Η Μακεδονία του “Προφήτη Ηλία” ( Ιλιντεν σλαβιστί) δεν ξανασυστήνεται στην Ελληνική ιστορία. Πολλώ δε μάλλον έχει και πολλούς γνώριμους της ανά την επικράτεια ακόμα και στο Αγρίνιο. Ο εδώ γνώριμος της λέγεται Νικόλαος Παναγιώτου.
Το Ίλιντεν μάθαμε πρόσφατα ότι ήταν μια εξέγερση των σημερινών σκοπιανών τρόπο τινά εναντίον των Οθωμανών το 1903. Μόνο που το Ίλιντεν οργάνωσε το ΕΜΕΟ (Εσωτερικό Μακεδονο-Αδριανουπολίτικο Επαναστατικό Κομιτάτο). Αρχικά μιλούσε για ανεξάρτητη Μακεδονία αλλά αργότερα προσεταιρίστηκε τον Βουλγαρικό επεκτατισμό. Από τότε ξεκίνησε ένας ακήρυχτος τριμελής πόλεμος μεταξύ Βουλγάρων, Ελλήνων και Οθωμανών στα εδάφη της σημερινής Μακεδονίας που τότε άνηκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία.
Η ΕΜΕΟ, εμπνευστής του Ίλιντεν, αποτέλεσε κατά ένα μεγάλο βαθμό μήτρα των κομιτατζήδων, ένοπλων τμημάτων που είχαν ως σκοπό τον εκβουλγαρισμό των εδαφών της σημερινής βόρειας Ελλάδας.
Η ηττημένη τότε Ελλάδα από τον πόλεμο του 1897 δεν ενεπλάκη άμεσα. Ενεπλάκησαν όμως ένοπλα σώματα που συμμετείχαν στον ακήρυχτο αυτόν πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε αμέσως μετά το Ίλιντεν. Το πιο γνωστό θύμα είναι ο Παύλος Μελάς το 1904. Τα τμήματα αυτά στελεχώθηκαν από ενθουσιώδεις νέους από όλη την τότε ελληνική επικράτεια.
Κάπως έτσι εντάχτηκε και ένας Αγρινιώτης καπνεργάτης, ο 27χρονος τότε Νικόλαος Παναγιώτου. Στην Αθήνα είχε γνωρίσει τον Δημήτρη Γκογκολάκη (η αλλιώς Καπετάν Μητρούση) του οποίου οι κομιτατζήδες έσφαξαν γυναίκα και παιδί. Πέρασε μαζί με αυτόν στις Σέρρες και εκεί έπεσε ηρωϊκά ύστερα από πολύωρη μάχη με τους Οθωμανούς.
Και πάμε στο δια ταύτα: Που συναντήθηκε ο Παναγιώτου με τη Μακεδονία του Ίλιντεν;
Η αλήθεια είναι ότι ο Παναγιώτου έψαξε να τους βρει στα πρόσωπα των κομιτατζήδων μαζί με τον Μητρούση, 4 χρόνια μετά από την εξέγερση αυτή. Στον Παναγιώτου το Ίλιντεν μπορεί να μην έλεγε τίποτα, μπορεί να μην το ήξερε καν. Οι κομιτατζήδες όμως το ήξεραν γιατί ξεκίνησαν ή θα ήθελαν να ξεκινήσουν από εκεί.
100 χρόνια μετά το Ίλιντεν ξανασυναντά τον Παναγιώτου. Αυτή τη φορά ο Παναγιώτου δεν έψαξε άθελα του να το βρει. Τον έψαξε όμως ο Βαλκανικός αναθεωρητισμός που ξύνει πληγές της ιστορίας και τις σκεπάζει με το Ίλιντεν ως password.
Όπως και να έχει, η αλληγορική συνάντηση Ίλιντεν-Παναγιώτου δεν θα είναι ευχάριστη. Μάλλον θα καταστήσει το μικρό παρκάκι στην οδό Δεληγιώργη όπου αναπαύεται η προτομή του Παναγιώτου ακόμα πιο μοναχικό για τον Αγρινιώτη ήρωα-ήταν που ήταν μοναχικό. Κάπως έτσι θα φτάνει η θυσία ενός ήρωα και κατ΄επέκταση ενός χώρου στη μερική -να μην υπερβάλλουμε- αυτοαναίρεση της. Εκτός και αν μπει το Ιλιντέν ξανά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας-το πιο πιθανό.
Λ.Υ.