Με θέμα τα«Ιστορικά δρώμενα κατά την Β’ Πολιορκία του Μεσολογγίου» πραγματοποιήθηκε η όγδοη Ιερατική Σύναξη των Κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, την Πέμπτη 24 Απριλίου 2024, στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου. Στη συνέχεια σύσσωμος ο Κλήρος, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνό, προηγουμένης της Φιλαρμονικής του Δήμου Μεσολογγίου, κατευθύνθηκαν στον Κήπο των Ηρώων της Ιεράς Πόλεως, όπου ενώπιον του Τύμβου, που φυλάσσονται τα οστά των πεσόντων τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση.
Εισηγητής ήταν ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρ. Ανδρέας Καππές, Προϊστάμενος του Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής Μεσολογγίου, ο οποίος αναφέρθηκε επιγραμματικά στην «Α΄ Πολιορκία» της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, μέσα από την συμβολή της προσωπικότητας του Γιάννη Γούναρη, των Οπλαρχηγών, του Ιερού Κλήρου και των αξίων μαχητών, χάρη στους οποίους απεφεύχθη η άλωση της πόλεως.
Στη συνέχεια περιέγραψε την κατάσταση που επικρατούσε στο Μεσολόγγι μετά την «Α΄ Πολιορκία», καθώς και την προετοιμασία και ανακατασκευή των Προμαχώνων, δηλαδή του Φρουρίου της πόλεως. Τόνισε ιδιαίτερα την συμβολή σε αυτό και την επίμονη εργασία του Μηχανικού Μιχαήλ Κοκκίνη. Αναφέρθηκε επίσης διεξοδικά στις πρώτες επιτυχείς μάχες της πρώτης φάσης της «Β΄ Πολιορκίας», στις παραλήψεις και στα ανθρώπινα λάθη ως μια αντικειμενική ιστορική προσέγγιση. Εξετάσθηκε το «Σχέδιο», η «Απόφαση της Ηρωικής Εξόδου» με πλήρη και αναλυτική αναφορά στα γεγονότα της ώρας της Μάχης των «Εξοδιτών». Ο εισηγητής παρουσίασε επίσης τα αιματηρά δρώμενα της δεύτερης φάσης της «Β΄ Πολιορκίας» της πόλης, καθώς και όσα επακολούθησαν τις τρεις επόμενες ημέρες και τον θλιβερό απολογισμό αυτών.
Μέσα από την εισήγηση δόθηκε η δυνατότητα να παρουσιαστούν οι προσωπικότητες που διαδραμάτισαν κυρίαρχο ρόλο τις φοβερές ώρες εκείνης της περιόδου, όπως ο Επίσκοπος Ιωσήφ Ρωγών, ο Μιαούλης, ο Τζαβέλας, ο Καραϊσκάκης, ο Καψάλης, ο Ραζη-Κότσικας, κ. α. Εκτενής αναφορά έγινε και σε Ιστορικούς, Ιστοριογράφους και Φιλίστορες, οι οποίοι είτε με την προσωπική τους μαρτυρία ως αυτόπτες μάρτυρες, είτε με τα ιστορικά κείμενά τους τεκμηριώνουν τις πηγές.
Τέλος, ο ομιλητής αναφέρθηκε στον ρόλο και στην συμβολή των Φιλελλήνων και του κινήματος του Φιλελληνισμού, που συνετέλεσε να γίνει το «Ηρωικό Μεσολόγγι», η «Κολυμβήθρα του Γένους» η «Θύρα» και η αρχή για την Ελευθερία των Ελλήνων.
Μετά την εισήγηση σύσσωμος ο Ιερός Κλήρος, με επικεφαλής τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνό, προηγουμένης της Φιλαρμονικής του Δήμου Μεσολογγίου, κατευθύνθηκαν στον Κήπο των Ηρώων της Ιεράς Πόλεως, όπου ενώπιον του Τύμβου, που φυλάσσονται τα οστά των πεσόντων τελέσθηκε επιμνημόσυνη δέηση.
«Η παρουσία μας εδώ, σύσσωμου του Ιερού Κλήρου της τοπικής μας Εκκλησίας διατρανώνει και αποδεικνύει τον σεβασμό και την τιμή που οφείλουμε να αποδίδουμε σε αυτήν την Ιερά Πόλη και σε αυτόν τον ιερότατο χώρο, εντός του οποίου αναπαύονται τα οστά τον αγωνιστών και προμάχων της Ιεράς Πόλεως, όλων εκείνων που αναμετρήθηκαν με την πείνα, την εγκατάλειψη, την διχόνοια, τον φόβο, την αριθμητική υπεροχή, τον θάνατο και καταστάθηκαν ένδοξοι νικητές.
Νίκησαν τον φόβο με την δύναμη της τόλμης, του θάρρους και του αγωνιστικού φρονήματος. Νίκησαν την εγκατάλειψη έχοντας την ελπίδα τους στραμμένη στον Θεό, νίκησαν την διχόνοια που ταλάνιζε τους επαναστατημένους Έλληνες και μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες με μια ζηλευτή ομοφωνία ανέδειξαν Αρχηγό τους, τον Αθανάσιο Ραζή-Κότσικα, ο οποίος παρόλο το νεαρό της ηλικίας του απέδειξε τα ηγετικά προσόντα που διέθετε και θυσιάστηκε κατά την ηρωική Έξοδο. Νίκησαν την εξαθλίωση και τον επικείμενο θάνατο με την ηρωική τους Έξοδο και εισήλθαν έτσι στην αιωνιότητα», ανέφερε ο Σεβασμιώτατος κατά το σύντομο μήνυμά του και συνέχισε λέγοντας:
«Η πολύπλευρη αυτή νίκη κατέστησε το Μεσολόγγι Πόλη Ιερά και το γεγονός της Εξόδου ένα από τα συγκλονιστικότερα γεγονότα της Ελληνικής Επαναστάσεως που καθόρισε καταλυτικά το αίσιο τέλος της. Γι’ όλα αυτά ολόκληρη η Ελλάδα αυτές τις ημέρες κλείνει γόνυ σώματος, ψυχής και καρδίας έναντι αυτού του Ιερού Τύμβου, αναγνωρίζοντας το μέγεθος, το ύψος και την ποιότητα της θυσίας των Μεσολογγιτών και απονέμοντας την τιμή και τον σεβασμό που αρμόζει στο Μεσολόγγι.
Είμαστε όλοι ενωμένοι αυτή τη στιγμή γύρω από τον Τύμβο των Ηρώων και οφείλουμε να δώσουμε μία υπόσχεση, ιδιαιτέρως στον Επίσκοπο Ρωγών Ιωσήφ και στους ήρωες Κληρικούς, ότι δεν θα λησμονήσουμε ποτέ τη δική τους θυσία, θα βαδίσουμε τον δρόμο που εκείνοι χάραξαν με το μαρτύριο και το αίμα τους. Η παρακαταθήκη που μας κληροδότησαν είναι βαριά και οφείλουμε όλοι να την παραλάβουμε και την μεταφέρουμε στις επόμενες γενιές. Η θυσία του Μεσολογγίου και το φως που καταυγάζει αυτός ο τόπος θα φωτίζει και την δική μας ταπεινή επισκοπική και ιερατική διακονία».