H «ώρα 2 της νυκτός» μια άλλη αφίσα
Επειδή αρκετοί με ρωτούσαν τι σήμαιναν τα περίεργα σκίτσα στην αφίσα που παρουσίασα κατά τις γιορτές εξόδου σημειώνω με πολλή αγάπη τα παρακάτω.
Κάθε χρόνο τις γιορτές Εξόδου πλαισίωνε και μια αφίσα. Μια εικόνα που είχε να κάνει με το ιστορικό γεγονός της 10ης Απριλίου του 1826 στο Μεσολόγγι. Πολλά έργα τέχνης, γλυπτά, μετάλλια, πίνακες, εικόνες, φιλοτεχνήθηκαν. Πάνω σε αυτά στηρίχθηκαν όλες σχεδόν οι αφίσες μέχρι σήμερα. Κυρίαρχο όμως ρόλο έπαιζε η Εικόνα της Εξόδου του Θεόδωρου Βρυζάκη. Η σύνθεσή της εξαιρετική. Οι πολεμιστές άνδρες –γυναίκες με τα καριοφίλια, τα γιαταγάνια, τα λιθάρια, το τείχος, το ξύλινο γεφύρι, η τάφρος και οι Τούρκοι από κάτω που τους περίμεναν, αποδίδονται με ζωντανά και λαμπερά χρώματα. Τέλεια αποτυπώνεται, η δύναμη, η ορμή, η λαχτάρα για ελευθερία. Και από ψηλά ο τριαδικός Θεός ευλογεί την πράξη. Αυτός είναι ο λόγος που όλη η Έξοδος είναι η εικόνα αυτή. Γιαυτό άλλωστε μέχρι σήμερα, εκτός από ορισμένες φορές, που τα θέματα της αφίσας αντλούνταν από κάποιους άλλους πίνακες, τα προγράμματα της εξόδου πλαισιώνονταν, όπως κι φέτος, με αποσπάσματα από την εικόνα της Εξόδου.
Ο λόγος που γράφω την παρούσα είναι καθαρά και μόνο ιστορικός. Πιστεύω ότι μια αφίσα εκπέμπει ένα μήνυμα. Στην προκειμένη περίπτωση ένα κομμάτι από την ιστορία. Επιθυμία μου είναι να γνωρίζουν τα Μεσολογγιτόπουλα και οι φιλίστορες, πως, από πού, και τι ώρα έγινε η Έξοδος. Επειδή μέσα από όλα τα ιστορικά κείμενα που γράφτηκαν, δεν προκύπτει ότι η Έξοδος έγινε όπως αποδίδεται από τη Εικόνα για τους εξής λόγους:
- Εάν βγαίνοντας έβρισκαν μπροστά τους του Τουρκαλβανοαιγύπτιους , οι οποίοι ήταν πάνω από 20.000 δεν υπήρχε περίπτωση να σωθεί ούτε ένας από τους εξοδίτες.
- Η πύλη από όπου βγήκαν δεν ήταν μια τοξωτή πύλη, αλλά ανοίγματα που άνοιξαν ανατολικά την ώρα της εξόδου.
- Βγαίνοντας δεν αντιμετώπισαν αμέσως τους Τούρκους αλλά μετά το τείχος περίμεναν σκυφτοί μπροστά από το αυλάκι του Ομέρ μέχρι να βγουν όλοι οι πολιορκημένοι.
- Έτσι επειδή μια αφίσα-σχεδίασμα είναι αφαιρετική και δημιουργείται από απλές γραμμές και χρώματα γιαυτό αναφέρονται ενημερωτικά, για τα σκίτσα που προανέφερα, τα παρακάτω.
Η «ώρα 2 της νυκτός». Οι Ελεύθεροι στην Ελευθερία.
Σε όλα τα ιστορικά κείμενα αυτή η ώρα αναφέρεται. Αντιστοιχεί με τη 8η μ.μ. ώρα. Η αφίσα αναπαριστάνει την ώρα αυτή.
Στην στήλη αριστερά σημειώνεται, «ώρα 2 της νυκτός». Στο μέσον περίπου βορρά- νότου το τείχος (κόκκινη γραμμή) ένθεν και ένθεν το ανάχωμα (καφέ λωρίδες) και εξωτερικά, ανατολικά αυτού, η μεγάλη περίταφρος (γαλάζια λωρίδα). Στο μέσον ένα άνοιγμα του τείχους και αμέσως μετά πάνω στην περίταφρο το ξύλινο γεφύρι. Η δεξιά στήλη παριστάνει το αυλάκι του Ομέρ (γαλάζια λωρίδα) με το ανάχωμα (καφέ γραμμή).
Αυτήν την ώρα, «ώρα 2 της νυκτός», μέσα από ένα άνοιγμα στο τείχος έβγαιναν πρώτα οι στρατιώτες μετά οι φαμελίτες και πίσω η οπισθοφυλακή. Περνώντας το γεφύρι σταμάτησαν σκυφτοί μπροστά από το αυλάκι του Ομέρ με το ανάχωμα για να προστατευτούν από τα εχθρικά πυρά. Γύρω-γύρω οι στρατιώτες και ανάμεσά τους οι άμαχοι περίμεναν μέχρι να βγουν όλοι.
Ο κάθε κώνος με γκρι χρώμα που σχηματίζεται με επτά ευθείες γραμμές και μια καμπύλη είναι η φουστανέλα-ο πολεμιστής. Εκτός από τις δυο ευθείες του κώνου οι τρεις λευκές γραμμές κάτω είναι οι πτυχές της φουστανέλας, η καφέ γραμμή με κατεύθυνση αριστερά πάνω το καριοφίλι και η πορτοκαλί αριστερά κάτω το γιαταγάνι. Οι πράσινοι και οι κόκκινοι κώνοι χωρίς καριοφίλι και γιαταγάνι είναι τα γυναικόπαιδα.
Θεόδωρος Μυλωνάς