(Φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο του Κωνσταντίνου Δ. Παρρά)
Μπορεί στις μέρες μας, για κάποιους, ο εορτασμός της επετείου της 28ης Οκτωβρίου 1940, ημερομηνία κήρυξης του πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδας,να έχει λάβει ένα χαρακτήρα εθιμοτυπικό, ξεχνούν όμως ότι κάποιοι άλλοι, οι ίδιοι οι γεννήτορές μας, υπήρξαν μάρτυρες της πιο πρόσφατης και πλέον ένδοξης ιστορικής περιόδου για τον τόπο μας. Πολλοί θυσιάστηκαν, οι υπόλοιποι επέζησαν με συνείδηση καθαρή και μνήμη ολοζώντανη.
Αποτίοντας μικρό φόρο τιμής στη μνήμη του αείμνηστου πατέρα μου, αλλά κυρίως συμβάλλοντας στη διατήρηση της συλλογικής ιστορικής μνήμης της ιδιαίτερης πατρίδας του, του Αγγελοκάστρου και των συγχωριανών του, δημοσιεύω φωτογραφίες ως τεκμήρια ζωής μίας γενιάς και ιστορίας ενός τόπου.
Στην πρώτη φωτογραφία εικονίζονται τρεις Ιταλοί στρατιώτες να απολαμβάνουν το ποτό τους (λικέρ;) στο μοναδικό τραπέζι, εμπρός από το
‘ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ-ΧΑΡΤΟΠΩΛΕΙΟΝ’, σύμφωνα με την ανηρτημένη πινακίδα.
Την πλειονότητα των παρακείμενων θεατών, αποτελούν πιτσιρίκοι που στέκονται με φυσικότητα,αμηχανία αλλά και χαρακτηριστική καχυποψία.
Τα πρόσωπα είναι σχεδόν αδύνατο πια να ταυτιστούν, το σκηνικό όμως, χαρακτηριστικό της ελληνικής επαρχίας για την εποχή, τοποθετείται, από σημερινή μαρτυρία[1], στο κατεδαφισμένο ‘παλιό καφενείο της Εκκλησίας[2]’.
Στη φωτογραφία πάνω αριστερά εικονίζονται πάλι τρεις Ιταλοί στρατιώτες (άραγε οι ίδιοι;)
συνοδείᾳ σκύλου,οι δύο εξ αυτών με θερινή στρατιωτική στολή και , να κρατούν περιχαρείς φρούτα εποχής, πεπόνια!! Χωρίς περαιτέρω σχολιασμό, η αίσθηση του στιγμιοτύπου, αποτυπώνεται από τον ίδιο τον κάτοχο της φωτογραφίας (ηλικίας 16 ετών τότε), με τρόπο γλαφυρό και σκωπτικό συνάμα, στη ιδιόχειρη σημείωση, στην πίσω πλευρά της φωτογραφίας,
γράφοντας:
‘ Ἐνθύμιον φιλίας
Μετά από την κατάντια τους οἱ Ἰταλοί
ἔσκαφταν στ’ ἀμπέλια
Ἀγγελόκαστρον 29-5-44’
Πέραν της ευθυμίας, την οποία προκαλεί το φωτογραφικό αυτό αποτύπωμα της στιγμής, αποτελεί κυρίως τεκμήριο εποχής, καθώς υπενθυμίζεται ότι, ήδη από το καλοκαίρι του 1943, οι Συμμαχικές Δυνάμεις είχαν αποβιβασθεί σε Ιταλικό έδαφος (Σικελία) και επέλαυναν προς την Ευρωπαϊκή ενδοχώρα, ενώ λίγο αργότερα, οι Ιταλικές Κατοχικές Δυνάμεις, όπως και σε όλη την Ευρώπη, εάν δεν συνεργάζονταν, διώκονταν ή ακόμα και εξολοθρεύονταν από το Γερμανικό Στρατό. (Φέτος συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από τη σφαγή της μεραρχίας Acqui στην Κε
φαλονιά από τους Γερμανούς). Πολλοί λοιπόν εναπομείναντες Ιταλοί στρατιώτες, για να γλυτώσουν από τη Γερμανική εκδίκηση, μέχρι να βρουν τρόπο διαφυγής στη χώρα τους, βρήκαν
καταφύγιο σε σπίτια Ελλήνων,στη χώρα των οποίων εισήλθαν λίγο νωρίτερα ως Στρατός
Κατοχής!!
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΠΟΥ ΓΗΣ.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023
Δημήτριος Κωνσταντίνου Παρράς
Αρχαιολόγος
[1] Ευχαριστώ θερμά τον Θεόδωρο Λ. Τσιλίκα, καθηγητή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, εγκάρδιο φίλο και συγχωριανό για την ανεύρεση της προσωπικής μαρτυρίας συγχωριανού μας.
[2] πρβλπ. και φωτο σελ.275 στο ‘Το Αγγελόκαστρο της Αιτωλίας, Τόμος Α΄,Συμβολή στην Ιστορία του Τόπου’, Ευθ. Α. Πριόβολος, Αθήνα 1998.