαν , δυο χρόνια πίσω(;;…)σε εκδήλωση του «Ανυπόταχτου Αγρίνιου» με Ζώντες του Τότε συν Πανεπιστημιακό Ερευνητή , στο βιβλιοπωλείο της κας Μοσχονά….
Η τωρινή σου ανάρτηση Λίνο , προσθέτει…. Τουλάχιστο σε όσους δεν διαβάσαμε «Ρίζα» – Χριστ. Θεοδωρόπουλο….
• Στα «λοιπά»…
Πόσοι Γνωρίζουμε ότι ο Αριθμός «120» ΔΕΝ οπωσδήποτε ακριβής (μάλλον κι ευτυχώς είν- κατά λίγο χαμηλότερος…. Κι ευτυχώς Διότι οι Μνήμες και η Ιστορία ΔΕΝ έχουν ανάγκη «αριθμούς»…. Ελάχιστοι … κανά δυο σώθηκαν από τα πολυβόλα πηδώντας πίσω στη ρεματιά της τότε Αγια Τριάδας…. Κάποιοι από «Καλούς» Ταγματασφαλίτες , ως γείτονες κλπ. γλύτωσαν την Εκτέλεση …. Δυστυχώς όμως προκειμένου να συμπληρωθεί ο προγραμμένος αριθμός των Αντιποίνων «αναπληρώθηκαν» από Πολιτικούς Κρατούμενους Ηπειρώτες στις Φυλακές της Αγια Τριάδας……
• Οι πάντες …. Βέβαια ως ΕΑΜίτες ή «συνοδοιπόροι»……
Πόσοι … και ναι …. Μας έχει συμβει το Τραγικό…. Να Κηδέψουμε καλούς ΜΑΣ κάτω στον Αη Γιώργη , έχουμε προσέξει μια στήλη μπροστά στο εκκλησάκι…..
Είν’ εκεί η Ταφή , η μετέπειτα Μαζική Ταφή των Οστών των εκτελεσμένων της Μ. Παρασκευής….. Αγρινιωτών , Αιτωλοακαρνάνων συν Ηπειρωτών…. Στη Στήλη υπάρχουν ελάχιστα Ονόματα …. Συν κάποια σε πρόσθετα επιτύμβια…..
Η πρώτη εντύπωση , αντικρίζοντας τη Στήλη με τα λίγα αναγραφόμενα Ονόματα είν’ ότι εκεί υπάρχουν «κάποιοι» (αν μελετήσεις τα επιτύμβια) από τους Εκτελεσμένους…
• Όμως είναι Όλοι Εκεί!…. Οι 120… Λιγότεροι;;… Πιο πολλοί ;;;… από Ναζί και Ταγματασφαλίτες….
• Ξεχωριστά Μνημεία – Ταφές Υπάρχουν στον Αη Γιώργη , μόνον για τους ΤΡΕΙΣ της Κεντρικής Πλατείας – Μπέλλου , διότι «συνέβη» η Εκτέλεσή τους να είν’ «διαφορετική» – Ονομαστική……
Επίλογος…
Δίνω ένα κρίμα στον εαυτό μου , διότι εγκλωβισμένος , προς ώρας , Αθηνιστάν ΔΕΝ θα είμαι 5:00 Μ. Παρασκευής «πλατεία Μπέλλου» – Δημοκρατίας πια… στο επιτέλους Επί της Ώρας Δρώμενο….
Η Ιστορία , όμως , πέραν «παρουσιών» – απουσιών ΔΕΝ έχει άγραφες σελίδες…..
Τις περαιτέρω καταγραφές και την ανάγνωσή της θέλει…
• Συν να τη διαβάσουμε…
Αυτά!…
Ξαναλέω , Μπράβο Λίνο Υφ.
Θ._