Οι πρώτες ευρωεκλογές που θυμάμαι ήταν το μακρινό 1984! . Εποχή ΠΑΣΟΚ και Ανδρέα Παπανδρέου. Η Ελλάδα πριν λίγα μόλις χρόνια είχε γίνει μέλος της ΕΟΚ. Η Ελλάδα του ’80 ζούσε την δική της ουσιαστική μεταπολίτευση, τη δική της κοινωνική απελευθέρωση. Όλα (τουλάχιστον στα δικά μου μάτια) έμοιαζαν όμορφα και αισιόδοξα και πως θα μπορούσε άλλωστε ένα παιδί να τα βλέπει διαφορετικά.
Το ΠΑΣΟΚ νίκησε σε εκείνες τις Ευρωεκλογές. συμμετοχή των ψηφοφόρων στις κάλπες έφτασε το 77,17% και εάν θυμάμαι καλά η Νέα Δημοκρατία, μετά την ήττα στις Ευρωεκλογές, άλλαξε αρχηγό και ήρθε, στη θέση του παλαιού πολιτικού Ευάγγελου Αβέρωφ, ο Κώστας Μητσοτάκης (πατέρας του σημερινού αρχηγού, επίσης της ΝΔ, Κυριάκου Μητσοτάκη) που έμελλε να παραμένει αρχηγός για τα επόμενα 9 χρόνια.
Ο Κώστας Μητσοτάκης. λόγω της συμμετοχής του στα Ιουλιανά, είχε την κατηγορία του αποστάτη από τους πολιτικούς του αντιπάλους. «Εφιάλτη» θυμάμαι τον αποκάλεσε ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν ο Μητσοτάκης έγινε αρχηγός της ΝΔ.
Κι όμως ο Κώστας Μητσοτάκης συσπείρωσε στη ΝΔ ψηφοφόρους από ένα ευρύ πολιτικό φάσμα (από το Κέντρο μέχρι την άκρα Δεξιά) και παρότι ένα χρόνο μετά, το 1985, το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές, η ΝΔ νίκησε στις Ευρωεκλογές του 1989 (συμμετοχή 80,03%) και τις βουλευτικές του 1990 και κυβέρνησε από το 1990 έως το 1993.
Την Κυριακή 12 Ιουνίου 1994 στην Ελλάδα και στα υπόλοιπα έντεκα κράτη, μέλη της τότε Ευρωπαϊκής Ένωσης διεξήχθησαν οι επόμενες Ευρωεκλογές. Συμμετοχή στην Ελλάδα σε ποσοστό 71,24%. Οι έδρες της Ελλάδας μάλιστα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυξήθηκαν κατά μία (από 24 σε 25) λόγω μικρής αύξησης του πληθυσμού που καταγράφηκε στην απογραφή του 1991!
Τις εκλογές κέρδισε το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, με δεύτερο κόμμα τη ΝΔ του Μιλτιάδη Έβερτ πλέον (μετά την παραίτηση Μητσοτάκη) και τρίτο την Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά (μετέπειτα αρχηγού της ΝΔ και Πρωθυπουργού). Αυτή ήταν και η τελευταία εκλογική αναμέτρηση του Ανδρέα Παπανδρέου, αφού απεβίωσε δύο χρόνια αργότερα, το 1996.
Οι Ευρωεκλογές του 1999 διεξήχθησαν την Κυριακή 13 Ιουνίου 1999. Πρώτη η Νέα Δημοκρατία με αρχηγό τον Κώστα Καραμανλή, ένα νέο άνθρωπο και μετέπειτα Πρωθυπουργό και δεύτερο το ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη (Πρωθυπουργού ήδη από το 1996). Η αποτυχία της Πολιτικής Άνοιξης να εισέλθει στο Ευρωκοινοβούλιο σήμανε ουσιαστικά και το τέλος της στο πολιτικό σκηνικό. Συμμετοχή στις Ευρωεκλογές σε ποσοστό 70,25%.
Μπαίνουμε στον 21ο αιώνα με Κώστα Σημίτη, αρχηγό του ΠΑΣΟΚ και Πρωθυπουργό και Κώστα Καραμανλή, αρχηγό της ΝΔ. Παρότι ο Καραμανλής είχε νικήσει στις Ευρωεκλογές του 1999, έχασε στις βουλευτικές το 2000 (!), για να κερδίσει όμως τέσσερα χρόνια αργότερα (αλλά και το 2007) και να παραμείνει Πρωθυπουργός από το 2004 ως το 2009.
Οι επόμενες Ευρωεκλογές διεξήχθησαν την Κυριακή 13 Ιουνίου 2004. Οι έδρες της Ελλάδας μειώθηκαν κατά μία (24 από 25). Το ποσοστό συμμετοχής ήταν το χαμηλότερο μέχρι τότε, 63,22%. Νικητής η ΝΔ του Πρωθυπουργού (ήδη από το Μάρτη) Κώστα Καραμανλή και δεύτερο το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου!
Οι Ευρωεκλογές 2009 διεξήχθησαν στην Ελλάδα την Κυριακή 7 Ιουνίου 2009. Πρώτο κόμμα βγήκε αυτή τη φορά το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου με 36,7% και δεύτερη η Νέα Δημοκρατία με 32,3%. Οι έδρες της Ελλάδας μειώθηκαν περαιτέρω κατά δύο (22 από 24).
Στις Ευρωεκλογές του 2009 καταγράφηκε το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής σε εκλογική διαδικασία από τη μεταπολίτευση , γιατί είχαμε ποσοστό συμμετοχής μόλις 52,63%.
Στις Ευρωεκλογές του 2009 συμμετείχε για πρώτη φορά ο ΣΥΡΙΖΑ με αρχηγό τον Αλέξη Τσίπρα και έλαβε ποσοστό 4,7%.
Τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου (2009), το ΠΑΣΟΚ θα κερδίσει και τις βουλευτικές εκλογές και ο Γιώργος Παπανδρέου θα παραμείνει Πρωθυπουργός έως το 2011. Το τι ακολούθησε από το 2011 έως το 2015 με συχνές αλλαγές κυβερνήσεων, Παπαδήμος-Σαμαράς-Πικραμένος νομίζω θα απασχολήσει τον ιστορικό του μέλλοντος ως μια όχι και τόσο ομαλή περίοδος της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας μας.
Οι τελευταίες Ευρωεκλογές διεξήχθησαν στην Ελλάδα στις 25 Μαΐου 2014. Η Ελλάδα είχε το δικαίωμα εκλογής 21 ευρωβουλευτών, έναν λιγότερο από τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Νικητής των ευρωεκλογών αναδείχθηκε ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς του Αλέξη Τσίπρα, με 26,26%, και δεύτερη η Νέα Δημοκρατία του Αντώνη Σαμαρά. Τρίτη δύναμη αναδείχθηκε η Χρυσή Αυγή. Συμμετοχή 59,33%.
Σε λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, το Γενάρη του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας θα κερδίσει και τις εθνικές εκλογές και θα εκλεγεί Πρωθυπουργός, θέση που κατέχει μέχρι σήμερα.
Από τη σύντομη αυτή αναδρομή στις Ευρωεκλογές στην Ελλάδα είναι προφανή, μεταξύ άλλων, δύο χρήσιμα εκτιμώ συμπεράσματα:
Πρώτον η μεγάλη μείωση στο ποσοστό συμμετοχής στις Ευρωεκλογές, σταδιακά, από το ~80% στη δεκαετία του ’80, στο 70% τη δεκαετία του ’90 και στο 50-60% μετά το 2000 και το 2010.
Δεύτερον είναι επίσης προφανές το γεγονός ότι οι Ευρωεκλογές σηματοδοτούν πολύ συχνά πολιτικές εξελίξεις, ειδικά όταν προηγούνται εθνικών εκλογών σε σύντομο διάστημα, παρότι δεν είναι αυτό το αντικείμενο τους. Σημάδι ότι στην Ελλάδα η ψήφος στις Ευρωεκλογές εκφράζει διαχρονικά την άποψη του λαού και για εσωτερικά ζητήματα.
Τι θα συμβεί όμως, από τα παραπάνω, στις Ευρωεκλογές 2019 την Κυριακή 26 Μαΐου;
Οι Ευρωεκλογές αυτές γίνονται σε μια περίοδο που η Ευρώπη αντιμετωπίζει πολλά και μεγάλα ζητήματα. Ο Ευρωσκεπτικισμός κερδίζει έδαφος σε μεγάλες χώρες , ο εθνικισμός σε πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, αναπτύσσεται, το προσφυγικό είναι ένα μεγάλο θέμα που πρέπει να διαχειριστεί από το σύνολο των χωρών, οι διαφορές του πλούσιου Βορρά με το φτωχό Νότο οξύνονται διαρκώς.
Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας , οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία, οι συνεργασίες στην ενέργεια αλλά και η κατάσταση στο ζωτικό (κυρίως για εμάς) χώρο των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής είναι ανοικτά και κρίσιμα θέματα για το μέλλον της Ευρώπης.
Αυτά τα ζητήματα (θα έπρεπε να) απασχολούν όλους τους ψηφοφόρους και την ατζέντα των συζητήσεων για τις Ευρωεκλογές. Σε κάθε περίπτωση για αυτά τα θέματα θα πρέπει να πάμε να ψηφίσουμε στις Ευρωεκλογές, να πάρουμε θέση και να εκλέξουμε αυτούς που θα εκφράσουν καλύτερα τις απόψεις μας για το κοινό Ευρωπαϊκό μας μέλλον.
Αναπόφευκτα όμως, όπως είδαμε και στο παρελθόν, στα κριτήρια για την ψήφο μας μπαίνουν και τα θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης.
Το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, όπως έχει λίγο πολύ προεξοφληθεί από τα δύο μεγάλα κόμματα θα επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα.
Για παράδειγμα πιθανή ευρεία νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη θα σηματοδοτεί ανατροπή του πολιτικού σκηνικού και θα «απαιτηθούν», σχετικά άμεσα, εκλογές που ενδέχεται να οδηγήσουν σε κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία εκφράζουν μια πιο Φιλελεύθερη (ή Νεοφιλελεύθερη για τους αντιπάλους τους) πολιτική με ενίσχυση των επιχειρήσεων, σημαντική μείωση του ρόλου του Κράτους και εκχώρηση σημαντικού ρόλου στον ιδιωτικό τομέα σε κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, η κοινωνική ασφάλιση, η παιδεία , η ασφάλεια των πολιτών.
Η έμμεση από την άλλη επαναβεβαίωση (σε κάποιο βαθμό) της πολιτικής αποδοχής της Κυβέρνησης Τσίπρα και η στήριξη της από μεγάλα τμήματα του Ελληνικού λαού θα οδηγήσει αφενός μεν στην συνέχιση μιας πολιτικής με Σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά, όπως αναδιανομή πλεονασμάτων, διατήρηση του κράτους πρόνοιας, ενίσχυση χαμηλών εισοδημάτων και ενσωμάτωση κοινωνικών ανισοτήτων, αφετέρου δε στην πολιτική κυριαρχία του Αλέξη Τσίπρα στο χώρο της Κεντροαριστεράς με πιθανό αποτέλεσμα την ενίσχυση του σχηματισμού μιας νέας μεγάλης παράταξης στον πολιτικό αυτό χώρο.
Συνεπώς για όλα τα προηγούμενα, για την Ευρώπη αλλά και για την Ελλάδα, συμμετέχουμε σε αυτές τις κρίσιμες Ευρωεκλογές ώστε να συνδιαμορφώσουμε τις εξελίξεις. Άλλωστε αφορούν τη ζωή μας και το μέλλον των παιδιών μας. Καλή ψήφο!
*Διπλ/χος Ηλεκτρ. Μηχανικός, Ε.Μ. Πολυτεχνείου
Κάτοχος ΜΔΕ Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών