Του Λίνου Υφαντή,
Μια άγνωστη προσωπικότητα που χρήζει ερεύνης είναι ο Ιερομόναχος Ζαχαρίας Καραντινός. Κατάγεται από την Αιτωλία χωρίς να έχει εξακριβωθεί η ακριβής τοποθεσία. Ήταν εγγονός της Αλτάνης Καραντινού, μιας επιφανούς γυναίκας στο Αιτωλικό του 17ου αιώνα. Φαίνεται να έζησε στα τέλη του 17ου αιώνα έως τις αρχές του 18ου. Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το που έζησε ο Ζαχαρίας Καραντινός. Εκείνο που φαίνεται μέσα από τα γραπτά του, είναι ότι έζησε σίγουρα στην Αιτωλοακαρνανία και ένα μεγάλο διάστημα στη Βλαχία της Ρουμανίας.
Το έργο του, αν και αποσπασματικά σωζόμενο, προκαλεί εντύπωση. Συνέταξε την ακολουθία και τα συναξάρι των Νεομάρτυρων Χρίστου και Πανάγου, οι οποίοι θανατώθηκαν στη Γαστούνη Ηλείας το 1716. Επρόκειτο ουσιαστικά για θύματα των Οθωμανών, οι οποίοι μετά τη φυγή των Ενετών επανέκτησαν τον έλεγχο σε αυτές τις περιοχές και άρχισαν τις διώξεις. Η σύνταξη αυτών των εκκλησιαστικών κειμένων σύμφωνα με μελετητές συντελεί στο γεγονός ότι ο Ζαχαρίας Καραντινός είχε επαρκή πληροφόρηση για το τι συνέβαινε στη γειτονική Ηλεία λόγω του ότι είχε δεσμούς με την Αιτωλοακαρνανία.
Οι τραγωδίες στα αρχαία Ελληνικά.
Ο ιερομόναχος Καραντινός είχε συγγράψει τραγωδίες στα αρχαία Ελληνικά εκείνη την περίοδο, την Δόμνα και τον Άβελ. Όπως μας μεταφέρουν οι Ιωαννίδης & Πούλχερ, “Η Δόμνα δραματοποιεί ένα επεισόδιο από το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1711, όταν ο βοεβόδας της Βλαχίας αναγκάζεται να πολεμήσει στην πλευρά του Σουλτάνου εναντίον του Τσάρου, αυτομολεί όμως και συμπολεμεί με τα ρωσικά στρατεύματα. Ο Σουλτάνος πιάνει τους τρεις γιους του, και στο τέλος και τον ίδιο. Τα ομιλούντα πρόσωπα είναι η Τροφός, η Θεράπαινα, η Δόμνα η τούτου γυνή (του Κωνσταντίνου βοεβόδα), ο «άρραβας», ο Κωνσταντίνος, χορός νεανίδων, ο «βασιλεύς αρράβων» (Σουλτάνος), «ο α’, ο β’ και γ’ υιός Κωνσταντίνου», και η θυγάτηρ.”.
Οι ίδιοι μας διασώζουν πληροφορίες για την δεύτερη «τραγωδία», τον “Άβελ”: Έχει θρησκευτική υπόθεση, πραγματεύεται την εκδίωξη των προπατόρων από τον Παράδεισο και τη δολοφονία του Άβελ από τον αδελφό του Κάιν. Τα ομιλούντα πρόσωπα είναι ο Αδάμ και η Εύα, ο Άβελ και ο Κάιν, αλλά και ο Θεός, ένας άγγελος φύλακας, το σώμα, η ψυχή, ένας χορός κ.λπ.
Το κείμενο είναι σχολιασμένο στο πλάι και έπονται και άλλα θρησκευτικά και ψυχοφελή ποιήματα. Η γλώσσα, σε αντίθεση με τις κωμωδίες, όπου κυριαρχεί η καθομιλουμένη μεικτή των Φαναριωτών διαβρωμένη με τουρκικές και ρουμανικές εκφράσεις και έννοιες, είναι αρχαΐζουσα και επηρεασμένη υφολογικά από τη θρησκευτική θεματολογία.”
Το έργο του Καραντινού προκαλεί εντύπωση καθώς πιάνει τον ιστορικό σφυγμό εκείνης της περιόδου, για αυτό και χρήζει περισσότερης διερεύνησης.
Με πληροφορίες από:
Γρηγόρης Ιωαννίδης, Βάλτερ Πουχνερ, Πορίσματα αποστολής της Ελληνικής Θεατρολογίας σε αρχεία Ρουμανικών Πόλεων.
Χρήστου Πανάγου, Ἡ Ἀκολουθία προς τιμήν τῶν Νεομαρτύρων Χρίστου και Πανάγου.
Αναλυτικές πλήροφορίες για το έργο του Καραντινού για τους Νεομάρτυρες υπάρχουν στο βιβλίο του Γιάννη Χατζή, Ζαχαρίου Καραντινοῦ, Ἱερομονάχου τοῦ ἐξ Αἱτωλίας Ἀκολουθία καὶ Συναξάριο τῶν Νεομαρτύρων Χρίστου καὶ Πανάγου τῶν ἐκ Γαστούνης (1716).