Το πιο παλιό ξενόγλωσσο συμβολαιογραφικό έγγραφο που αφορά το Αγρίνιο
Του Λίνου Υφαντή,
Το προεπαναστατικό Βραχώρι είχε σημαντική εβραϊκή παρουσία. Οι περισσότεροι από αυτούς έφυγαν το 1821 με την ελληνική επανάσταση, ενώ τα υπολείμματα της εβραϊκής κοινότητας εγκατέλειψαν την πόλη μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για την εβραϊκή κοινότητα στο Αγρίνιο δεν έχει γίνει ενδελεχής έρευνα με βάση πρωτότυπα τεκμήρια όπως έγγραφα. Μια καλή αφόρμηση για αυτό είναι ένα εβραϊκό έγγραφο που διέσωσε ψηφιοποιημένο η βιβλιοθήκη του Πανεπιστήμιου της Κολούμπια των ΗΠΑ από τη συλλογή culhebrewmss.
Επρόκειτο για ένα Ketubah δηλαδή ένα εβραϊκό προσύμφωνο γάμου, το οποίο φέρει ημερομηνία έκδοσης 1762 και τόπο υπογραφής Ακαρνανία. Εκείνη την εποχή εβραϊκή κοινότητα στην ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας υπήρχε μόνο στο Βραχώρι ( σημερινό Αγρίνιο). Επίσης το όνομα του γαμπρού Ιωσήφ Μιωνή ( Maioni Yosef) παραπέμπει σε παλιά γνωστή εβραϊκή οικογένεια του Αγρινίου. Ήταν από τις μόλις 6 που συνολικά παρέμειναν έως τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο στην πόλη μας. Είχαν ισχυρή εβραϊκή παράδοση. Όταν οι Γερμανοί εισέβαλλαν στην περιοχή, η οικογένεια κατέφυγε στα βουνά της περιοχής και, με τη βοήθεια της ελληνικής Αντίστασης, παρέμεινε εκεί μέχρι την απελευθέρωση, τον Οκτώβριο του 1944.
Το συγκεκριμένο έγγραφο είναι ίσως το πιο παλιό έγγραφο συμβολαιογραφικού χαρακτήρα σε άλλη γλώσσα που διασώζεται από το Αγρίνιο. Ως προς τη χρονολόγηση υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα, διότι αναφέρεται το έτος 1762 ενώ το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια αναφέρει ως έτος σύνταξης την Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου του 1892 ( δείτε εδώ)
Η ακρίβεια της δεύτερης ημερομηνίας μας ωθεί στο συμπέρασμα ότι είναι η πιο πιθανή. Την πλήρη λύση όμως για το περιεχόμενο του εγγράφου θα την έδινε ένας ερευνητής με γνώση αραμαϊκών, ο οποίος θα μπορούσε να διαβάσει το έγγραφο. Ιδού λοιπόν πεδίο έρευνας λαμπρό…
2 Σχόλια
Επί τουρκοκρατίας εκτός από το Βραχώρι Ισραηλίτες υπήρχαν στην Ναύπακτο και Άρτα. Τον Απρίλιο του 1821 άμα τω αγγέλματι του τραγικού θανάτου του πατριάχη Γρηγορίου Ε΄ και την συμμετοχή των Εβραίων της Πόλεως στην βεβηλωση της σεπτής σορού, άπαντες οι Εβραίοι Ναυπάκτου και Βραχωρίου κατεσφάγησαν από τους επαναστατημένους Έλληνες. Μόνο ένας σώθηκε από το Βραχώρι, που κατέφυγε στους ομοεθνείς του των Ιωαννίνων, οι οποίοι του απέδωσαν την ονομασία Βραχωρίτης, με αποτέσμα να μετατραπεί σε επώνυμο.
Οι Εβραίοι του Αγρινίου απεχώρησαν από την πόλη μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Οι παλιοί αγρινιώτες ενθυμούνται τους εβραίουοι περισσότεροι των οποίων μετώκησαν στο σημερινό κράτος του Ισραήλ.