Του Λίνου Υφαντή,
Η Αιτωλοακαρνανία έχει (μάλλον είχε) τη δική της ντοπιολαλιά. Ανήκει στα βόρεια ιδιώματα της Κοινής Νεοελληνικής.
Το κύριο χαρακτηριστικό μεταξύ άλλων του τοπικού ιδιώματος είναι το άφωνο i και u. Με απλά λόγια το κόψιμο των παραπάνω φωνηέντων ιδίως στο τέλος της λέξης. Αυτό οριοθέτησε και περιέγραψε ο καθηγητής Γλωσσολογίας Παναγιώτης Κοντός στη διδακτορική του διατριβή: “Η φωνολογική ανάλυση του Αιτωλικού ιδιώµατος, Συµβολή στην ελληνική διαλεκτολογία.”
Το Αστικό ιδίωμα κυριαρχεί σιγά σιγά και στο Αγρίνιο
Η μεταπολεμική μετανάστευση έχει δημιουργήσει μεγάλα αστικά κέντρα, τα οποία δεν χρησιμοποιούν καμία διάλεκτο παρά μόνο την Κοινή διαλεκτή. Η γλωσσική αυτή προσέγγιση είναι καθαρά κοινωνιολογική και χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιο είναι η Αθήνα.
Στην περίπτωση της αποδιαλεκτικοποίησης την τελευταία δεκαετία μπορούμε να κατατάξουμε σίγουρα το Αγρίνιο, το Μεσολόγγι, την Ναύπακτο και τα μεγάλα αστικά κέντρα της Αιτωλοακαρνανίας. Οι παράγοντες που επηρεάζουν τούς ρυθμούς αστικοποίησης του διαλεκτικού λόγου είναι η ηλικία, μόρφωση, συχνή ή αποκλειστική επαφή με διαλεκτόφωνους φορείς σε μικροκοινωνίες όπως η οικογένεια και η παρέα, δημιουργία θυλάκων από συγχωριανούς κ.ά. Στο Αγρίνιο και στα αστικά κέντρα οι παραπάνω μηχανισμοί υποχωρούν, με αποτέλεσμα την γλώσσα να καθορίζει περισσότερο η ηλικία και η μόρφωση. Εδώ σημειώνουμε την κατακόρυφη αύξηση του ποσοστού τελειοφοίτων Λυκείων, ΑΕΙ και ΤΕΙ που κάθε άλλο παρά ενθαρρύνουν την διατήρηση των διαλέκτων.
Μάλλον από εδώ και πέρα τα ιδιώματα ( διαλέκτους σχήμα λόγου) θα τα ερμηνεύουμε με βάση τις κοινωνικοοικονομικές περισσότερο και όχι τις γεωγραφικές συνθήκες. Σύμφωνα με αυτές παρατηρούμε στην καθημερινότητα μας το φαινόμενο να εγκαταλείπουν τα τοπικά ιδιώματα οι νέοι αντίθετα με άλλες ηλικίες.
Με πληροφορίες από:
Καβελάρης Ιωάννης, Διαλεκτολογικής αποκλίσεις από την Νεοελληνική Κοινή των διαλέκτων της Ηπείρου και της Δυτικής Στερεάς,2001
Κοντοσόπουλος Ν., Διάλεκτοι και ιδιώματα της νέας ελληνικής, γ΄ έκδ. Αθήνα 2001: Εκδόσεις Γρηγόρη.
Συμεωνίδης Χ.Π., Ιστορία της κυπριακής διαλέκτου, Λευκωσία 2006: Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, ιδ. σσ. 137-258.
Με πληροφορίες από “Η φωνολογική ανάλυση του Αιτωλικού ιδιώµατος, Συµβολή στην ελληνική διαλεκτολογία.”
www.greeklanguage.gr
www.glossesweb.com
4 Σχόλια
Τό Αιτωλικό ιδίωμα το έχει ο .μπαρπα Γιώργος και κανείς άλλος, όλοι οι άλλοι πολιτισμοί έχουν το δικό τούς ιδίωμα πάρτε το καραγκιόζη να τα βρυτε τη γλώσσα και τη φοράει ο κάθε ένας
Το γλωσσικό ιδίωμα ιστορικά ήταν ίδιο ; Τη πολιπολιτησμικοτητα ποιός τήν εφηύρε; Όλες αυτές τής εξηπναδες περί ρατσισμού , περί το ένα περί το άλλο κ τ λ,ποιός τα εφηύρε; Και γιατί ; Δηλαδή εάν στήριζεις το πολιτισμοσου την ιστορία σου τά ιδανικά σου κ τ λ, είσαι ρατσιστής και για ποιόν; Δηλαδή ο ιθαγενείς λαός μουγκα,διότι η αλλη ενοχλουνται
Ποιοί ήταν οι βόρειοι καί η νότιοι διάλεκτοι; Μπορούσε ένας Αιτωλός Έλλην ορεινός ευρυτανας να συνεννοηθεί με τους άλλους, τους γύρω- γύρω, ένας νησιώτης, ένας κρητικός, ένας καμπισιος, κ τ λ, αραγες το γλωσσικό ιδίωμα δέν ηταν βόρειο καί νότιο, ήταν και είναι πολιπολιγλωσικο
Το γλωσσικό ιδίωμα, άρχισε να καταστρέφεται πριν απο πολλά χρόνια, άρχισε από τα σχολεία, έλεγε ο ορεινός έλληνας, ε ουρε, ο δάσκαλος όμως με πειθαρχεία έλεγε στό μαθητή, όχι το ε ουρε, θα λες κύριε, και σύν αυτό το ηρεμία το κάναν νηνεμία, έτσι χάλασε η γλώσσα του γνήσιου έλληνα, έλεγε ο ορεινός έλληνας, τηλιουσης ουρε, οι καμπιση έλεγαν μπιτσαμαν,εφαγαμαν, επηγαμαν κ τ λ, καί άλλοι πολιτισμοί μιλούσαν και στή γλώσσα τους,βλάχικα αρβανίτικα ,κ τ λ, σήμερα βλέπουμε η γνήσια ελληνική προφορά αλιοθυκε βλέπουμε λέξεις απο τα εκκλησιαστικά βιβλία που μέσα έχουν το κύριε κύρος ανόμοια κ τ λ, λέξεις που δεν ηπειρχαν στήν ελληνική γλώσσα, γιατί στα σχολεία δε μεταδίδονταν η γνήσια ελληνική γλώσσα ; Απλός τη μιλούσαν στά ορεινά,όπου σήμερα χάθηκε πολύ λεξιλόγιο ; Δε γνώριζαν η υπεύθυνη τήν γνήσια ελληνική γλώσσα ; Έπρεπε ο έλληνας να εξελίχθη σε ξενοφερτος έλληνας ;έτσι φαίνεται ότι βόλευε τους ξενοφερτους