*Tου Ανδρέα Σκαρτσάρη
Όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε πόλεις. Αυτό δημιουργεί τόσο ευκαιρίες όσο και προκλήσεις που πρέπει να εξισορροπηθούν προσεκτικά για διατηρηθεί η αειφόρος ανάπτυξη. Ο Αριστοτέλης στο έργο του «Πολιτικά» ξεκαθαρίζει ότι η πόλη δεν αποτελεί ανθρώπινη επινόηση προς εξασφάλιση της επιβίωσης, αλλά φυσική επιταγή προς επίτευξη της ευδαιμονίας.
Οι πόλεις προσπαθούν να ανταποκριθούν στην ανάγκη των ανθρώπων για στέγη, φαγητό και ύπνο και ας είναι σε μεγάλη απόσταση από τη δουλειά τους. Από την Νέα Υόρκη ως το Πεκίνο, η επιτακτική ανάγκη ήταν πάντοτε η συσσώρευση ταλέντου, γνώσης και εργασίας περισσότερων ανθρώπων. Η υγεία, που συνδέεται στενά με το περιβάλλον στο οποίο ζουν, ποτέ δεν είχε ποτέ ληφθεί σοβαρά υπόψιν. Τα περιστατικά παχυσαρκίας και των σχετιζόμενων ασθενειών, καρδιακών παθήσεων, διαβήτη και καρκίνου έχουν αυξηθεί σημαντικά σε αυτές τις πόλεις. Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα αποτελεί η επιδείνωση της ψυχικής υγείας των πολιτών.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε συνειδητοποιήσει ότι θα χρειαστούν θεμελιώδεις κοινωνικές και πολιτιστικές αλλαγές για να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Από το 1987 έχει δημιουργηθεί το δίκτυο υγειών πόλεων ”Healthy cities” η ταξινόμηση των οποίων γίνεται με βάση τις παροχές υγιεινής ζωής που διαθέτουν όπως γυμναστήρια,πάρκα,spa,κέντρα yoga και pilates,εστιατόρια για χορτοφάγους, καταστήματα με υγιεινά τρόφιμα και άλλα. Συνυπολογίζονται επίσης οι ώρες ηλιοφάνειας καθώς και το κόστος διαμονής των επισκεπτών σε αυτές τις πόλεις. Στην Ελλάδα τα πρωτεία κατέχει το Ηράκλειο Κρήτης που περιγράφεται σαν η πόλη που μπορείς να φας καλά και να αυξήσεις την βιταμίνη D.Στο εξωτερικό πρότυπο θεωρείται η Κοπεγχάγη, μια πόλη που έχει σχεδιαστεί για ποδήλατα -τα οποία είναι και ο ευκολότερος τρόπος να φτάσει κανείς στον προορισμό του-παρά το κρύο και τον υγρό καιρό. Οι άνθρωποι της πόλης πιστεύουν για το θέμα ότι ”η υγεία μας δίνει τη δυνατότητα να ζήσουμε τη ζωή που θέλουμε”
”Η πόλη δεν αποτελεί ανθρώπινη επινόηση προς εξασφάλιση της επιβίωσης, αλλά φυσική επιταγή προς επίτευξη της ευδαιμονίας ”Αριστοτέλης
Λόγω της πυκνής και κακής σε πολλές περιπτώσεις δόμησης σε μερικές πόλεις είναι δύσκολο να δημιουργηθούν πράσινοι πνεύμονες (πάρκα) ή κήποι ενώ και η ποδηλασία είναι επικίνδυνη στους δρόμους. Λέγοντας ”υγιή πόλη” όμως δεν εννοούμε μόνο την πεζοδρόμηση και τα ποδήλατα αλλά την σφυρηλάτηση συνολικά υγιεινών, κοινωνικών και ευτυχέστερων κοινοτήτων. Εκτός όμως από την κατασκευή εγκαταστάσεων και τη δημιουργία των αστικών χώρων πρέπει επίσης η χρήση αυτών των χώρων να διευκολύνεται. Οι εκδηλώσεις και ο οργανωμένος πολιτισμός του δρόμου μπορούν να συμβάλουν στη προώθηση της χρήσης της πόλης κάτι που σημαίνει ότι σωστές εγκαταστάσεις και ενεργή αστική κουλτούρα είναι στενά συνδεδεμένες και αλληλοεξαρτώμενες προυποθέσεις στη δημιουργία μιας υγιούς πόλης. Οι άνθρωποι εξάλλου, εμπνέονται από άλλους ανθρώπους στο δημόσιο χώρο. Επομένως αν θέλουμε να προωθήσουμε ένα ενεργό αστικό τρόπο ζωής θα πρέπει να επικεντρωθούμε στη διεύρυνση του αριθμού των ομάδων χρηστών με την οικοδόμηση αστικών χρησιμοποιήσιμων χώρων και τη διευκόλυνση ενός ενεργού αστικού τρόπου ζωής.
Η επένδυση στη βελτίωση της ποιότητας των πόλεων προσφέρει ένα μεγάλο αριθμό πλεονεκτημάτων. Ανάμεσα σε αυτά είναι το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, χαμηλότερο κόστος αντιμετώπισης ασθενειών που έχουν σχέση με τον κακό τρόπο ζωής, καλύτερη οδική ασφάλεια και μεγαλύτερη αστική ανθεκτικότητα στην αλλαγή κλίματος.
Η δημιουργία αστικών τοπίων που μας ενθαρρύνουν να παίζουμε και να δραστηριοποιούμαστε είναι μέρος αυτού που κάνει μια πόλη υγιή. Η πρόκληση είναι ο τρόπος που θα δημιουργήσουμε εγκαταστάσεις και αστικούς χώρους για όλους.