Ο επικεφαλής των αρχαιολογικών ανασκαφών στην Ακρόπολη της Παλαιομάνινας καθηγητής κ. Βασίλης Λαμπρινουδάκης έχει προ πολλού προειδοποιήσει για τον κίνδυνο κατάρρευσης της γωνίας του Πύργου, αλλά φεύ!
Του Δημήτρη Στεργίου
Συγκινητικές, μέχρι έντονης απογοήτευσης και αγανάκτησης, ήταν οι αντιδράσεις των φίλων μας, οι οποίες συνόδευσαν το άρθρο μας για την υπό κατάρρευση «Αυλόπορτα» της Παλαιομάνινας που αναρτήθηκε στη σελίδα μας καθώς και στις εντυπωσιακές, φίλες και φιλόξενες ηλεκτρονικές εφημερίδες www.Aixmi-news.gr της Ιεράς Πόλεως τουΜεσολογγίου, www.epoxi.gr και www.agrinionews Αγρινίου και.www.iaitoloakarnania.gr.
Αλλά, η υπό κατάρρευση «Αυλόπορτα» της Παλαιομάνινας δεν είναι το μόνο επιβλητικό μνημείο της απέραντης αρχαίας πόλης,το οποίο είναι κι αυτό έτοιμο να καταρρεύσει, μολονότι ο αρμόδιος, επικεφαλής των αρχαιολογικών ανασκαφών καθηγητής Αρχαιολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Βασίλης Λαμπρινουδάκης έχει εντόνως προειδοποιήσει. Αλλά και στην περίπτωση αυτή η προκλητική κρατική αδιαφορία αποτελεί μέγιστο όνειδος για τους νεοέλληνες.
Πρόκειται για τον εμβληματικό Πύργο του κυκλώπειου τείχους της Ακρόπολης της Παλαιομάνινας για τον οποίο, από την έναρξη των ανασκαφών στην αρχαία πόλη το 2006, επισημάνθηκε από τον κ. Λαμπρινουδάκη ότι απαιτείται άμεση λήψη μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου κατάρρευσής του. Μάλιστα, έχει προειδοποιήσει ότι ενδεχόμενη καταστροφή θα ήταν δύσκολα και με πολύ μεγάλο κόστος αναστρέψιμη και θα προκαλούσε έντονη υποβάθμιση της εικόνας του μνημείου. Στη συνέχεια, ο κ. Λαμπρινουδάκης αναφέρει ότι η δαπάνη για την αντιμετώπιση του κινδύνου κατάρρευσης του πύργου ανέρχεται σε 50.000 ευρώ, ευελπιστώντας ότι η μικρή αυτή δαπάνηθα καλυπτόταν αμέσως από την τοπική αυτοδιοίκηση ή από επιχείρηση ή επιχειρήσεις της περιοχής, αλλά φευ!
Σημειώνεται ότι ο επιβλητικός αυτός πύργος είναι ακριβώς απέναντι και σε απόσταση 30 περίπου μέτρων από τη νέα, άγνωστη έως τώρα, πυλίδα, η οποία ανακαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές αυτές και η οποία, μαζί με τα άλλα εντυπωσιακά αποτελέσματα της πρώτης φάσης της αρχαιολογικής έρευναςυπό τον κ. Λαμπρινουδάκη αποδεικνύει τη συνεχή κατοίκηση της περιοχής, καθώς η αρχιτεκτονική της και τα ευρήματα δείχνουν ότι η περιοχή κατοικούνταν από το 2.800 π.Χ. περίπου, ενώ μια άλλη πύλη που χρονολογείται περίπου στο 400 π.Χ., ήταν αφιερωμένη στον Δία. Όπως επισημαίνει ο κ. Λαμπρινουδάκης, η πρακτική πύλες να αφιερώνονται στο Δία ή κάποιον άλλο θεό ήταν διαδεδομένη στην αρχαιότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Λαμπρινουδάκη, η λατρεία του Δία είναι γνωστή τόσο στην αρχαία Στράτο όσο και στις Οινιάδες, επομένως αυτή η ομοιότητα στη λατρεία ίσως δικαιώνει την άποψη πως αυτοί που κατοικούσαν «ψηλά» στον Αχελώο κατέβηκαν για να διευκολύνουν τις εμπορικές τους δραστηριότητες.
Η κρίση και η αδιαφορία ματαίωσαν και τις αρχαιολογικές ανασκαφές
Μολονότι τα αποτελέσματα της περιπετειώδους οικονομικά ανασκαφικής έρευνας στην Παλαιομάνινας είναι έως τώρα σημαντικότατα, το πρόγραμμα των αρχαιολογικών προωθούνταν με σημαντικά εμπόδια και παύσεις, εξαιτίας των έλλειψης πόρων και της αδιαφορίας της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης και ήδη, μετά την οικονομική κρίση, μετά το 2010, το πρόγραμμα των ανασκαφών έχει σταματήσει! Αυτά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα από τις ανασκαφές στην Παλαιομάνινα έχει παρουσιάσει πολλές φορές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ο κ. Λαμπρινουδάκης. Τα κυριότερα από αυτά είναι τα ακόλουθα:
-Η αρχαία πόλη της Παλαιομάνινας ήταν τειχισμένη από τους κλασικούς χρόνους.
-Στη μοναδική είσοδο από την αρχαία πόλη της Παλαιομάνινας στην ακρόπολη αποκαλύφθηκε ΕΠΙΓΡΑΦΗ που αναγράφει το όνομα του ύψιστου αρχαίου θεού Δία. Από τη μορφή των γραμμάτων χρονολογείται τον 4ο περίπου αιώνα π.Χ. Ο Ζευς ως προστάτης πυλών, σύμφωνα με τον καθηγητή, μαρτυρείται σε πολλές πόλεις όπως στη Θήβα (ΎψισταιΠύλαι) και στην Αθήνα (Βωμός Ερκείου Διός). Η σημασία της λατρείας του Διός στην περιοχή ενισχύεται και από το γεγονός της απεικόνισης του θεού σε νομίσματα της όμορης πόλης των Οινιαδών. Σημειώνεται ότι πληροφορίες με λεπτομερή περιγραφή σχετικά με την επιγραφή αυτή δίνει ο κ. Λαμπρινουδάκης σε άρθρο στα «ΑΙΤΩΛΙΚΑ», (αρ. τεύχους 15, έτους 2010).
-Τα μνημειακά ερείπια της αρχαίας πόλης της Παλαιομάνινας είναι ιδιαίτερα σημαντικά και λόγω της καλής διατήρησής τους, αλλά και λόγω της στρατηγικής σημασίας της πόλης αυτής στη δυτική όχθη του Αχελώου, η οποία πρέπει να ταυτιστεί με την αρχαία Μητρόπολη και η οποία φαίνεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Δυτικής Ελλάδος.
– Αναδείχθηκε μέσα από την οργιώδη βλάστηση ο γνωστός τριμερής περίβολος των τειχών μήκους πάνω από 1.700 μέτρων, αλλά σήμερα έχει ήδη καλυφθεί ξανά από χόρτα, θάμνους και … δέντρα!
-Εντοπίσθηκε ένα ακόμη τειχισμένο, άγνωστο έως σήμερα στην έρευνα, διαμέρισμα, που έχει καλυφθεί από τμήμα του σημερινού χωριού της Παλαιομάνινας που δείχνει την εξαιρετικά μεγάλη έκταση της αρχαίας πόλης.
-Σε πρόσφατη ανακοίνωσή του στο Γερμανικό Ινστιτούτο, ο κ. Λαμπρινουδάκης έκανε περισσότερη εμβάθυνση στο θέμα. Όπως επισημαίνει, φαίνεται ότι η γνωστή οχύρωση με τα τρία μέρη της (ακρόπολη- «κάτω ακρόπολη»- «πόλη») ήταν μάλλον καταφύγιο για τον καιρό του πολέμου, ενώ η καθ΄ αυτό πόλη βρισκόταν όπου και η σημερινή Παλαιομάνινα, όπου εντοπίσθηκαν τμήματα του αρχαϊκού τείχους.
-Η ανασκαφή της πυλίδας αποκάλυψε και μιαν αδιάκοπη συνέχεια ζωής στην περιοχή από την 3η χιλιετία μέχρι τα βυζαντινά χρόνια.
-Με τις πρώτες ανασκαφικές εργασίες φάνηκαν τα πρώτα σπίτια μέσα στην ακρόπολη και τα υπόλοιπα τειχισμένα διαμερίσματα της πόλης.
-Οι ίδιες οι έρευνες αποκάλυψαν επιμελημένα δίκτυα αγωγών, τα οποία μαρτυρούν ένα συστηματικά δομημένο χώρο στην επιφάνεια.
-Ήλθαν ακόμα στο φως οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες, που, μαζί με την έρευνα των οικοδομημάτων, θα φωτίσουν την αρχαία ζωή στο σημαντικό αυτό κέντρο της Δυτικής Ελλάδος.