Σύσσωμος ο αθηναϊκός Τύπος καταπιάνεται με τον πρόβλημα των σκουπιδιών του Πύργου που αφορά και την Αιτωλοακαρνανία καθώς από την Ηλεία θα μεταφερθούν απορρίματα τουλάχιστον στον ΧΥΤΑ της Στράτου. Σε δημοσίευμα της Καθημερινής που παραθέτουμε υπάρχει και αναφορά στην υπόθεση του 2009 όταν σύμφωνα με πόρισμα του ΣΔΟΕ φορτηγά που εμφανίζονται να κάνουν μεταφορά σκουπιδιών στον ΧΥΤΑ Μεσολογγίου δεν καταγράφηκαν στην είσοδο του ΧΥΤΑ και στο βιβλίο επισκεπτών. Αναλυτικά το δημοσίευμα:
Ο διαρκής εφιάλτης των σκουπιδιών
Ρεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΥΡΓΟΣ- ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Εμφανίστηκε από το διπλανό στενό κουβαλώντας με κόπο μέχρι την οδό Αγίου Αρτεμίου δύο παραφουσκωμένες σακούλες σκουπιδιών. Μόλις τις πέταξε όμως πάνω σε ένα λόφο απορριμμάτων ακούστηκε η φωνή μιας γειτόνισσας: «Τι κάνεις; Με ποιο δικαίωμα τα ρίχνεις και εσύ εδώ; Δεν έχεις σκουπίδια στη δική σου πολυκατοικία;». Ο καβγάς κράτησε λίγα λεπτά, με τη μία γυναίκα να διαμαρτύρεται για τις σακούλες που σαπίζουν εδώ και επτά μήνες έξω από την αυλή της και την άλλη να εξηγεί ότι παντού στην πόλη η εικόνα είναι ίδια. Στον Πύργο Ηλείας η κρίση υπερσυσσώρευσης 10.000 τόνων σκουπιδιών στον αστικό ιστό δοκιμάζει πλέον και τα όρια της αρμονικής συμβίωσης.
Κάτοικοι του Πύργου πασπαλίζουν με ασβέστη σωρούς σκουπιδιών σε μια αυτοσχέδια πρόχειρη λύση για να περιορίσουν τη δυσοσμία. Κάποιοι άλλοι ανάβουν τις νύχτες μικρές φωτιές για να μειώσουν τον όγκο των απορριμμάτων. Και ορισμένοι τα εξορίζουν σε άλλες γειτονιές. Τα μεταφέρουν –ακόμη και με τα αυτοκίνητά τους– σε σωρούς μακριά από το δικό τους οικοδομικό τετράγωνο.
Ο φόβος των μικροβίων
«Δεν ξέρουμε τι είναι καλύτερο. Να τα καίμε, να τα μυρίζουμε, να τα κρατάμε στα σπίτια μας;» αναρωτιέται η Μαρία Κλάδη, πρόεδρος συλλόγου γονέων και κηδεμόνων στο 3ο Δημοτικό Σχολείο. Τις συζητήσεις των γονέων πλέον μονοπωλεί ο φόβος των μικροβίων. Συμβουλεύουν τα παιδιά τους να κινούνται σε λιγότερο επιβαρυμένους δρόμους, ενώ σε επιστολή τους προς τους αρμόδιους φορείς ζητούν να μην ανοίξουν αύριο τα σχολεία για λόγους δημόσιας υγείας.
Εδώ και τουλάχιστον μία πενταετία ο Πύργος ζει με τον εφιάλτη των σκουπιδιών. Η πόλη έχει κηρυχθεί 14 φορές σε έκτακτη ανάγκη, ενώ μια ομάδα μεταφορέων και εργολάβων χαρακτηρίστηκε από τον εισαγγελέα Πύργου ως «εγκληματική οργάνωση» επειδή φέρεται για μια περίοδο το 2009 να μετέφερε τα απορρίμματα της πόλης σε μη αδειοδοτημένους χώρους. Οπως φαίνεται από έρευνα της «Κ», η εικόνα σήμερα θα μπορούσε να ήταν διαφορετική εάν η περιοχή δεν εγκλωβιζόταν για δύο δεκαετίες σε τοπικιστικές κόντρες, πολιτική ολιγωρία και ανορθόδοξες λύσεις.
«Ολοι οι υποψήφιοι χρησιμοποιούσαν τα σκουπίδια για να βγουν δήμαρχοι. Ελεγαν ότι έχουν τις λύσεις. Αλλες φορές ύστερα από δύο – τρεις μήνες τα μάζευαν έστω και παράνομα. Πλέον δεν προχωράει τίποτα» λέει η κ. Κλάδη.
«Δεν μπορώ να κάνω κάτι παράνομα και να μου περάσουν χειροπέδες. Ας μας πει η κυβέρνηση τι να κάνουμε. Αν είναι λύση να μεταφέρω τους 10.000 τόνους στην κεντρική πλατεία ας μου το πουν» λέει ο δήμαρχος Πύργου Γαβρίλης Λιατσής όταν τον συναντάμε στο γραφείο του. Μόλις έχει ενημερωθεί ότι ένας διαγωνισμός για μεταφορά μέρους των συσσωρευμένων σκουπιδιών σε ΧΥΤΑ άλλου νομού κρίθηκε ασύμφορος. Ο δήμος έθετε ως όριο τα 31,50 ευρώ ανά τόνο, ενώ οι δύο μειοδότες που ενδιαφέρθηκαν προσέφεραν 39 ευρώ και 56,39 ευρώ ανά τόνο.
«Εχει μπλέξει σε μεγάλη συμφορά η Ηλεία» λέει στην «Κ» ο Τάκης Αντωνόπουλος, πρώην νομαρχιακός και δημοτικός σύμβουλος. Ηταν το 1992 όταν ο ίδιος υπέδειξε στη θέση Τριανταφυλλιά μια έκταση 300 στρεμμάτων, όπου θα μπορούσε να κατασκευαστεί χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ). Η προσπάθειά του όμως δεν τελεσφόρησε. «Περίμενα από τότε ότι θα φτάναμε κάποτε σε αυτό το σημείο. Να μας στοιχίζει η μεταφορά ενός κιλού σκουπιδιών όσο θα στοίχιζαν πέντε κιλά κρέας» λέει.
Τριανταφυλλιά, η χαμένη ευκαιρία του ’92
«Υπάρχει έλλειψη σχεδιασμού» λέει στην «Κ» ο Γιώργος Ανδριόλας. Πρόσφατα παραιτήθηκε από τη θέση του αντιδημάρχου Πύργου γιατί όπως αναφέρει υπάρχει «κενό νόμου» που εμποδίζει την τοπική αυτοδιοίκηση να βρει ενδιάμεση λύση στη διαχείριση απορριμμάτων. Εξηγεί ότι τα σκουπίδια της πόλης θα έπρεπε βάσει νόμου είτε να πηγαίνουν σε ΧΥΤΑ –που δεν φτιάχτηκε ποτέ στον νομό Ηλείας– είτε να αποθηκεύονται προσωρινά σε αδειοδοτημένους χώρους μέχρι την κατασκευή χώρου υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). «Σίγουρα έχουν μεγάλη ευθύνη και οι αιρετοί. Οσο όμως δεν ολοκληρώνεται το εργοστάσιο της ολικής διαχείρισης, πόσο προσωρινή μπορεί να είναι η αποθήκευση των σκουπιδιών;» λέει.
Το 2005 ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Δυτικής Ελλάδας προέβλεπε την κατασκευή ΧΥΤΥ και εργοστασίου διαχείρισης στο ίδιο σημείο όπου δεν έγινε το 1992 ο ΧΥΤΑ της Τριανταφυλλιάς. Εως και σήμερα το εργοστάσιο δεν έχει κατασκευαστεί. Αν και έχει οριστεί ανάδοχος, δεν έχει υπογραφεί ακόμη η σύμβαση καθώς η κοινοπραξία αναζητεί χρηματοδότηση στον τραπεζικό τομέα. Παρά τις πολυετείς καθυστερήσεις όμως, μέριμνα για βιώσιμη ενδιάμεση λύση τόσα χρόνια δεν υπήρξε από τοπικούς φορείς.
Ο ΧΥΤΑ που δεν έγινε
«Την πονάω αυτή την περιοχή» λέει ο Τάκης Αντωνόπουλος καθώς ανηφορίζουμε με το τζιπ του στην Τριανταφυλλιά, μια περιοχή 14 χιλιόμετρα μακριά από τον Πύργο, χωμένη στη λεκάνη μιας πλαγιάς.
Στα 82 του χρόνια ο πρώην δημοτικός σύμβουλος παραμένει ο ακτιβιστής της πόλης. Εχει βαριά χειραψία, στεντόρεια φωνή και γίνεται δεκτός με σεβασμό στα καφενεία των χωριών. Εξω από το σπίτι του ανάρτησε πανό με σύνθημα «ο Πύργος κερνάει σκουπίδια για το Πάσχα». Παρόμοιες αφίσες κόλλησε και σε καταστήματα.
«Το ’90, ο Πύργος έριχνε τα σκουπίδια του στη θάλασσα, λίγα μέτρα από τα κύματα στην παραλία Επιταλίου. Η Αμαλιάδα έκαιγε τα δικά της στα Κονιδέικα. Επρεπε να σταματήσει αυτή η καταστροφή» λέει. Αφού εντόπισε την τοποθεσία στην Τριανταφυλλιά κατάφερε να συγκεντρώσει –σε «χρόνο ρεκόρ» όπως λέει– όλες τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις. Ο χώρος εγκρίθηκε από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ και δαπανήθηκαν πάνω από 150 εκατ. δραχμές για μελέτες, έργα υποδομής και οδό προσπέλασης.
Ο χάρτης της περιοχής από έρευνα του ΙΓΜΕ Τρίπολης στις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Το 1995 μάλιστα σε έκθεση του Εργαστηρίου Υγιεινής του Πανεπιστήμιου Πατρών με παραλήπτη τον δήμο Αμαλιάδας τονιζόταν η αναγκαιότητα της δημιουργίας ΧΥΤΑ. Σύμφωνα με εκείνη την έκθεση ο χώρος ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) στα Κονιδέικα λειτουργούσε «κατά παράβαση όλων των κανόνων Υγειονομικού Κανονισμού του 1965».
Ο «νόμος του αντιδρώντος»
Υπολείπονταν περίπου 70 ημέρες μέχρι την ολοκλήρωση του έργου τότε στην Τριανταφυλλιά όταν όλα πάγωσαν. Πολίτες της Αμαλιάδας αντέδρασαν δυναμικά, ενώ ο εργολάβος εγκατέλειψε τον χώρο ύστερα από απειλές που φέρεται να δέχτηκε για κάψιμο των μηχανημάτων του. «Κερδίζαμε στα δικαστήρια και χάναμε στην πράξη γιατί υπερίσχυε ο νόμος του αντιδρώντος» λέει ο δικηγόρος Θεόδωρος Αντωνόπουλος που είχε συνδράμει νομικά τότε τον πατέρα του στην προσπάθειά του. Ο πρώην δήμαρχος Ηλιδας, Γιάννης Λυμπέρης ήταν κάθετα αντίθετος τότε στη δημιουργία ΧΥΤΑ στην Τριανταφυλλιά. Αμφισβητούσε ότι θα τηρούνταν οι περιβαλλοντικοί όροι. «Η χρηματοδότηση ήταν μικρή για τόσο μεγάλο έργο. Θα έφτιαχναν μια χαράδρα γεμάτη σκουπίδια, χωρίς προστασία και θα είχαμε μια βόμβα πάνω από την Αμαλιάδα. Είμαι περήφανος που το απέτρεψα», λέει.
Παράγοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης και πολίτες του Πύργου που μίλησαν στην «Κ» εξηγούν ότι η αντίθεση στο έργο τότε βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό και στην άτυπη κόντρα μεταξύ του Πύργου και της γειτονικής Αμαλιάδας. Μια διαμάχη που ξεκινούσε από τα ποδοσφαιρικά, συνεχιζόταν στη διεκδίκηση της έδρας του νοσοκομείου του νομού και κατέληγε στο θέμα της διαχείρισης των σκουπιδιών. «Πυρετός να έπεφτε στον Πύργο θα ήθελε και η Αμαλιάδα να κολλήσει», λέει ο Τάκης Αντωνόπουλος. Ο ίδιος, αν και είχε εξασφαλίσει στήριξη σε επίπεδο νομαρχίας, λέει ότι έχασε τους συμμάχους του μετά την καθιέρωση εκλογών για αιρετούς νομάρχες το 1994. «Πλέον είχαν να διεκδικήσουν ψήφους και από την Αμαλιάδα», λέει.
Αφού ναυάγησε το σχέδιο της Τριανταφυλλιάς οι εκάστοτε δήμαρχοι επέλεγαν για χρόνια ως λύση τους ΧΑΔΑ έως ότου κάποιοι εξ αυτών κορέστηκαν και άλλοι έκλεισαν έπειτα από κινητοποιήσεις κατοίκων και την απειλή προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το 2009, όταν έκλεισε ο ΧΑΔΑ στην περιοχή Αγκινάρα που χρησιμοποιούσε ο Πύργος, ο δήμος σύναψε σύμβαση με εργολάβο για μεταφορά των σκουπιδιών που είχαν συγκεντρωθεί στους δρόμους της πόλης στον ΧΥΤΑ Μεσολογγίου. Προγραμματική σύμβαση όμως δεν υπογράφηκε μεταξύ του δήμου Πύργου και του ΧΥΤΑ. «Δεν επιτρεπόταν η παραλαβή σκουπιδιών από άλλες περιφέρειες και η δημοσιοποίηση της μεταφοράς θα ξεσήκωνε τους κατοίκους της περιοχής», λέει ο τότε δήμαρχος Μάκης Παρασκευόπουλος.
Σύμφωνα με πόρισμα του ΣΔΟΕ όμως χιλιάδες τόνοι σκουπιδιών δεν κατέληξαν ποτέ στο Μεσολόγγι. Οπως αναφέρεται στο πόρισμα φορτηγά που εμφανίζονται να κάνουν τη μεταφορά δεν καταγράφηκαν στην είσοδο του ΧΥΤΑ και στο βιβλίο επισκεπτών. Παράλληλα, σε άλλη τοποθεσία όπου θα οδηγούνταν, στο Κορωπί, ο τοπικός ΧΑΔΑ στη θέση Ντούκα φέρεται σύμφωνα με το πόρισμα να είναι ανενεργός από το 2007. Ο βασικός κατηγορούμενος για την υπόθεση, 46χρονος εργολάβος, προφυλακίστηκε για 14 μήνες και σήμερα είναι ελεύθερος με περιοριστικούς όρους. Δικάσιμος δεν έχει οριστεί ακόμη.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ- www.kathimerini.gr