Όταν πριν τρία χρόνια μετακομίσαμε με τον άντρα μου και τα τρία μικρά παιδιά μας από τη Θεσσαλονίκη στον Άγιο Ανδρέα Αιτωλοακαρνανίας, άρχισα να ρωτάω στοιχεία για την αγροτική παραγωγή της περιοχής.
Η απάντηση στην ερώτηση “τι καλλιεργείτε” ήταν “παλιά βάζαμε καπνό”. “ΟΚ, αλλά τώρα τι καλλιεργείτε;” “Είναι οι ελιές, κάποιοι βάζουν τριφύλλια, ο τάδε βάζει αρωματικά κι ένας άλλος κάνει ρόδια”. “Κηπευτικά, λεμόνια, πορτοκάλια;” “Ούτε καν, νερό δεν υπάρχει”.
Μετά το αρχικό σοκ του πως γίνεται σε μία περιοχή εξ ορισμού αγροτική να μην υπάρχει αρδευτικό, άρχισα πάλι να ενοχλώ με τις διερευνητικές ερωτήσεις μου προς εξακρίβωση των αιτιών. Κι εδώ οι απόψεις ποικίλες, κάθε ένας μια άλλη εκδοχή. Τελικά κατέληξα ότι δεν υπάρχει αρδευτικό για έναν και μόνο λόγο :
Υ Π Α Ρ Χ Ε Ι Π Λ Η Ρ Η Σ Α Δ Ι Α Φ Ο Ρ Ι Α!
Μιλάμε για τη Μακρυνεία, μια από τις πιο εύφορες περιοχές της χώρας, που βρίσκεται στη λίστα με τις κορυφαίες ελαιοπαραγωγικές. Ένα ακόμα στοιχείο που το κάνει ακόμα πιο σοκαριστικό είναι η άμεση γειτνίαση της περιοχής μας με τη λίμνη Τριχωνίδα (τη δεύτερη πλέον μεγαλύτερη λίμνη της χώρας μετά την επανυδροδότηση της λίμνης Κάρλα (Wikipedia, Λίμνη Κάρλα, 2018)).
Οι δυνατότητες για αγροτική ανάπτυξη είναι τεράστιες. Αντ’ αυτού, σε ό, τι αφορά το ελαιόλαδο εξαντλούνται σε μεμονωμένα δίκτυα ιδιωτών, μέσω χύμα πώλησης σε Ιταλούς εμπόρους οι οποίοι το τυποποιούν και το εξάγουν ως ιταλικό. Ένας άλλος τρόπος είναι η απευθείας λιανική πώληση με το απαρχαιωμένο και παράνομο πλέον σύστημα των 16κιλων τενεκέδων, οδηγώντας το προϊόν σε ποιοτική και οικονομική υποβάθμιση. Ούτε λόγος για τη δημιουργία υπεραξίας μέσω αυτού του χρηματιστηριακού αγροτικού προϊόντος, για οργανωμένο σχέδιο τυποποίησης, προώθησης και εξαγωγής με ένδειξη Π.Ο.Π, για οργανωμένη βιολογική καλλιέργεια, για μικρές αλλά άριστες ποιοτικά παραγωγές εξαγώγιμες σε εξίσου μικρές παγκόσμιες αγορές.
Σε ό, τι αφορά τα κηπευτικά που επίσης ευδοκιμούν άριστα καμία κουβέντα για υδροπονία, για αειφορική γεωργία, για καινοτόμες αγροτικές εφαρμογές, για απευθείας διασύνδεση του αγροτικού με το διατροφικό τομέα. Έννοιες όπως μεταποίηση, οικοτεχνία, μικρή μεταποιητική μονάδα, μικροβιολογική ανάλυση προϊόντος, οικονομοτεχνική μελέτη, βιωσιμότητα αγροτικής επιχείρησης, εξαγώγιμο προϊόν είναι τελείως άγνωστες. Όχι μόνο για τους αγρότες αλλά και για τις αρμόδιες υπηρεσίες της περιοχής.
Απουσιάζει εντελώς το οργανωτικό πλαίσιο και ο επιχειρησιακός κρατικός και τοπικός αυτοδιοικητικός σχεδιασμός που θα κατευθύνουν την αποτελμάτωση του εναπομείνοντος αγροτικού πληθυσμού και θα προσελκύσουν την ένταξη, την επιστροφή νέου.
Η έλλειψη οργάνωσης εκτός από την αδιαφορία οφείλεται στην άγνοια και στην έλλειψη τεχνογνωσίας. Η τελευταία δεν θα μπορούσε ποτέ να αναπτυχθεί σε αυτή την ευρύτερη περιοχή που δεν φιλοξενεί ούτε ένα Ανώτατο Ίδρυμα Εκπαίδευσης, ως εκ τούτου ούτε ερευνητικά προγράμματα διασυνδεδεμένα με την αγροτική παραγωγική δραστηριότητα. Ανασταλτικά στη μεταφορά εμπειρικής τεχνογνωσίας δρα και η κοινωνική και πνευματική απομόνωση της περιοχής, η οποία οδηγεί σε παρωχημένες και στάσιμες νοοτροπίες.
Δυστυχώς η τοπική αυτοδιοίκηση όχι απλά δεν εξάντλησε όλες τις δυνατότητες υπέρβασης αυτής της τελματωμένης κατάστασης, αλλά αδιαφορώντας οδήγησε αυτόν τον χρυσοφόρο τόπο με την τεράστια δυναμική στην εξαθλίωση.
Έστω όμως και αυτή την ύστατη ώρα μπορεί η καταστροφική πορεία να αντιστραφεί. Στο χέρι όλων μας είναι, διαμορφώνοντας με την ψήφο μας το μέλλον μας και το μέλλον των παιδιών μας.
Κωνσταντίνα Μπότση
Γεωλόγος- ΔΥ ΠΦΥ
Πρώην προτεινόμενη Υποψήφια Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
9 Σχόλια
Δεν υπάρχει περίπτωση να κατασκευαστεί αρδευτικό έργο στην Μακρυνεία διότι έχουν δεσμευτεί στο Ε.Ε να παραμείνει η περιοχή στην νατουρα. Αυτά που υποσχέθηκε ο κ. Λιβανός στην Γαβαλού προεκλογικά ήταν ένα ψέμα.Επισης και αυτά που υποσχέθηκε και ο περιφερειάρχης προεκλογικά ήταν ένα μεγαλύτερο ψέμα αφού κορόιδευε λέγοντας ότι τα λεφτά υπάρχουν για το έργο. Όλοι τους τον κοιτούσαν με το στόμα ανοιχτό και τον πίστευαν. Αφού δεν υπάρχει καμία μελέτη,τεχνική,περιβαντολογικη, γενικά τίποτα πως υπάρχουν τα λεφτά που μας έλεγε. Τα λεφτά υπάρχουν Μόνο όταν το έργο έχει ωριμάσει δηλ.υπαρχουν οι μελέτες κ.λ.π. . επίσης να αναφέρω ότι μεγάλη ευθύνη φέρουν οι ίδιοι οι αγρότες που έχουν χρεοι στο τοεβ καθώς επίσης και το Γοεβ που δεν μιλά και καλύπτει όλους αυτούς που έκαναν και κάνουν γεωτρήσεις χωρίς άδεια.
Μια λεπτομέρεια, άσχετη ή όχι ας κριθεί. Η Τριχωνίδα είναι η μεγαλύτερη σε έκταση λίμνη στην Ελλάδα. Ως Γεωλόγος είναι – τουλάχιστον – αστείο να γράφετε για την Κάρλα επειδή έγινε έλος για κάποιο διάστημα απ΄ τις πλημμύρες …
Για την ταμπακιέρα, καλύπτομαι απ΄τον Αγρινιώτη.
Αν και έχω ως αρχή να απαντώ μόνο σε επώνυμα σχόλια και όχι ανώνυμα προφίλ, επειδή αναφέρεστε δημόσια στο άρθρο μου να σας απαντήσω:
“Αιτωλοκαρνάν” : εκθέστε μας επίσημη βιβλιογραφία για την επιβεβαίωση των λεγομένων σας, όπως κάνω κι εγώ ως Γεωλόγος στο άρθρο μου. Συμβουλή: Ποτέ δεν εκφέρουμε άποψη για επιστημονικά δεδομένα αν δεν τα τεκμηριώσουμε με επιστημονική αλληλογραφία.
Απάντηση στον “Αγρινιώτη”: Έχετε κάποια πληροφορία εκ των έσω της ΕΕ για τα περί Natura του συνόλου της Μακρυνείας? Ενημερωτικά το αρδευτικό δεν είναι στον Αράκυνθο, στον κάμπο είθισται. Αν παρόλα αυτά μπορείτε να τεκμηριώσετε με αποδείξεις τα λεγόμενά σας πολύ ευχαρίστως να σας ακούσουμε. Στο άρθρο μου δεν αναφέρθηκα σε πολιτικές υποσχέσεις, στην επιδεικνυόμενη αδιαφορία αναφέρθηκα. Όσο για τις μελέτες, έπονται του αρχικού σχεδιασμού εφόσον υπάρχουν τα κονδύλια, που υπάρχουν. Το όποιος δεν θέλει να ζυμώσει δέκα μέρες κοσκινίζει το ξέρετε? Σχετικά με το χρέος των αγροτών πως θέλετε να το αποπληρώσουν αν δεν έχουν οργανωμένη παραγωγή? Τέλος οι παράνομες γεωτρήσεις δεν είναι προνόμιο μόνο της Μακρυνείας, ανθίζουν πανελλαδικά, χωρίς όμως να αποτελούν λόγο στέρησης αρδευτικού συστήματος. Όταν δούλευε η Μακρυνεία στα χωράφια την εποχή του καπνού όλοι απολάμβαναν τους κόπους της.
Προς προβληματισμό όλων: μήπως τα προβλήματα άρχισαν με την εκμηδένιση της καπνοπαραγωγής και τη μη αντικατάστασή της με άλλες προσοδοφόρες καλλιέργειες?
Κυρία Μπότση,σας ενημερώνω ότι η Λίμνη Τριχωνίδα και 1,5 χιλιόμετρο περίπου από την λίμνη προς τον κάμπο του πρώην δήμου Αρακύνθου και πρ.δημου Μακρυνείας είναι ενταγμένο στην Νατουρα 2000. Απαγορεύεται κάθε παρέμβαση από οποιονδήποτε φορέα. Απαγορεύεται από τον περιφερειακό και προς την λίμνη ούτε καν ασφαλτόστρωση. Σας επαναλαμβάνω και πάλι ΔΕΝ υπάρχουν κονδύλια για το αρδευτικό αυτό Δεν υπάρχουν μελέτες δεν υπάρχει τίποτα ώστε να ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα ούτε από την περιφέρεια ούτε από την κεντρική διοίκηση. Χρόνια τώρα όσα χρήματα δαπανήθηκαν για τα εγγυοβελτικα αφορούσαν σχεδόν όλα τα υπόλοιπα εκτός της Μακρυνείας (λόγω νατουρας).τα χρεοι των αγροτών θα έπρεπε να έχουν πληρωθεί όταν υπήρχε η οργανωμένη καλλιέργεια δηλ.οταν καλλιεργούσαν καπνά και υπήρχε εισόδημα. Ενημερωτικά το 2009 και το 2010 το αρδευτικό λειτούργησε αφού κάποιοι πλήρωσαν χρέος προς την ΔΕΗ προηγούμενης καλλιεργητικής χρονιάς. Οι αγρότες και πάλι σιωπηλά την εφγαλαν καθαρή αφού πάλι δεν πλήρωσαν. Για ενημέρωση σας σας παρακαλώ να ρωτήσετε ποια είναι η τύχη του κτηρίου του ΤΟΕΒ που είναι στην Γαβαλού. Σε ποιόν ανήκει σήμερα; Γιατί οι ίδιοι οι αγρότες καταστρέφουν τα κανελετα , περιουσία του δημοσίου,το Γοεβ κοιμάται, για να έχουν καλύτερη πρόσβαση λένε στα χωράφια τους; Όσο για τις γεωτρήσεις τις έκαναν αυτοί που έχουν μεγάλο κλήρο,καλλιεργούν κανονικά και δεν ενδιαφέρονται για το σύνολο. Να μην σας πω ότι αυτοί χρωστάνε τα περισσότερα χρήματα και είναι αντίθετοι στην κατασκευή του. Τέλος εγώ δεν σας γνωρίζω, σέβομαι την άποψη σας,τις γνώσεις σας αλλά θέλω να σας πω ότι έκανα κρητική σε κανέναν, σχολίασα γιατί γνωρίζω καλά το θέμα και να σας πω ότι οι ψεύτικες υποσχέσεις που έδωσαν κάποιοι υπουργοί και υφυπουργοί από τον κ. Κοντό της Ν.Δ.μέχρι και σήμερα,συμπεριελαμβαομενων και του ΣΥΡΙΖΑ είναι χειρότερες από την επιδυκνυομενη αδιαφορία. Για του λόγου του αληθές ΜΟΝΟ επί υφυπουργιας κ. Θ.Μωραιτη δόθηκαν 200000 ευρώ για αντικατάσταση μηχανημάτων του αντλιοστασίου Ματαράγκας τα οποία μηχανήματα είχαν κλαπεί. Αυτό για την ιστορία.
Ευχαριστώ.
Ευχαριστώ για την απάντηση και τα ζητήματα που θέσατε. Το θέμα της Natura, των ορίων της και του τρόπου που επηρεάζει ή όχι την ανάπτυξη υποδομών χρειάζονται διερεύνηση, δεσμεύομαι να την κάνω και να σας ενημερώσω. Όχι επειδή δεν σας πιστεύω. Αλλά επειδή πολλές φορές κάτι διαδίδεται χωρίς επαρκείς τεκμηριώσεις και φτάνει να παραφράζεται και να αλλοιώνεται από στόμα σε στόμα. Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα, όταν η διοίκηση αδιαφορεί και απαξιώνει τον κόπο, το χρόνο και το χρήμα ολόκληρων παραγωγικών γενιών τότε επόμενο είναι να ανθίζουν φαινόμενα ασυδοσίας και κατάχρησης της δημόσιας περιουσίας από τους πολίτες. Από μια πολύ γρήγορη έρευνα που έκανα έμαθα ότι ο ΤΟΕΒ πληρωνόταν κανονικά από την πλειοψηφία των παραγωγών μέχρι που αυτοί που ασκούσαν διοίκηση καταχράστηκαν τα έσοδα. Αποδόθηκαν οι ευθύνες εκεί που έπρεπε? ή απλά ασκείται τιμωρητική πολιτική στους αγρότες? και εν πάσει περιπτώσει ποια ήταν η εποπτεία που άσκησε η Περιφέρεια όλα αυτά τα χρόνια στον οργανισμό? Όσο για τα κονδύλια ευρωπαϊκά προγράμματα υπήρχαν και υπάρχουν. Άνθρωποι ικανοί σε καίριες θέσεις για να τα εκμεταλλευτούν δεν υπάρχουν.
Προς ενημέρωση, υπάρχουν οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες που καθορίζουν τις χρήσεις γης στις προστατευόμενες περιοχές και τίθενται σε δημόσια διαβούλευση. Τα έργα και δραστηριότητες που είναι νόμιμα αδειδοτημένα και έχουν έγκριση περιβαλλοντικών όρων με την προϋπόθεση να μην ακυρώνουν το προστατευόμενο της περιοχής , εξακολουθούν και λειτουργούν. Σε κάθε περίπτωση αν μέχρι τώρα είχαν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες δεν θα φτάναμε σε σημείο η υποτιθέμενα προστατευόμενη λίμνη να κινδυνεύει από ευτροφισμό και μόλυνση εξαιτίας της ανεξέλεγκτης ρίψης αποβλήτων τόσα χρόνια. Πάντως σύμφωνα με δημοσιεύσεις η Ειδική Περιβαλλοντική μελέτη είναι σε εξέλιξη από το 2023, ενώ έχει διεκπεραιωθεί από την Περιφέρεια το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της περιοχής. Στο σχέδιο αυτό προβλέπεται η αποκατάσταση και συντήρηση αρδευτικών δικτύων. Οι αγρότες εφόσον έχουν τις προϋποθέσεις θα εργαστούν. Για να γίνει αυτό όμως χρειάζεται πρώτα να εργαστούν αποτελεσματικά οι άνθρωποι που ασκούν διοίκηση.
Και κάτι τελευταίο: από τις 27 αιτήσεις που υποβλήθηκαν για τη δράση “Υποδομές εγγείων βελτιώσεων” του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2022 (Γενική Γραμματεία Ενωσια΄κών Πόρων και Υποδομών), εγκρίθηκαν μόνο δύο και όλες οι υπόλοιπες απορρίφθηκαν, με αιτιολογία τη μη εκπλήρωση κριτηρίων επιλεξιμότητας και τη μικρή βαθμολογία. Από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας υποβλήθηκαν 5 αιτήσεις και απορρίφθηκαν όλες. Την ανάλυση της απόρριψης μπορεί κάποιος να βρει στο Ο.Π.Σ.Α.Α.
Ρίξτε και μια ματιά τι περιλαμβάνει το ΕΣΠΑ 2021-2017 για τη Δυτική Ελλάδα: https://www.espa.gr/el/Pages/staticPWesternGreece.aspx
Όταν σας λέω ότι δεν υπάρχει τίποτα έτσι ώστε να υπάρχει η προϋπόθεση να ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα και να γίνει επιλεξιμο δεν με πιστεύεται. Δηλ.κριτηρια επιλεξιμοτητος και χαμηλή βαθμολογία είναι η δικαιολογία από την κεντρική διοίκηση ώστε να μην ενταχθεί ούτε για βελτίωση ούτε για εκ νέου κατασκευή σύγχρονου υπόγειου αρδευτικού έργου. Όλοι υπόσχονταν νέο υπόγειο αρδευτικό έργο και αυτό δεν αναφέρεται πουθενά γιατί ΔΕΝ είναι πουθενά προγραμματισμένο.
Έχω γνώση για αυτά που σας λέω.
Γενικά το αρδευτικό έργο Μακρυνείας είναι μια πονεμένη ιστορία που κοματαρχες της δεξιάς το οδήγησαν σε πλήρη απαξίωση εδώ και δεκαετίες εξυπηρετώντας συμφέροντά τους και σε βάρος των απλών και φτωχών αγροτών της περιοχής οι οποίοι όμως και αυτοί φέρουν την ευθύνη τους για πολλούς και διάφορους λόγους . Άλλη μια πονεμένη ιστορία είναι και οι αγροτικοί συνεταιρισμοί των κοινοτήτων που ήταν πριν δεκαετίες ιστυροτατοι οικονομικά και σήμερα απλά υπάρχουν κάποιοι.
Οι αιτίες μη ένταξης δεν είναι δικαιολογία, είναι τεκμηριωμένες και σαφεις. Προφανώς η υποβολή των αιτήσεων δεν έγινε σωστά και με πλήρη φάκελο με ευθύνη της Περιφέρειας. Όταν ενημερωθώ θα σας πω.