Δεν είναι μόνο το σκοτάδι που έχουν να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης στην Ελλάδα. Είναι και όλα εκείνα τα εμπόδια που συναντούν σε μια πολιτεία που δεν φροντίζει και δεν μεριμνά για αυτούς.
Η 15η Οκτωβρίου έχει παγκοσμίως καθιερωθεί ως η ημέρα εορτασμού του «Λευκού Μπαστουνιού», με στόχο τη διάδοση της μεγάλης σημασίας της χρήσης του και την ευαισθητοποίηση του κοινού στην προσπάθεια των ατόμων με προβλήματα όρασης για μια πιο ανεξάρτητη διαβίωση, αλλά και για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που συναντούν στην καθημερινή μετακίνησή τους.
Από 14 έως 18 Οκτωβρίου 2018, επισκέφθηκε την Αιτωλοακαρνανία ο δικηγόρος, Αναπληρωτής Γ.Γ. του Πανελληνίου Συνδέσμου Τυφλών και συνεργάτης του Συνδέσμου Κοινωνικής Ευθύνης Παιδιών & Νέων, κ. Βαγγέλης Αυγουλάς , ο οποίος και έλκει την καταγωγή του από την Κατοχή Οινιαδών.
Στο πλαίσιο της επίσκεψης του, διεξάγεται σχολεία του Νομού η υλοποίηση εκπαιδευτικού προγράμματος, με στόχο οι μαθητές και μαθήτριες να έρθουν βιωματικά σε επαφή με τις ιδιαιτερότητες της καθημερινής ζωής των ατόμων με προβλήματα όρασης.
Ο κ. Βαγγέλης Αυγουλάς , ο οποίος έχει γεννηθεί τυφλός, μίλησε στους μαθητές για τη χρήση του λευκού μπαστουνιού και το σκύλο οδηγό τυφλών, για τη χρησιμότητα των νέων τεχνολογιών στη ζωή των τυφλών, οι μαθητές άγγιξαν την ανάγλυφη γραφή Braille των τυφλών, ρώτησαν ελεύθερα ότι τους φάνηκε «περίεργο» ή «διαφορετικό», έμαθαν τεχνικές συνοδείας τυφλού από βλέποντα οδηγό κλπ.
Ο κ. Αυγουλάς μίλησε στο agriniowebradio.gr με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού και τις επισκέψεις που πραγματοποιεί σε σχολεία προκειμένου να ενημερωθούν οι μαθητές για τα σοβαρά προβλήματα όρασης.
«Τα παιδιά έμαθαν για τις τελείες στα φάρμακα και τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά που οδηγούν τυφλούς, για το λευκό μπαστούνι και τη χρησιμότητά … Θέλουμε να πάρουν γενικότερα τα παιδιά μια αγωγή γύρω από αυτά τα θέματα, να τους γίνει κατανοητό ότι δεν πρέπει οι μεγαλύτεροι να παρκάρουν στα πεζοδρόμια και να κλείνουν τις ράμπες… τα παιδιά είναι πιο παρατηρητικά από τους μεγάλους και είναι η τελευταία μας ελπίδα για να φτιάξουμε ένα καλύτερο αύριο γιατί εμείς δεν τα έχουμε πάει και τόσο καλά…», ανέφερε μεταξύ άλλων κατά τη συνέντευξη ο κ. Αυγουλάς.
Ερωτώμενος για το πόσο η Ελλάδα είναι σήμερα περισσότερο φιλόξενη για ανθρώπους με αναπηρία σε σχέση με παλαιότερα αλλά και σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μιας και ο ίδιος δραστηριοποιείται σε συλλόγους εκτός αλλά και εντός Ελλάδας, σχολίασε πως «υπάρχουν και θετικά βήματα που γίνονται, όμως το κακό που έχουμε εδώ είναι πως δυστυχώς τα βήματα αυτά είναι αποσπασματικά».
Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με την εμπειρία του κ. Αυγουλά, πως «μπορεί να φτιάξουμε ένα πολύ καλό, φιλικό, προσβάσιμο κτήριο με ράμπες, με ασανσέρ που «μιλάνε» για να δίνουν οδηγίες στους τυφλούς… τι να το κάνουμε όμως όταν το κτήριο αυτό δεν μπορεί να το προσεγγίσει άνθρωπος με προβλήματα όρασης γιατί τα γύρω πεζοδρόμια δεν έχουν ράμπες ή δεν έχουν τις ειδικές διαγραμμίσεις;»
Πρέπει τα καλά βήματα που κάνουμε να είναι σαν αλυσίδα, το ένα πίσω από το άλλο, εξηγεί. «Αλλιώς είναι σταγόνες στο ωκεανό. Τα φάρμακα ας πούμε στην Ελλάδα, γράφουν πάνω με γραφή τυφλών το όνομα του φαρμάκου και την ποσότητα αλλά δεν γράφουν τιμή, παρενέργειες, ημερομηνία λήξης. Το αρμόδιο υπουργείο το γνωρίζει αλλά οι εταιρείες λένε πως δεν χωράει όλη αυτή η πληροφορία με την γραφή Braille», λέει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στην Αιτωλοακαρνανία υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης: «Έχω ξανά έρθει για ενημέρωση σε Αγρίνιο και Μεσολόγγι και τα παιδιά δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για να ενημερωθούν. Αυτό όμως που μου μεταφέρουν είναι πως δεν βλέπουν γύρω τους ανθρώπους με αναπηρία να κυκλοφορούν τόσο συχνά, γιατί η ζωή τους είναι γεμάτη εμπόδια. Πρέπει όλοι να προβληματιστούμε, γιατί δεν ξέρουμε μέχρι το τέλος της ζωής μας τι θα συμβεί. Νιώθουμε ότι η αναπηρία είναι μακριά από εμάς όμως ακόμη και η εμπλοκή σε ένα τροχαία, ακόμη κι αν δεν φέρουμε εμείς την ευθύνη, μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία», λέει.
Όπως τονίζει υπάρχουν έργα που λείπουν στην Ελλάδα και στην περιοχή εδώ.
«Ακόμη και στους πεζοδρόμους μαγαζιά έχουν άναρχα τοποθετημένα τα τραπεζοκαθίσματα ή οι ράμπες δεν έχουν κατασκευαστεί σωστά… Ο σχεδιασμός σε όλη τη χώρα δεν είναι οργανωμένος».
Ο κ. Αυγουλάς σχολιάζει μάλιστα πως στην Αιτωλοακαρνανία δεν έχουν καλυφθεί όλες οι θέσεις που πρέπει με δασκάλους ειδικής εκπαίδευσης.
«Αυτό διαπίστωσα από την επαφή μου με παιδιά με αναπηρίες στην περιοχή και τις οικογένειές τους. Παλιότερα έχουμε δει φοβερά λάθη σε άλλες περιοχές, όπως να πηγαίνει δάσκαλος να διδάξει τυφλό παιδί και να μην ξέρει Braille. Απαράδεκτα λάθη που μας κρατάνε πίσω», αναφέρει.
Το πρόγραμμα επισκέψεων έχει διαμορφωθεί ως εξής:
● Τρίτη 16.10- Αμφιλοχία
Αίθουσα Δήμου Αμφιλοχίας, Δημαρχείο
Άφιξη 9.00
9.30 1ο-3ο Δημοτικά Σχολεία, 4η/5η/6η τάξη
11.30 2ο Δημοτικό, 4η/5η/6η τάξη και 1η Γυμνασίου
● Τετάρτη 17.10- Θέρμο
Άφιξη 9.00
Αίθουσα Δήμου Θέρμου, Δημαρχείο
9.30 Δημοτικό, 4η/5η/6η τάξη
11.30 Γυμνάσιο
● Πέμπτη 18.10 Αγρίνιο
Άφιξη 8.00
8.30 7ο -10ο Δημοτικό Σχολείο, 4η/5η/6η τάξη
10.15 Στο 2ο Δημοτικό Σχολείο 4η/5η/6η τάξη
12.00 Στο 2ο Γυμνάσιο
Διοργάνωση:
1. Γραφείο Κοινωνικής Διακονίας Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας,
2. Ανοικτό Κέντρο Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας Κοινωφελοὐς Επιχείρησης Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
3. Γραφείο Εθελοντισμού Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
Υποστήριξη:
Αντιπεριφέρεια Αιτωλοακαρνανίας
Δήμος Αγρινίου
Δήμος Αμφιλοχίας
Δήμος Θέρμου
Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αιτωλοακαρνανίας
Σύλλογοι Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μεσολογγίου και Αγρινίου/Θέρμου
Α´ και Β´ Ε.Λ.Μ.Ε. Αιτωλοακαρνανίας
___________________________________________________________________________
Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Ενημέρωσης & Εξοικείωσης με την Αναπηρία «Μαθαίνω να βλέπω τον άνθρωπο»
Α. Τι & Γιατί
Ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ένα άτομο με αναπηρία δεν είναι τόσο η διαφορετικότητα αυτή καθ’ εαυτή, όσο η αρνητική στάση της κοινωνίας απέναντι του. Η έλλειψη της καθημερινής επαφής, της απαραίτητης γνώσης και το αίσθημα της άγνοιας είναι εκείνα που συχνά αποτελούν την αιτία διαμόρφωσης αρνητικών στάσεων και άκαμπτων αντιλήψεων σχετικά με την εικόνα της αναπηρίας.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Ενημέρωσης & Εξοικείωσης με την Αναπηρία «Μαθαίνω να βλέπω τον άνθρωπο» απευθύνεται σε μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στο σχολικό πλαίσιο και σε διδακτική ώρα.
Μέσω ενός ανοιχτού διαλόγου ενημέρωσης & αφύπνισης, από εμψυχωτές/ομιλητές με αναπηρία, το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα επιδιώκει να αλλάξει το βλέμμα των μαθητών ως προς την διαφορετικότητα και να τους εισαγάγει στην έννοια της κοινωνικής αποδοχής και ισότητας.
Συγκεκριμένα το πρόγραμμα εστιάζει στην:
1. Εξοικείωση των μαθητών με την εικόνα της αναπηρίας
2. Κατανόηση των καθημερινών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με αναπηρία αλλά και στην συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων τους
3. Διευκόλυνση της επικοινωνίας των μαθητών γενικής εκπαίδευσης με νέους με αναπηρία
4. Ενεργοποίηση «αντανακλαστικών» κοινωνικής συλλογικότητας, αλληλεγγύης & ευθύνης για την δημιουργία μελλοντικών συνειδητοποιημένων πολιτών
Στόχοι του Εκπαιδευτικού Προγράμματος
1. Η άρση των προκαταλήψεων & του αποκλεισμού των νέων με αναπηρία μέσω της αφύπνισης και αλλαγής στάσης του γενικού πληθυσμού
2. Η ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία στην καθημερινότητα, με σκοπό την κοινωνική τους ένταξη
Δευτερογενή οφέλη
Παράλληλα, το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα συνεισφέρει στην κοινωνική & ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του μαθητή, δίνοντας τους την δυνατότητα να δει την κοινωνία & τον εαυτό του υπό άλλο πρίσμα.
1. Ακούγοντας αληθινές ιστορίες ανθρώπων που κατάφεραν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες, το παιδί βελτιώνει το αίσθημα της αποδοχής & εμπιστοσύνης στον εαυτό του και στις ικανότητες του να νικήσει τα εμπόδια.
2. Η αλληλεπίδραση με την διαφορετικότητα και η αφομοίωση της, δημιουργούν συνθήκες ενσυναίσθησης, δίνοντας στον μαθητή την δυνατότητα να λειτουργήσει ως δυναμικός μοχλός αλλαγής μέσα στο κοινωνικό σύνολο.
Β. Η σημασία του Εκπαιδευτικού Προγράμματος στο σχολικό πλαίσιο
Σύμφωνα με την μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Discrimination in the European Union – 2006, 76% των Ελλήνων πιστεύουν ότι το σχολείο παίζει σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση των διακρίσεων. Οι διακρίσεις στηρίζονται σε βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις.
Την κοινωνία μας χαρακτηρίζουν προκαταλήψεις και στερεοτυπικές αντιλήψεις για την διαφορετικότητα και την αναπηρία. Όλες οι έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση επισημαίνουν ότι η απουσία προγραμμάτων ευαισθητοποίησης των μαθητών, αλλά και γενικά ενός ευρύτερου συνόλου, απέναντι στα άτομα με αναπηρία:
– Διαιωνίζει τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις
– Ισχυροποιεί τον στιγματισμό και την περιθωριοποίηση
Η αλληλεπίδραση ευπαθών κοινωνικών ομάδων με την ευρύτερη ομάδα των μαθητών είναι βασική προϋπόθεση για την αλλαγή στάσης και νοοτροπίας σχετικά με την διαφορετικότητα και την αναπηρία.
Αφυπνίζοντας τους μαθητές γενικής αγωγής και κατ’ επέκταση το άμεσο και έμμεσο περιβάλλον τους, δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις ευαισθητοποίησης & συνειδητοποίησης του ευρύτερου πληθυσμού, με απώτερο μελλοντικό σκοπό, την διασφάλιση & απόδοση των βασικών δικαιωμάτων των ανθρώπων με αναπηρία.
Η αφύπνιση, μέσω βιωματικής μάθησης, στο σχολικό πλαίσιο στοχεύει στην:
Κατανόηση των μαθητών γενικής εκπαίδευσης και του γενικού πληθυσμού για την πραγματικότητα της διαφορετικότητας: «Ενημερώνομαι, Εξοικειώνομαι, Συνειδητοποιώ, Σκέφτομαι Αλλιώς, Αλλάζω Στάση».
Κοινωνική ένταξη όλων των νέων με αναπηρία σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας: «Με βλέπουν, Συνειδητοποιούν τις δυνατότητες που έχω, αλλά και τα εμπόδια που αντιμετωπίζω, Με σκέφτονται, Αλλάζουν Στάση».
Σε μια σύγχρονη κοινωνία, ο ευαισθητοποιημένος & ενημερωμένος μαθητής σήμερα δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για έναν συνειδητοποιημένο πολίτη αύριο.
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Μαθαίνω να βλέπω τον άνθρωπο» δίνει την δυνατότητα στους μαθητές να προσεγγίσουν την καθημερινότητα ενός νέου με αναπηρία, μέσα από έναν αυθόρμητο και ειλικρινή διάλογο. Ακούνε πραγματικές ιστορίες ανθρώπων που βρήκαν λύσεις στα δικά τους εμπόδια & τρόπους για να νικήσουν τις αντιξοότητες. Πέρα από την εξοικείωση με την αναπηρία, είναι ένα μάθημα ζωής που διαμορφώνει ένα καινούργιο κώδικα επικοινωνίας, χτίζοντας μέσα από την βιωματική διαδικασία, σχέσεις κατανόησης, σεβασμού και αποδοχής. Επίσης ενδυναμώνει την έννοια του κοινωνικού συνόλου, της συντροφικότητας και της συνείδησης, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας & στους άλλους.
Γ. Σε ποιούς απευθύνεται (άμεσα-έμμεσα)
– Παιδιά και νέοι σε αντίξοες συνθήκες διαβίωσης
– Μαθητές Πρωτ. και Δευτ. Εκπαίδευσης – φοιτητές
– Γονείς & Σύλλογοι γονέων παιδιών γενικής και ειδικής αγωγής
– Εκπαιδευτικοί – Κοινωνικοί λειτουργοί – Ψυχολόγοι – Εργοθεραπευτές κλπ
– Γενικότερος πληθυσμός που συμμετέχει στις δράσεις μας
Δ. Μεθοδολογία
Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, το οποίο έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας, πραγματοποιείται το σχολικό έτος 2017 – 2018, εντός & εκτός Αττικής, στο σχολικό πλαίσιο και κατά τη διάρκεια διδακτικής ώρας. Σχεδιάστηκε με γνώμονα τις ηλικιακές ομάδες μαθητών και κατ’ επέκταση τις διαφορετικές ανάγκες προσέγγισης και ενημέρωσης που προκύπτουν.
Το πρόγραμμα απευθύνεται στην Πρωτοβάθμια & Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.