Της Νόρας Καρατσικάκη – Βλάμη, κλινικός διατροφολόγος – διαιτολόγος
“Αθώα” ή “ένοχα” τα θαλασσινά στη διατροφή μας; Τι γίνεται με τα θαλασσινά που τόσο έχουν κατηγορηθεί για το πλούσιο περιεχόμενό τους σε χοληστερόλη; Πολλοί είναι εκείνοι που αποφεύγουν την κατανάλωσή τους φοβούμενοι τις αρνητικές τους συνέπειες για την υγεία, ιδιαίτερα για την αύξηση της χοληστερόλης του αίματος. Ποια όμως είναι τελικά η αλήθεια; Πριν φτάσουμε σε κάποιο συμπέρασμα καλό είναι να ενημερωθούμε για τα διατροφικά τους χαρακτηριστικά.
Τα οστρακοειδή (αστακός, γαρίδα, καραβίδα, μύδια, στρείδια) και τα μαλάκια (καλαμάρι, χταπόδι, σουπιά) ανήκουν στην ομάδα των θαλασσινών. Αναμφισβήτητα, η θρεπτική και διατροφική τους αξία είναι υψηλή καθώς περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής ποιότητας, βιταμίνες Β12 και D, μέταλλα και ιχνοστοιχεία όπως φώσφορο, σίδηρο, σελήνιο και ψευδάργυρο. Αποτελούν εξαιρετική πηγή ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, γνωστά για την αντιθρομβωτική και καρδιοπροστατευτική τους ιδιότητα. Επιπλέον, τα περισσότερα θαλασσινά αν και περιέχουν αρκετή διαιτητική χοληστερόλη, εντούτοις η περικετικότητά τους σε ολικό και κορεσμένο λίπος είναι ιδιαίτερα χαμηλή.
Από την άλλη, δύο είναι οι κύριες πηγές της κυκλοφορούσας χοληστερόλης στο αίμα: η χοληστερόλη που προέρχεται από τη διατροφή και αυτή που συντίθεται από το ήπαρ. Η διαιτητική χοληστερόλη σχετίζεται μόλις με το 30% της χοληστερόλης του αίματος, ενώ η ενδογενής παραγωγή χοληστερόλης είναι αυτή που ευθύνεται κυρίως για τις συγκεντρώσεις στο πλάσμα του αίματος.
Μελέτες που έχουν επικεντρωθεί στο ερώτημα, κατά πόσο τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε χοληστερόλη επιδρούν στα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος, αποδεικνύουν πως η πρόσληψη κορεσμένου λίπους μέσα από τη διατροφή έχει σημαντικότερη επίδραση στην αύξηση της χοληστερόλης στο αίμα συγκριτικά με την πρόσληψη διαιτητικής χοληστερόλης.
Σε αντίθεση λοιπόν, με την κοινή αντίληψη, η διαιτητική χοληστερόλη δεν αποτελεί την κυρία αιτία της υπερχοληστερολαιμίας. Αντιθέτως, διατροφή πλούσια σε κορεσμένα (κόκκινο κρέας, πλήρη γαλακτοκομικά) και trans λιπαρά (επεξεργασμένα τρόφιμα) είναι η πιο συχνή αιτία αύξησης της χοληστερόλης.
Συμπερασματικά, σε άτομα που πρέπει να προσέξουν ή να ελέγξουν καλύτερα τα επίπεδα της χοληστερόλης τους, η κατανάλωση μετρίων ποσοτήτων θαλασσινών, στα πλαίσια ενός υγιούς διαιτολογίου είναι μάλλον απίθανο να δημιουργήσει πρόβλημα. Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό πληθυσμού με οικογενή υπερχοληστερολαιμία θα ήταν ωφέλιμο να δείξει περισσότερη προσοχή στην κατανάλωση θαλασσινών, πάντα με την καθοδήγηση ενός διαιτολόγου. Τέλος, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και ο τρόπος μαγειρέματος των θαλασσινών, ο οποίος μπορεί να αυξήσει σημαντικά τόσο το θερμιδικό τους περιεχόμενο όσο και την περιεκτικότητά τους σε λιπαρά. Συνεπώς, αποφύγετε το τηγάνισμά τους και απολαύστε τα θαλασσινά σας ψητά ή βραστά, χωρίς φυσικά να υπερβάλλετε στο μέγεθος της μερίδας.