Του Γιάννη Γιαννακόπουλου
Μια ημέρα απομένει από την φετινή περιφορά των Επιταφίων και την ρίψη των χαλκουνιών στο Αγρίνιο, που όπως είναι γνωστό δεν πραγματοποιήθηκε τα δύο τελευταία χρόνια λόγω του κορωνοϊού. Οπως είναι γνωστό τα χαλκούνια ήταν πυροτεχήματα που επινοήθηκαν στα χρόνια της τουρκοκρατίας από τους χριστιανούς για να απομακρύνουν τους αλλόθρησκους που παρεμπόδιζαν την περιφορά τω επιταφίων την Μεγάλη Παρασκευή.
Μετά την απελευθέρωση τα χαλκούνια δεν έπαψαν να ρίχνονται την Μ. Παρασκευή στο Αγρίνιο. Πήραν την μορφή κατά κάποιο τρόπο ενός “πολέμου” κατά κάποιο τρόπο μεταξύ των ενοριών της πόλης που χωρίστηκαν σε δύο στρατόπεδα. Το ένα στρατόπεδο αποτελούσαν τα ” “Βραχωριτάκια” των ενοριών της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Γεωργίου και το άλλο στρατόπεδο τα “Σουλιωτάκια” των ενοριών του Αγίου Δημητρίου και της Παναγίας.
Ο “πόλεμος” γίνονταν στην Πλατεία Στράτου ξημερώματα Μεγάλου Σαββάτου και νικήτρια ήταν η ομάδα που θα απωθούσε την άλλη από την πλατεία. Οι “μάχες” ήταν σκληρές και επικίνδυνες κάποιες φορές… Ωστόσο υπήρχαν κανόνες και όρια και αν κάποιος τα ξεπερνούσε την επόμενη χρονιά τον απέβαλαν από τον χαλκουνοπόλεμο. Μετά την μάχη οι δύο στρατοί αποχωρούσαν αδελφωμένοι και έδιναν το ραντεβού για την άλλη χρονιά…
Μετά το 1928 ο χαλκουνοπόλεμος σταμάτησε και το έθιμο πήρε την μορφή φολκλόρ με την ρίψη χαλκουνιών που ήταν θεαματικά…
Το έθιμο πέρασε από διάφορα στάδια με απογορεύσεις κατά καιρούς. Στη δεκαετία του 1990 το έθιμο άρχισε και πάλι με πρωτεργάτες τις οικογένειες των Αγιοχριστοφοριτών Γιωτοπουλαίων, Τσιρωναίων, Κουτσούκη κλπ.
Τα χαλκούνια κατασκευάζονται προσεκτικά ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος για ατυχήματα. Ηδη ο Σωτήρης και ο Κώστας Γιωτόπουλος έχουν συγκροτήσει μία ομάδα από νέα παιδιά και η παράδοση καλά κρατεί…
Το βίντεο που παραθέτω είναι από αρχειακό υλικό με σχόλια δυο αειμνήστων χαλκουνάδων από τα “αντίπαλα” στρατόπεδα, του ” “Βραχωρίτη” Αντώνη Παπαντελέων και του “Σουλιώτη” Φάνη Πολίτη.
Και αφού ο κυρ, Αντώνης κάνει μνεία στο παππού μου Πέτρο Γιαννακόπουλο (μεγάλου χαλκουνά) να αναφέρω δύο περοστατικά:
1.Nεοσύλεκτος στρατιώτης στη Κόρινθο έφυγε από την μονάδα του χωρίς άδεια και ήλθε να ρίξει χαλκούνια χωρίς να ξέρει η οικογένειά του. Μετά τον χαλκουνοπόλεμο πέρασε από το σπίτι και έφυγε για τη μονάδα του… φθηνά γλύτωσε το στρατοδικείο.
2. Οπως προείπαμε ο χαλκουνοπόλεμος γίνονταν στη πλατεία Στράτου. Εκεί, στο μέσο της πλατείας, ήταν και το καφενείο του Σταροδήμα που ήταν το στέκι των “καθώς πρέπει” και της αριστοκρατίας. Αυτοί, οι θαμώνες, έκαναν χάζι με τον χαλκουνοπόλεμο και πισώπλατα έριχναν χαλκούνια στους νηκιτές για να δημιουργήσουν σύγχυση. Το γεγονός έγινε αντιληπτό από τον παππού μου. Περίμενε δίπλα στη πόρτα του καφενείου και όταν οι θαμώνες την άνοιξαν για να ρίξουν το λαθραίο χαλκούνι αυτός άναψε το δικό του που ήταν πολύ δυνατό και το πέταξε μέσα στο καφενείο…. έγινε ο χαμός με το χαλκούνι να χτυπάει από τοίχο σε τοίχο με ότι αυτό συνεπάγεται… και φυσικά οι “αριστοκράτες” έβαλαν μυαλό…
Στο βίντεο που παραθέτω είναι αρκετοί χαλκουνάδες που δεν είναι στη ζωη… Τους αφιερώνω την ανάρτηση…